معرفی و دانلود کتاب تئاتر در خیابان‌ها: تجربه‌ی «جانا ناتیا مانچ»

معرفی کتاب تئاتر در خیابان‌ها: تجربه‌ی «جانا ناتیا مانچ»

کتاب تئاتر در خیابان‌ها، اثری برای آشنایی با تاثیرات فرهنگیِ نمایش خیابانیِ اعتراضی در هندوستان است. سودهانوا دشپانده، گردآورنده‌ی کتاب و چهره‌ی مطرحِ تئاتر هندوستان، مستنداتی پژوهشی و میدانی از نمایش خیابانی در این اثر گرد آورده است. پس از مطالعه‌ی کتاب حاضر، با نقش نمایش خیابانی در سیاست، جامعه، تاریخ و فرهنگ کشور هند آشنا می‌شوید.

درباره‌ی کتاب تئاتر در خیابان‌ها

کتاب تئاتر در خیابان‌ها (Theatre of the Streets: The Jana Natya Manch Experience)، اثری ارزشمند در حوزه‌ی نمایش خیابانی هندوستان است. سودهانوا دشپانده (Sudhanva Deshpande)، گردآورنده‌ی کتاب، مجموعه‌ای از نوشته‌ها و مصاحبه‌ها با شخصیت‌های برجسته‌ی گروه جانا ناتیا مانچ را در این اثر گنجانده است. جانا ناتیا مانچ، گروه تئاتر مستقلی در دهلی نو است. هدف اصلی اعضای این گروه، تزریق تئاتر به زندگی روزمره‌ی مردم است.

سودهانوا دشپانده، گلچینی از مصاحبه‌ها و نوشته‌های صفدر هاشْمی را برای این اثر انتخاب کرده است. صفدر هاشْمی، شناخته‌شده‌ترین چهره‌ی گروه جانا ناتیا مانچ، نظریه‌پرداز مطرح و فعال تئاتر سیاسی بود. هاشْمی، در حومه‌ی دهلی و در حین اجرای نمایشنامه‌ای خیابانی در حمایت از مطالبات کارگران، مورد حمله‌ی اوباش سیاسی قرار گرفت و کشته شد. پس از این قتل، بنیاد یادبودی برای صفدر هاشْمی تشکیل گردید. مطالب این کتاب با هدف بازتاب اندیشه‌های هاشْمی ، نقش تئاتر خیابانی در اعتراض‌های مردمی و عملکرد گروه نمایشی جانا ناتیا مانچ، جمع‌آوری شده است.

مقاله‌ای کوتاه از مولویاشری هاشمی، درباره‌ی صفدر، مقاله‌ای از حبیب تنویر و مصاحبهٔ مولویاشری، اطلاعات اصلی کتاب تئاتر در خیابان‌ها را تشکیل می‌دهند. مصاحبه‌ای با گووید دشپانده نیز در این کتاب قرار دارد. موضوع اصلی این مصاحبه‌ها و مقاله‌ها، بررسی تاریخچه‌ی این گروه تئاتری مستقل است. در کنار این موضوع اصلی، مصاحبه‌شونده‌ها درباره‌ی موضوع‌های فرعی مانند مراحل تولید یک نمایش خاص سخن رانده‌اند.

کتاب تئاتر در خیابان‌ها با توضیحاتی درباره‌ی ده سال نخست تئاتر خیابانی در هندوستان، مباحث خود را آغاز می‌کند. در این بخش، نوشته‌ای از صفدر هاشْمی درباره‌ی تاریخچه‌ی تئاتر خیابانیِ بنیادنهاد و بی‌اعتناییِ تئاتر صحنه‌ایِ شهری به توده‌ی مردم، قرار گرفته است. صفدر، در این نوشته بر مشکلات تئاتر خیابانی تاکید کرده و از اهالی تئاتر هندوستان خواسته تا ریشه‌های همگانی و عامه‌پسند تئاتر را احیا کنند. مطالعه‌ی این مشکلات که در بستر فرهنگی هندوستان رخ داده‌، دیدگاهی کامل از چالش‌ها و راه‌حل‌های تئاتر خیابانی پیش روی خواننده قرار می‌دهد.

تئاتر در خیابان‌ها: چگونه نمایش به سلاحی اعتراضی تبدیل می‌شود؟

در ادامه‌ی کتاب تئاتر در خیابان‌ها، مصاحبه‌ی صفدر هاشْمی با یوجین وان اِروِن، قرار دارد. نظریه‌های وان ارون، درباره‌ی جنبش سازمان‌یافته‌ی تئاتر مردمی هند در این مصاحبه مطرح شده است. مطالعه‌ی مصاحبه‌های کتاب، در کنار آشنایی خواننده با دیدگاه اعضای گروه جانا ناتیا مانچ، مخاطب را با تاریخچه‌ی این گروه و فعالیت‌های آن آشنا می‌کند. این آشنایی، درک کاملی از پیوند میان نمایش‌های خیابانی و جنبش‌های اعتراضیِ مردمی پیش روی خواننده قرار می‌دهد. سودهانوا دشپانده، در این اثر به مخاطب کمک می‌کند تا رویکرد صفدر هاشْمی و دیگر اعضای گروه نمایشی‌اش را به‌عنوان مدلی کارآمد برای فعالیت‌های فرهنگیِ اثربخش در نظر بگیرد.

