معرفی و دانلود کتاب منوچهر بزرگمهر: از پیشروان نهضت ترجمه متون فلسفی و پرچمدار فلسفه تحلیلی در ایران

معرفی کتاب منوچهر بزرگمهر: از پیشروان نهضت ترجمه متون فلسفی و پرچمدار فلسفه تحلیلی در ایران

احمد راسخی لنگرودی در کتاب منوچهر بزرگمهر به معرفی و توصیف زندگی، شخصیت و آثار یکی از پیشگامان نهضت ترجمه آثار فلسفی و فلسفه تحلیلی در ایران می‌پردازد و از نقش انکارنشدنی وی در حوزه ترجمه متون فلسفی سخن می‌گوید.

درباره‌ی کتاب منوچهر بزرگمهر:

بعد از تأسیس دانشگاه تهران در سال 1313 و شکل‌گیری دپارتمان فلسفه در دانشکده ادبیات و علوم انسانی و همین طور به دنبال اعزام دانشجویان ایرانی به اروپا، به‌تدریج آشنایی مردم ایران با فلسفه غرب آغاز شد و دیدگاه‌های فلسفی دنیای جدید از راه ترجمه در اختیار محققان و نوآموزان فلسفه قرار گرفت. مترجمان بسیاری در معرفی آرای فلسفی و فیلسوفان بزرگ غرب کم‌کم ترجمه را آغاز و آثار گران‌بها و ارزشمندی را به زبان فارسی ترجمه و وارد بازار نشر کردند. این افراد از بزرگان و پیشروان نهضت ترجمه آثار فلسفی به شمار می‌روند. مترجمان بزرگی مانند محمدحسن لطفی، حمید عنایت، محدباقر هوشیار، یحیی مهدوی و محمود هومن را باید به عنوان اولین و بهترین مترجمان و ادامه‌دهندگان راه محمدعلی فروغی دانست.

با این حال نقش منوچهر بزرگمهر را نباید در این بین فراموش کرد. بزرگمهر نیز در جایگاه مترجم آثار فلسفی از جمله نخستین افرادی بود که جدیدترین اندیشه‌های فلسفی غرب را به ایرانیان معرفی می‌کرد. او یکی از مشعل‌داران و پیشگامانی محسوب می‌شود که در شناخت فلسفه تحلیلی و فیلسوفان تجربه‌گرای غرب به زبان فارسی دارای کرسی است، به شکلی که می‌توان گفت گسترش اندیشه این مشرب فلسفی در ایران با آثار او امکان‌پذیر شد.

کتاب پیش رو که در 7 فصل تهیه شده است به بازشناسی فعالیت‌ها، دیدگاه‌ها، آثار و نظرات فلسفی و عرفانی منوچهر بزرگمهر در جایگاه یکی از مترجمان برجسته و مهم آثار فلسفی تحلیلی می‌پردازد. فصل اول با نام ترجمه احوال، احوالات بزرگمهر در تمامی مراحل زندگی از دوره کودکی تا آخرین لحظه زندگی‌اش را شرح می‌دهد و از تجربیات قلمی، دیوانی و آموزشی وی تا خصوصیات فردی‌اش را بازگو می‌کند. فصل دوم با نام مرقعات صاحبدل، نوشته‌ها و زبان نوشتاری بزرگمهر را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و همچنین قسمت‌هایی از نثر وی را برای مثال ارائه می‌دهد.

در فصل سوم با نام در کسوت ترجمه، به ترجمه‌های فلسفی منوچهر بزرگمهر و عقاید دیگران درباره آن آثار و ریزبینی‌های این مترجم بزرگ در معادل‌سازی و معادل‌یابی اصطلاحات انگلیسی اشاره می‌شود. فطرتی شکاک عنوان فصل چهارم است که نویسنده در آن درباره شکاکیت ذاتی و دیرباوری ذهنی وی و همین طور نحوه‌ی برون‌رفت او از دایره شک و شکاکیت سخن می‌گوید. فصل پنجم با نام پوزیتیویست صاحبدل، درباره رویکرد دوگانه و ناهمسازی‌ها و ضدونقیض‌گویی‌های بزرگمهر صحبت می‌کند و جایگاه اخلاق در نظر پوزیتیویستی وی و همچنین شباهت نظرات او در حوزه اخلاق و سیاست به تئوری افلاطون بررسی می‌شود.

فصل ششم با نام فیلسوف خودآموخته به چیستی فلسفه تحلیلی به عنوان گرایش فلسفی بزرگمهر و همین طور دیدگاه‌های فلسفی و علاقه‌اش به فلسفه تطبیقی می‌پردازد. فصل هفتم با نام تمدن و فرهنگ ایرانی به حواشی دیدگاه‌های بزرگمهر اشاره می‌کند. در این قسمت نظریات منحصربه‌فرد وی درباره میراث تمدنی و فرهنگی ایران و اسلام تحلیل می‌شود.

