معرفی و دانلود کتاب کلنل پسیان و ناسیونالیسم انقلابی در ایران

معرفی کتاب کلنل پسیان و ناسیونالیسم انقلابی در ایران

کتاب کلنل پسیان و ناسیونالیسم انقلابی در ایران نوشته‌ی استفانی کرونین، با نگاهی تحلیلی و تاریخ‌پژوهانه به فعالیت‌های کلنل پسیان و قیام او نظر می‌اندازد و به موازات آن به شرح وضعیت اجتماعی و سیاسی آن دوران نیز می‌پردازد. افزون‌بر این، مقالاتی به قلم کلنل پسیان و همچنین مقاله‌ای از یک تاریخ‌پژوه روسی، در مورد تحولات سیاسی خراسان در دوران حیات کلنل در این کتاب ارائه شده است.

درباره‌ی کتاب کلنل پسیان و ناسیونالیسم انقلابی در ایران

بعد از کودتای اسفند 1299 شمسی، سقوط سلسله‌ی قاجاریه و پایه‌گذاری حکومت پهلوی، آنچه این حکومت نوپا را از جنبه‌های سیاسی، نظامی و ایدئولوژیک تهدید می‌کرد، رژیم ژاندارمری مشهد بود که با رهبری کلنل محمدتقی‌خان پسیان کنترل می‌شد؛ کودتایی که از فروردین تا مهر 1300 دولت مرکزی رضاخان در تهران را به خود مشغول کرده بود و تا به امروز تصویری پررنگ از ناسیونالیسم انقلابی ایرانی را به ثبت رسانده است. ازاین‌رو، استفانی کرونین (Stephanie Cronin) در کتاب کلنل پسیان و ناسیونالیسم انقلابی در ایران (An experiment in Revolutionary Nationalism) از زوایای مختلفی به تأثیرگذاری این شخصیت و فعالیت‌های او نظر انداخته است.

استفانی کرونین که تاریخ‌پژوه و استاد دانشگاه آکسفورد است، در این کتاب مقاله‌ای مفصل درباره‌ی قیام کلنل پسیان در طی فروردین تا مهر 1300 هجری شمسی ارائه کرده است و در آن افزون بر بررسی و تحلیل این قیام، سرگذشت کلنل را نیز مرور می‌کند. به دلیل تسلطی که کرونین بر موضوع دارد، نگاه تحلیلی او در این مقاله، به درک بهتر زندگی و قیام کلنل کمک شایانی می‌کند.

از نوشته‌های کلنل پسیان تا افشای وضعیت خراسان پیش از کلنل

در کنار مقاله‌ی استفانی کرونین که بخش اصلی کتاب محسوب می‌شود، مقالاتی به قلم خود کلنل پسیان نیز در اختیار مخاطبان قرار گرفته است. یکی از این مقالات با عنوان رساله‌ی دفاعیه، گونه‌ای از اتوبیوگرافی به‌شمار می‌آید و رساله‌ی ژاندارمری ایران، مقاله‌ی دیگری است که در آن کلنل از زوال ژاندارمری در ایران می‌گوید. کلنل محمدتقی‌خان پسیان که در سال 1294 رهسپار آلمان شده بود، فعالیت‌های فرهنگی مختلفی را نیز در این کشور به انجام رساند و مقالاتی را در نشریه‌ی کاوه که در برلین منتشر می‌شد، به نگارش درآورد که رساله‌ی ژاندارمری در ایران، یکی از این مقالات بود. او همچنین مهارت‌های نظامی خود را در نیروی هوایی و پیاده‌نظام آلمان ارتقاء داد. گفتنی‌ست مطلبی که در همان سال‌ها در روزنامه‌ی کاوه منتشر شده و از اعطای نشان صلیب طلایی آلمان به کلنل پسیان خبر می‌دهد، در کتاب کلنل پسیان و ناسیونالیسم انقلابی در ایران نیز آورده شده است.

در بخش پایانی این کتاب مقاله‌ای از ولادیمیر گنیس، پژوهشگر روسی ارائه شده که در آن سیر دگرگونی‌های سیاسی و اجتماعی در خراسان، مورد بررسی قرار گرفته است و از تلاش‌هایی در این منطقه پرده برمی‌دارد که قبل از قدرت گرفتن کلنل پسیان برای برقراری ارتباط نزدیک میان خراسان و شوروی صورت گرفته بود. به این ترتیب این مقالات پژوهشی در کنار مطالبی که به قلم کلنل پسیان به تحریر درآمده‌اند، اثری جامع و قابل تأمل را شکل داده است که می‌تواند زمینه‌ی شناخت کاملی را درباره‌ی یکی از شخصیت‌ها و رویدادهای مهم تاریخ ایران فراهم آورد. کتاب کلنل پسیان و ناسیونالیسم انقلابی در ایران، این اثر خواندنی و شایسته‌ی توجه را عبدالله کوثری از مترجمان توانمند کشور، به فارسی برگردانده و نشر ماهی آن را به دست مخاطبان علاقه‌مند رسانده است.

