معرفی و دانلود کتاب پرچم آزادی: تراژدی در چهار پرده

معرفی کتاب پرچم آزادی: تراژدی در چهار پرده

یک تراژدی تمام‌عیار در چهار پرده که نه در قصرهای سلطنتی یا میدان‌های نبرد، بلکه در اتاق‌های محقر، خیابان‌های باران‌خورده و قلب‌های مغموم مردم عادی شکل می‌گیرد. کتاب پرچم آزادی، روایتی جسورانه و بی‌پرده از قیامی است که در طول تاریخ ستایش شد، اما داغ‌هایی را بر دل‌ها نهاد. شان اوکیسی با قلم پرشور خود نشان می‌دهد که پشت هر شعار پرطمطراق انقلابی، انسانی ایستاده؛ با ترس‌ها، امیدها و زخم‌هایی که زیر سایه‌ی هیچ پرچمی التیام نمی‌یابند.

درباره‌ی کتاب پرچم آزادی

میهن‌پرستی و لزوم فداکاری برای ایرلند، بن‌مایه‌ی نمایشنامه‌ی پرچم آزادی (The Plough and the Stars) است. شان اوکیسی (Sean O'Casey) با نگاهی تازه و جسورانه، تاریخ را از منظر فرودستان روایت می‌کند. شورش عید پاک ایرلند در آوریل 1916، یکی از نقاط عطف تاریخ مدرن ایرلند و آغازگر دوره‌های انقلابی بود که در نهایت به استقلال این کشور انجامید. اما برای ما که بیرون از این جریان ایستاده‌ایم، تجربه‌ی انسانی نهفته در دل این واقعه، مهم‌تر از پیروزی یا شکست نظامی است.

شان اوکیسی با نگاهی صریح و بی‌رحم، نشان می‌دهد که انقلاب، اگرچه در شعارهای پرشور تجلی می‌یابد، در عمل اغلب سنگینی‌اش بر دوش کسانی است که کمترین سهم را از قدرت می‌برند. زنان، کودکان، کارگران و پیران، همان‌هایی هستند که در هیاهوی آرمان‌گرایی، قربانی می‌شوند و صدایشان به گوش کسی نمی‌رسد.

لگدمال شدن عشق در سایه‌ی پرچم آزادی

میهن‌پرستی در میان شخصیت‌های نمایشنامه‌ی تاریخی پرچم آزادی تفسیرهای گوناگونی دارد. برخی مانند جک کلیترو، سروان برنان و ستوان لانگون، آن را با شور و تقدس خون‌ریزی برای وطن معنا می‌کنند. جک، فرمانده‌ی گردان هشتم ارتش خلق ایرلند، پس از سوزاندن نامه‌ی بسیج توسط همسرش نورا، او را نفهم خطاب می‌کند و وظیفه‌ی نظامی را بالاتر از عشق به خانواده می‌داند. ستوان لانگون حتی ایرلند را از مادر و همسرش مهم‌تر می‌داند و پس از زخمی شدن، در هذیان‌های دردناک خود همچنان به آرمان استقلال وفادار است.

در مقابل این نگاه آرمان‌گرایانه و خودخواهانه، شخصیت‌های دیگری نیز در نمایشنامه‌ی انتقادی پرچم آزادی حضور دارند که با نگاهی انسانی‌تر به مفهوم وطن می‌نگرند. کوی، پسرعموی جک، نماینده‌ی دیدگاه سوسیالیستی است که ناسیونالیسم مبتنی بر پرچم و فداکاری نظامی را رد می‌کند. کوی «پرچم گاو‌آهن و ستاره» را نمادی توخالی می‌داند و معتقد است که این پرچم زمانی باید برافراشته شود که در خدمت جمهوری کارگری باشد. در این میان، نورا کلیترو، همسر جک، نماد انسانی است که میان عشق، ترس و آرمان‌گرایی مردانه گرفتار شده. شان اوکیسی با خلق شخصیت نورا، صداهای خاموشی را به گوش می‌رساند که در دل هیاهوی انقلاب، نه قهرمان‌اند و نه تصمیم‌گیرنده.

پایان تراژیک این نمایشنامه‌ی کمدی سیاه، شاهدی است بر این مدعا که آرمان‌گرایی، اگر از بستر انسانیت جدا شود، به ویرانی می‌انجامد. در واپسین پرده‌های نمایشنامه‌، نه پرچمی بر فراز است و نه پیروزی‌ای حاصل شده؛ آن‌چه باقی مانده، ویرانی خانه‌ها، مرگ عزیزان و ذهن‌هایی است که دیگر تاب تحمل واقعیت را ندارند. این اثر ما را با پرسشی تنها می‌گذارد: در میان پرچم‌ها و ستاره‌ها، جای حقیقی انسان کجاست؟

نمایشنامه‌ی اجتماعی سیاسی پرچم آزادی را با ترجمه‌ی روان شهرزاد هاشمی بخوانید که توسط نشر قطره چاپ و منتشر شده است.

