معرفی و دانلود کتاب کتابشناسی فردوسی و شاهنامه (از سال 1357 تا 1387)

معرفی کتاب کتابشناسی فردوسی و شاهنامه (از سال 1357 تا 1387)

کتاب کتابشناسی فردوسی و شاهنامه (از سال 1357 تا 1387) تألیف زهرا قربانی پور، می‌کوشد تمام آثار پژوهشی را که در این سه دهه، در مورد شاهنامه و فردوسی نوشته‌شده، معرفی، بررسی و توصیف کند. قربانی پور در این اثر، بیش از 800 کتاب را که پس از انقلاب در مورد شاهنامه تألیف شده، انتخاب کرده، آن‌ها را در سه دسته‌ی اصلی و 15 رویکرد طبقه‌بندی می‌کند و مختصری درباره‌ی هر کتاب و ایده‌هایش توضیح می‌دهد.

درباره‌ی کتاب کتابشناسی فردوسی و شاهنامه (از سال 1357 تا 1387)

شاهنامه‌ی فردوسی یکی از بزرگ‌ترین حماسه‌های دنیا و از قله‌های ادبیات فارسی است. در این چند قرنی که از سرایش آن می‌گذرد، این اثر همیشه محل بحث و نظر بوده و در موردش صحبت شده. از چند دهه پیش که نهاد دانشگاه در کشور شکل گرفت و رویکردهای آکادمیک به ایران وارد شد، شاهنامه بارها موضوع تحقیق قرار گرفت. چه در دانشگاه و چه در بیرون از آن، پژوهشگران سعی کردند از زوایای مختلف در این حماسه کندوکاو کنند و به عمق مفاهیم آن پی ببرند. تا اواخر دهه‌ی 1380 بیش از 1200 عنوان کتاب با موضوع شاهنامه در کتابخانه‌های مجلس، ملی و دانشگاه تهران ثبت شده بود. این تعداد نشان از جذابیت این موضوع و اهمیت آن برای محققان دارد. اما این حجم سترگ کار را برای پژوهشگران آینده سخت خواهد کرد. طبیعتاً یک محقق در قدم اول تحقیقاتش باید به سراغ منابع پیشین برود و آن‌ها را مرور کند، اما با وجود بیش هزار منبع در مورد شاهنامه این کار چندان ساده و شدنی نیست. محقق نمی‌داند دقیقاً چه منابعی وجود دارد و باید سراغ کدام‌یک برود. در این مرحله و در میان این گمراهی، کتابشناسی کمک بزرگی خواهد بود.

ایرج افشار در زمان حیاتش دو کتاب کتابشناسی برای شاهنامه ارائه داد؛ یک کتاب که آثار منتشر شده را تا دهه‌ی 1340 معرفی می‌کرد و دیگری که آثار چاپ‌شده را تا سال 1385 در برمی‌گرفت. زهرا قربانی پور در ادامه‌ی کار دکتر افشار، کتاب کتابشناسی فردوسی و شاهنامه (از سال 1357 تا 1387) را تألیف کرد که بر آثار تألیف شده پس از انقلاب متمرکز است. او در این اثر تحقیقی، کتاب‌هایی را که از ابتدای انقلاب تا سال 1387 در مورد شاهنامه چاپ شده‌اند، مرور می‌کند و اطلاعات و ایده‌های آن را ارائه می‌دهد.

از 1200 کتاب مرتبط با شاهنامه در کشور، حدود 800 مورد پس از انقلاب تألیف و چاپ شده‌اند. این کتاب‌ها هم شامل کارهای پژوهشی و هم آثار ادبی و بازنویسی شده است. زهرا قربانی پور در کتاب کتابشناسی فردوسی و شاهنامه (از سال 1357 تا 1387)، این هشت‌صد کتاب را به سه گروه اصلی تقسیم می‌کند؛ پژوهش‌های کاربردی، بنیادی و توسعه‌ای. هر یک از این پژوهش‌ها هم رویکردی‌های متفاوتی دارند. قربانی پور مجموعاً به 15 رویکرد اشاره می‌کند؛ مثل زبان‌شناختی، زیبایی‌شناختی، دینی، سیاسی، تطبیقی، تاریخی، تصحیح‌ها، شرح‌ها و تلخیص‌ها یا فرهنگ‌ها. مؤلف می‌کوشد هر کتاب را به یکی از این رویکردها منتسب کند و در قالب آن، اثر را توضیح بدهد. او ابتدا مشخصات کلی کتاب را بازگو می‌کند و پس‌ازآن مختصراً محتوا و انگاره‌های آن را توصیف می‌نماید.