کتاب منوچهر بزرگمهر به چه کسانی پیشنهاد می‌شود؟

اگر به مطالعه زندگی‌نامه شخصیت‌های برجسته علاقه‌مند هستید، این کتاب برای شماست.

در بخشی از کتاب منوچهر بزرگمهر می‌خوانیم:

منوچهر بزرگمهر چنان‌که گفته شد بیشترین سال‌های عمر خود را در کار ترجمه متون فلسفی گذراند. او را باید در ردیف شخصیت‌هایی همچون محمدباقر هوشیار، حمید عنایت و محمود هومن از صاحبان نثر فلسفی جدید به‌شمار آورد که بعد از نثر فلسفی قدیم ظهور و بروز یافت. وی نخستین شخصیتی بود که در دهه چهل و پنجاه فارسی‌زبانان را با فلسفه تحلیلی و پوزیتیویسم منطقی آشنا کرد. اگر محمدعلی فروغی با انتشار «سیر حکمت در اروپا» برای نخستین بار ایرانیان را با فلسفه غرب آشنا کرد، این منوچهر بزرگمهر بود که عنوان اولین مترجم و مولف را در مبحث فلسفه تحلیلی و پوزیتیویسم از آن خود کرد و وی را در این مکتب فلسفی صاحب کرسی نمود. البته نقش تشویقی سیدحسین نصر را در این میان نباید از نظر دور داشت. نصر در یکی از گفت‌وگوهای خود ادعا می‌کند: «ترجمه متون فلسفه پوزیتیویستی به فارسی در دهه پنجاه خورشیدی توسط مرحوم منوچهر بزرگمهر به تشویق من بود.»

آثار ترجمه‌ای بزرگمهر در این حوزه تا سال‌ها در زمره منابع نسبتاً درخور دانشگاهی و محل رجوع دانشجویان فلسفه محسوب می‌شد. اهل فن در آن دوران او را کاملاً می‌شناختند. نگارنده به خوبی روزگاری را به یاد می‌آورد که ترجمه‌های بزرگمهر نزد دانشجویان فلسفه به عنوان کتاب‌های دم دستی شناخته می‌شد. هرکس به نحوی سروکاری با آن داشت. کمتر دانشجوی فلسفه‌ای دیده می‌شد که برخی از ترجمه‌های این مترجم را نخوانده باشد. ترجمه آثاری همچون: «مسائل فلسفه» و «تحلیل ذهن» اثر برتراند راسل و نیز کتاب «کارناپ» اثر آرن نائس از متون پرمراجعه آن دوران بود. هنوز هم که چند دهه از آن دوران می‌گذرد این متون، خاصه «مسائل فلسفه» مراجعین خود را دارد. کتاب مسائل فلسفه هنوز هم بهترین کتاب درسی برای مبتدیان فلسفه است. می‌طلبد که همچنان تجدید چاپ شود و در دسترس نسل امروز قرار گیرد.

چنانکه گفته شد اصلى‌ترین سهم بزرگمهر را در معرفى فلسفه تحلیلی باید در ترجمه‌هاى وی به‌شمار آورد که در آن دوره تاریخی تجربه جدیدی در زبان فارسی بود. در نوبتی مهدی حائری، مولف کتاب «کاوش‌های عقل نظری» گله کرده بود «که ترجمه آثار فیلسوفان اروپایی به زبان فارسی تاکنون به نحو مطلوب انجام نگرفته است.» بزرگمهر ناچار با کمال تواضع و البته شرمندگی اقرار می‌کند: «که این اعتراض کاملاً بجاست و ترجمه‌های خود بنده، نیز از این حکم مستثنی نیست.»

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
مقدمه
1: ترجمۀ احوال
استخدام در صنعت نفت
تدریس در دانشگاه
مهاجرت به آمریکا
ویژگی‌های بزرگمهر
2: مرقعات صاحبدل
نثر بزرگمهر
تالیفات بزرگمهر
3: در کسوت ترجمه
ترجمه‌های بزرگمهر در نظر دیگران
دقت‌های ویژه
4: فطرتی شکاک
5: پوزیتیویست صاحبدل!
6: فیلسوف خودآموخته
فلسفه تحلیلی چیست؟
آراء فلسفی
فلسفه تطبیقی
7: تمدن و فرهنگ ایرانی
کتاب‌شناسی
منابع
نمایه
تصاویر