سودهانوا دشپانده، گردآورنده‌ی کتاب و عضو مطرح گروه جانا ناتیا مانچ بیشتر از 30 نمایش خیابانی با موضوع‌های سیاسی و اجتماعی به صحنه برده است. کتاب تئاتر در خیابان‌ها را نشر قطره با ترجمه‌ی فرزاد تقی‌لر، چاپ و روانه‌ی بازار کرده است.

کتاب تئاتر در خیابان‌ها برای شما مناسب است اگر

• به تئاتر خیابانی علاقه دارید و می‌خواهید با اثربخشی این نوع از نمایش در فرهنگ مردم آشنا شوید.
• علاقه‌مند به آشنایی با جنبش‌های تئاتر خیابانی در هندوستان هستید.
• در حوزه‌ی تئاتر خیابانی پژوهش می‌کنید و می‌خواهید اطلاعات کامل درباره‌ی گروه جانا ناتیا مانچ و صفدر هاشْمی به دست آورید.

در بخشی از کتاب تئاتر در خیابان‌ها: تجربه‌ی «جانا ناتیا مانچ» می‌خوانیم

یکی از اهداف جانام سازمان‌دهی مجدد گروه پس از وضعیت اضطراری بود. به‌همین دلیل اقدام به تولید برخی نمایش‌ها کرد. ما در تابستان 1977 نمایش جاب فیرانگی لائوت آی را اجرا کردیم و در اواخر زمستان، نمایش آب راجا کی باری‌های را. بعد از آن، نمی‌دانستیم چه بکنیم. ما این گروه سی‌چهل‌نفری را همراهمان داشتیم، اما نتوانستیم نمایش‌ها را سازماندهی کنیم و اگر اجراهای منظمی نداشته باشید، این اتفاق می‌افتد و مردم پراکنده می‌شوند. بنابراین فکر کردیم اگر نتوانیم تئاتر بزرگی را برای مردم به‌روی صحنه ببریم، می‌توانیم تئاترهای کوچک برایشان اجرا کنیم. این‌ها درواقع سخنان صفدر بودند. آن‌وقت بود که ما به‌دنبال نمایش‌های کوچک گشتیم. اما هر چیزی را که یافتیم، هیجان‌زده‌مان نکرد. بنابراین ما در جانام تصمیمی مهم گرفتیم که احتمالاً یکی از نقاط عطف مهم نقاط عطف خلاقانه بود و آن این بود که قصد داشتیم نمایش‌هایمان را خودمان بنویسیم.

اولین نمایش ما در حوزه‌ی خیابانی نمایش ماشین بود. ما در حین مفهوم‌سازی نمایش ماشین با چند نفر از همکاران سندیکایی خود صحبت کردیم. در میان موارد زیادی که آن‌ها با ما صحبت کردند، درباره‌ی حادثه در هریگ هندوستان، کارخانه‌ای در مرز دهلی، قاضی‌آباد، برایمان توضیح دادند که در آنجا مبارزه‌ای طولانی بر سر دو موضوع وجود داشت، یکی بر سر مکانی برای پارک دوچرخه‌های کارگران و دیگری بر سر مکانی که در آنجا باید غذاهایشان را گرم می‌کردند. درگیری طولانی‌مدتی رخ داد که با اعتصاب و تیراندازی پلیس به اوج خود رسید و شش کارگر به‌خاطر چنین خواسته‌های ساده‌ای کشته شدند. ما از این رویداد استفاده کردیم و نمایشی درباره‌ی آن نوشتیم که خیلی کوتاه بود و آن واقعاً ماشینی بود که سه یا چهار بخش داشت که شامل بخش کارخانه‌دار‌ها، کارگران و نگهبانان یا مأموران بود و در آنجا یک سوترادهار (نمایشی از تداوم و استمرار) به چشم می‌خورد.

فهرست مطالب کتاب

مجموعه‌ی تئاتر امروز جهان‌
پیشگفتار
مقدمه
ده سال اول تئاتر خیابانی
مردم به ما انرژی زیادی می‌دهند
دوست، همکار، رفیق
«جانام» بالغ می‌شود
... فقط به اجرا ادامه دهید...
افول تئاتر سیاسی
حجاری یک نمایش
معنای انقلاب
بازتاب‌ ارزش‌ها؟
ضمیمه
تصاویر