اقتباس‌های سینمایی و فرهنگی از کتاب پرچم آزادی

• اپرای پرچم آزادی در دهه‌ی 1960 توسط الی سیگمایستر ساخته شد. این اثر اقتباسی تراژیک، در اکتبر 1979 نیز توسط اپرای لیریک در سالن سمفونی اسپیس نیویورک اجرا شد.
• فیلم سینمایی پرچم آزادی در سال 1936 با اقتباس از نمایشنامه‌ی تراژیک شان اوکیسی به کارگردانی جان فورد روی پرده‌ی نقره‌ای نقش بست. بازیگرانی چون باربارا استانویک و پرستون فاستر در این فیلم ایفای نقش کردند.
• نسخه‌ی رادیویی نمایشنامه‌ی اجتماعی پرچم آزادی در سال 2011 به کارگردانی نادیان مولیناری در رادیو بی‌بی‌سی پخش شد. در این نمایشنامه‌ی رادیویی، ایلین کسیدی نقش نورا و پادریک دلینی نقش جک را بازی کردند.

کتاب پرچم آزادی برای شما مناسب است اگر

• دانشجوی رشته‌ی نمایش هستید و می‌خواهید با یکی از نمونه‌های درخشان درام اجتماعی آشنا شوید.
• به تئاتر اجتماعی انتقادی علاقه‌مندید و دغدغه‌ی بررسی نقش سیاست در زندگی روزمره را دارید.
• مطالعه‌ی تاریخ و ادبیات ایرلند برای شما جذاب است و می‌خواهید از زاویه‌ای تازه به قیام‌های ملی‌گرایانه بنگرید.
• به دنبال متنی هنرمندانه هستید که با نگاهی انسانی، انقلاب‌ها را نه در میدان نبرد، بلکه در دل خانه‌ها و ذهن آدم‌ها روایت کند.
• نمایشنامه‌های بلک کمدی با زمینه‌ی رویدادهای تاریخی برای شما جذابیت دارند.

در بخشی از کتاب پرچم آزادی: تراژدی در چهار پرده می‌خوانیم

فلاتر: همین‌جوری که لای جمعیت داشتم له می‌شدم، گوشم به حرف‌هایی بود که سخنران تندتند برای مردم می‌گفت، عین بارونی که روی ذرت بباره، هرچی فکر بد بود از ذهنم رفت و با خودم گفتم «الان می‌تونی بمیری، فلاتر، چون سایه‌ی رؤیای مردان گذشته رو دیدی که به این جمعیت حلول کرده و نشون می‌ده که اگه قرن‌ها ذره‌ای جرئت توی خون هیچ‌کدوم از ما نبوده،‌ حالا دقیقاً برعکس شده.» اینجا رو ببین! (دستش را دراز می‌کند و می‌برد زیر صورت پیتر و آستینش را بالا می‌زند.) خون داشت توی رگ‌هام قُل می‌زد.

سایه‌ی فرد بلندقامت، که دارد رو به جمعیت سخنرانی می‌کند، دوباره در دیدرس و در قاب پنجره قرار می‌گیرد.

پیتر: (از شدت هیجان، نفهمیده که سخنران دوباره مشغول حرف زدن شده است. خطاب به فلاتر) من با همه‌ی وجودم دلم می‌خواست که شمشیرم رو دربیارم و بالای سرم بچرخونم و بچرخونم...

فلاتر: (پیتر را ساکت می‌کند.) رفیق، می‌شه یه لحظه این‌قدر حرف نزنی، بشنویم این آقا چی می‌گه!

صدای مرد: رزمندگان داوطلب ایرلند و ارتش خلق ایرلند، ما از این جنگ وحشتناک خوشحالیم. قلب خسته‌ی زمین نیاز داشت که از شراب سرخ میدان‌های جنگ گرم شود... تا امروز، چنین تجلیل باشکوهی از خداوند نشده بود: ریخته‌ شدن خون میلیون‌ها نفری که با مسرت جان خود را در راه میهن فدا کردند. و ما هم باید آماده باشیم که همان شراب سرخ را برای این مراسم قربانیِ باشکوه تقدیم کنیم، چراکه بی خون‌ریزی، نشانی از رستگاری نخواهد بود.

هیکل مرد از دیدرس خارج می‌شود و دیگر صدایش به گوش نمی‌رسد.

فهرست مطالب کتاب

پرچم آزادی
پرده‌ی اول: اتاق پذیرایی خانه‌ی کلیتروها در دوبلین
پرده‌ی دوم: میخانه‌ای که بیرون آن جلسه‌ای تشکیل شده است
پرده‌ی سوم: خیابان بیرون خانه‌ی کلیتروها
پرده‌ی چهارم: اتاق بسی بِرجِس