کتاب کتابشناسی فردوسی و شاهنامه (از سال 1357 تا 1387) را انتشارات سوره مهر به چاپ رسانده است.

کتاب کتابشناسی فردوسی و شاهنامه (از سال 1357 تا 1387) برای چه کسانی مناسب است؟

مطالعه‌ی این کتاب به پژوهشگرانی که در مورد فردوسی یا شاهنامه تحقیق می‌کنند، توصیه می‌شود.

با زهرا قربانی پور بیشتر آشنا شویم

زهرا قربانی پور، نویسنده و پژوهشگر دارای مدرک دکترای زبان و ادبیات فارسی است و بیشتر روی اساطیر و حماسه‌ها مخصوصاً شاهنامه تحقیق می‌کند. قربانی پور تاکنون مقالات متعددی در این زمینه منتشر کرده. از او دو کتاب «کتاب‌شناسی فردوسی و شاهنامه» و «گفتمان قدرت در حماسه‌های جهان» به انتشار رسیده است.

در بخشی از کتاب کتابشناسی فردوسی و شاهنامه (از سال 1357 تا 1387) می‌خوانیم

سعی نویسنده بر آن است تا به شناخت جایگاه رویدادهایی دست یابد که بستگی با تورانیان و سرزمین‌های آن‌ها تا پایان دوره کی‌خسرو و افراسیاب دارد. از‌این‌رو این کتاب نخست بر پایه گفتارهای شاهنامه و پس از آن به کمک سرچشمه‌های کهن تاریخی و جغرافیایی بازمانده از سده‌های پیشین و نیز با برخورداری از پژوهش‌های دیگر در زمینه جغرافیایی نوشته شده است. به نظر می‌رسد که فهمیدن درست نام برخی از سرزمین‌ها، شهرها، کوه‌ها و رودها می‌تواند کمک شایانی برای ویراستاری شاهنامه و یا حتی دیگر پژوهش‌های جغرافیایی - تاریخی باشد.

‌بخش اول‌: نویسنده در این بخش در مورد تورانیان و اینکه سرزمین توران در کدام ناحیه قرار داشته است توضیح‌هایی ارائه کرده و با نگرش به نوشته‌های جغرافیایی سده‌های نخستین اسلامی و اطلس‌های جغرافیایی ثابت می‌کند که سرزمین توران در ماوراء‌النهر و ترکستان قرار نداشته است. همچنین، به این نکته اشاره کرده که افراسیاب تورانی تُرک نبوده، بلکه درآمیختگی نام و نژاد تورانی و ترک سبب این اشتباه گردیده است.

‌بخش دوم: نویسنده می‌نویسد: «نام تور و توران پس از دیباچه شاهنامه برای نخستین بار در دوره فریدون به میان آمده است و با جا‌به‌جایی میان نام «تور» و «توران» در جای‌جای شاهنامه این دو نام به جای یکدیگر به کار رفته‌اند. تنها دلیل این اشتباه این است که چون شیوه ترکان در دستبرد، کشتار و ویرانگری با تورانیان یکی بود ایرانیان تورانیان را ترک می‌خواندند».

‌بخش سوم: نویسنده در این بخش فقط به این نکته اشاره کرده که از داستان پر‌آوازه آرش تیرانداز در شاهنامه سخنی به میان نیامده است و فقط به اشاره‌های پراکنده به تیر آرش بسنده شده است.

فهرست مطالب کتاب

بخش اول‌: پژوهش‌های کاربردی
01-1 رویکرد اسطوره‌شناختی
01-2 رویکرد بازآفرینی و بازنویسی
01-3 رویکرد تاریخی
01-4 رویکرد تطبیقی
01-5 رویکرد جامعه‌شناختی
01-6 رویکرد دینی
01-7 رویکرد زبان‌شناختی
01-8 رویکرد زیبایی‌شناختی
01-9 رویکرد سیاسی
01-10 رویکرد شخصیت‌ها
01-11 رویکرد عناصر و مؤلفه‌های آثار حماسی
بخش دوم: پژوهش‌های بنیادی
02-1 تصحیح‌های شاهنامه‌
02-2 کتاب‌شناسی فردوسی
بخش سوم: پژوهش‌های توسعه‌ای
03-1 شرح‌ها و تلخیص‌ها
03-2 فرهنگ‌ها
بخش چهارم: نموداری آماری، فهرست‌ها، ضمیمه‌ها
04-1 نمودارهای آماری
04-2 ضمیمه‌ها
04-3 فهرست‌ها