کتاب کلنل پسیان و ناسیونالیسم انقلابی در ایران برای شما مناسب است اگر

• دانشجوی رشته‌ی تاریخ یا علوم سیاسی هستید یا در این حوزه‌ها پژوهش می‌کنید.
• به مرور تاریخ معاصر و توجه به شخصیت‌های کمتر پرداخت‌شده علاقه دارید.
• قصد دارید از طریق پژوهش‌های تاریخی نسبت به کلنل پسیان، اندیشه‌های ناسیونالیسمی و قیام او شناخت پیدا کنید.

در بخشی از کتاب کلنل پسیان و ناسیونالیسم انقلابی در ایران می‌خوانیم

بدین ترتیب کلنل پسیان بار دیگر به مقام والیگرى خراسان رسید. اکنون پسیان که به لحاظ نظرى حکومت را از فردى رنجور تحویل گرفته بود، هرچند در عمل تمرّدى نکرده بود، در واقع تهران را بر سر دوراهى نشانده بود که یا به ابقاى او در رأس حکومت رضایت دهد یا به‌زور از مسند قدرت به زیر بکشدش. کسانى که او را در این حرکت تشویق مى‌کردند دو حامى اصلى او بودند، یعنى معاونش ماژور اسماعیل‌خان بهادر و دوبوا. دوبوا که به دعوت پسیان بار دیگر پیشکارى مالیه را بر عهده گرفته بود، به هیچ روى سر آشتى با قوام نداشت و بلافاصله تبلیغاتى علیه قوام به راه انداخت و قول داد مدارکى منتشر کند که نشان مى‌داد او مبالغ کلانى، دقیقا 35 هزار تومانى را که به مواجب ژاندارم‌ها اختصاص داشته، براى خود برداشته است. ماژور بهادر که ظاهرا مردى آتشین‌مزاج و ستیزه‌جو بود، آشکارا به زبان آورده بود که حتى اگر کلنل را تبعید کنند، خودش به تهران حمله خواهد کرد. خود کلنل هم حالا بر طبل مبارزه مى‌کوبید و مى‌گفت براى براندازى او شش هزار قزاق و دو میلیون لیره پول لازم است و پیش‌بینى مى‌کرد که کابینه به‌زودى استعفا خواهد داد.

کلنل پسیان دیگربار در کاخ ارگ (دارالحکومه) اقامت گزید و بلافاصله جمعى از طفیلى‌هاى بیکاره را از آن کاخ اخراج کرد. او مقررات سانسور را در تلگرافخانه برقرار کرد و دستور داد تمام تلگراف‌هاى دوران نجدالسلطنه رمزگشایى شود و از آن پس تنها دوبوا مجاز بود تلگراف رمز مخابره کند. اگرچه موقعیت او هنوز وجهه‌ى قانونى داشت، در مورد برخى مسائل در برابر حکومت مرکزى نافرمانى مى‌کرد. او از پس‌دادن اسب‌هاى مصادره‌شده‌ى قوام و خان‌هاى تیمورى و هزاره سر باز مى‌زد. حاضر نبود به خواست تهران دائر بر ارسال هزار قبضه تفنگ تحویل‌گرفته از نیروهاى مالسن به هنگام خروج از مشهد تن بدهد و نیز از ارسال سهم حکومت مرکزى از وجوه خزانه‌ى ایالت خوددارى مى‌کرد.

فهرست مطالب کتاب

پیش‌گفتار به قلم عبدالله کوثرى
ناسیونالیسم انقلابى در عمل/ قیام کلنل محمدتقى‌خان پسیان در مشهد فروردین مهر 1300 به قلم استفانى کرونین
رساله‌ى دفاعیه/ شرح حال کلنل به قلم خودش
نشان صلیب آهن به ماژور محمدتقى‌خان/ مجله کاوه
ژاندارمرى ایران به قلم محمدتقى‌خان پسیان
تلاش براى کشاندن خراسان به سوى شوروى در سال 1299 به قلم ولادیمیر لئانیدوویچ گِنیس
نمایه