معرفی و دانلود کتاب هر طرف آواز غم: نوحه خوانی در شوشتر

معرفی کتاب هر طرف آواز غم: نوحه خوانی در شوشتر

اشعار شماری از نوحه‌های محبوب شوشتر به‌ همت متین رضوانی‌پور در کتاب هر طرف آواز غم گردآوری شده‌اند. این کتاب، آوانگاری‌های علی شادکام را شامل می‌شود که با واقعه‌ی کربلا در ارتباط‌اند و پیوند تنگاتنگی با موسیقی محلی استان خوزستان دارند. شایان ذکر است که متن اشعار، گوشه‌ها، ردیف‌ها و نت‌های هر نوحه در این کتاب درج شده است.

درباره‌ی کتاب هر طرف آواز غم

متین رضوانی‌پور در کتاب هر طرف آواز غم، آوانگاری‌های علی شادکام را گردهم آورده تا در قالب مجموعه‌ای از نوحه‌خوانی‌های شوشتر در اختیار علاقه‌مندان قرار دهد. این کتاب هفتادودو نوحه‌ی معروف نوحه‌خوانان شوشتر را شامل می‌شود که درباره‌ی واقعه‌ی کربلا هستند.

نوحه‌خوانی، آیین قدیمی شیعیان برای سوگواری مصیبت‌هایی است که بزرگان دین متحمل شده‌اند و در آن شخص تک‌خوان، سروده‌ای با ضرب‌آهنگ مشخص در دستگاه‌ها و ریتم‌های موسیقی ایرانی می‌خواند. همخوانان در این مراسم متناسب با ضرب‌آهنگ نوحه‌ها به سینه‌زنی و زنجیرزنی می‌پردازند. این آیین از گذشته‌های دور تاکنون در ایران رواج داشته و در خرده‌فرهنگ‌های سراسر کشور مقبولیت یافته است. ازاین‌رو نوحه‌خوانان محبوب هر شهر یا دیار، به‌عنوان چهره‌هایی قابل‌احترام و پرنفوذ شناخته می‌شوند که نقش مهمی در رویدادهای اجتماعی ایفا می‌کنند.

از آن‌جا که نوحه‌خوانی ارتباط تنگانگی با موسیقی سنتی دارد، در هر منطقه‌ای با ویژگی‌های منحصربه‌فرد همان منطقه اجرا می‌شود. ازاین‌رو نوحه‌های هر منطقه‌ی جغرافیایی از دیگر مناطق متمایزند و شنوندگان موسیقی محلی می‌توانند آن‌ها را از یکدیگر تشخیص دهند.

استان خوزستان هم از این قاعده مستثنی نیست و موسیقی محلی آن با نوحه‌خوانی‌هایش در ارتباط‌ است. شوشتر که در دل این منطقه واقع شده، شبه‌جزیره‌ای است که با لقب «دارالمؤمنین» شناخته می‌شود و به‌عنوان یکی از پایگاه‌های شیعیان، از نوحه‌های قابل‌توجهی برخوردار است. برخی از این نوحه‌ها در کتاب هر طرف آواز غم جمع‌آوری شده‌اند که بازتابی از سنت، فرهنگ و موسیقی این منطقه‌اند و مراسم پرشور محرم در این دیار را به تصویر می‌کشند.

نوحه‌های مذهبی کتاب پیش رو با نت‌نویسی اشعار همراه است و در مجموع، منبع مدون و ارزشمندی در زمینه‌ی ثبت نغمه و شعر به حساب می‌آید. نوحه‌هایی ویژه‌ی هریک از معصومین در این مجموعه به چشم می‌خورد که علاوه‌ بر متن اشعار، گوشه‌ها و ردیف‌ها را هم شامل می‌شود. این کتاب را انتشارات سوره‌ی مهر منتشر کرده است.

کتاب هر طرف آواز غم برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان به نوحه‌خوانی از مطالعه‌ی این کتاب لذت خواهند برد.

در بخشی از کتاب هر طرف آواز غم: نوحه خوانی در شوشتر می‌خوانیم

2. حر زوفا سرخود کرده فدا

دستگاه چهارگاه
شوشتر، تاریخ و محل ضبط: بهمن 1387، شوشتر
راوی: محمد ثمری‌زاده
خوانش دم این نوحه در گوشه درآمد و ادامه آن در گوشه مخالف است.

دم نوحه:
حر ز وفا سر خود کرده فدا
یار حسین شده از صدق و صفا
جام بلا سر کشیدی به بلا
جان گران داده در راه خدا

فهرست مطالب کتاب

مقدمه مؤلف
مقدمه آوانگار
معرفی راویان
اشعار و آوانگاری نوحه‌ها
نوحه حضرت مسلم (ع)
1. صباگو به حسین کوفه نیایی (آواز بیات اصفهان)
نوحه‌های جناب حُر (ع)
2. حرز وفا سر خود کرده فدا (دستگاه چهارگاه)
3. حُر شد نگون از صدر زین (دستگاه شور)
نوحه‌های ورودیه به کربلا
4. شیعه ز نو فصل عزا بپا شد (دستگاه سه‌گاه)
5. سیل غم‌ها به روی غم آمد (دستگاه نوا)
6. ‌ای زمین کربلا هنگامه برپاکرده‌ای (دستگاه همایون)