معرفی و دانلود کتاب متولد برج بابل: مقدمه‌ای بر روانکاوی کودکان

معرفی کتاب متولد برج بابل: مقدمه‌ای بر روانکاوی کودکان

کتاب متولد برج بابل، با تکیه بر دیدگاه‌های ژاک لکان و فروید، با هدف ارائه‌ی مطالبی به عنوان مقدمه‌ای بر روان‌کاوی کودکان نگاشته شده است. شهریار وقفی‌پور این اثر را با رویکردهای متفاوتی از باقی آثاری که در این حوزه نوشته شده‌اند تألیف کرده و در اختیار دانشجویان روان‌شناسی و علاقه‌مندان قرار داده است.

درباره‌ی کتاب متولد برج بابل

روان‌کاوی، به صورت کلی بر تحلیل عملکردهای پیچیده‌ای که ذهن انسان دارد و اختلالات روانی که افراد با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، تمرکز دارد. روان‌کاوی اصولاً بر این اساس استوار است که تمام فعالیت‌هایی که انسان در زندگی انجام می‌دهد، تمام رؤیاها و تمام واکنش‌ها و سازوکارهای دفاعی، برآمده از ناخودآگاه اوست که به بخشی از روان انسان اطلاق می‌شود که با وجود فاصله‌ای که از آگاهی فرد دارد، رفتار، ارتباطات و به طور کلی زندگی او را تحت کنترل خود در آورده است. زیگموند فروید (Sigmund Freud)، اولین فردی‌ست که این مفاهیم را وارد حوزه‌ی روانشناسی و درک رفتارهای انسان‌ها کرده است. طبق عقیده‌ی فروید، تعارض‌هایی که به صورت ناخودآگاه در بخش‌های مختلف روان انسان صورت می‌گیرد، عامل اصلی بروز رفتارهای ناهنجار و حتی رفتارهای صحیح افراد هستند. ژاک لکان (Jacques Marie Émile Lacan) نیز با تأکید بر لزوم بازگشت به نظریات فروید، سعی در زنده کردن تئوری‌های او و به کارگرفتنشان داشت؛ تا جایی که بعد از فروید، او را برجسته‌ترین متخصص روان‌کاوی می‌دانند. با توجه به اهمیت روان‌کاوی در حوزه‌ی روان‌درمانی و شناخت ریشه‌ی رفتارهای انسان، روان‌کاوی کودکان نیز از ارزش و اهمیت بالایی برخوردار است که می‌تواند از بروز بسیاری از مسائل در بزرگسالی جلوگیر کند. کتاب متولد برج بابل از شهریار وقفی‌پور، در میان آثار متعددی‌ست که در این حوزه نگاشته شده‌اند. این اثر به عنوان مقدمه‌ای برای روان‌کاوی کودکان تألیف شده و بر نظریات فروید و ژاک لکان تکیه دارد.

فروید که به عنوان بنیان‌گذار روان‌کاوی و یکی از تأثیرگذارترین چهره‌های تاریخ شناخته می‌شود، توانسته با نظریات خود، دنیای روان‌شناسی را دگرگون کند. او با ارائه‌ی رویکردی تحت عنوان تداعی آزاد که بیمار را تشویق می‌کرد بدون هیچ محدودیتی از هر آن‌چه در ذهنش می‌گذرد صحبت کند، توانسته بود نشانه‌های اختلالات روانی را با دقت بیشتری پیدا کند و همین امر هم موجب گسترش روان‌درمانی شده بود. کتاب متولد برج بابل، با استفاده از رویکردهای فرویدی و با تکیه بر نظریاتی که ژان لکان در تکمله‌ی تئوری‌های فروید ارائه کرده، تألیف شده تا راهنمایی برای روان‌کاوی کودک باشد. از این رو می‌توان با مطالعه‌ی این اثر در کنار آثار متعددی که بر روان‌کاوی کودکان متمرکز هستند، به اشراف خوبی نسبت به استفاده از این دانش برای حل تعارضات به وجود آمده در ناخودآگاه کودکان دست پیدا کرد و مانع گسترش بیشتر این تعارضات شد.

در قسمتی از این اثر می‌خوانیم که لکان معتقد است کودک قادر نیست خود را از نقطه‌ای تماشا کند که دیگران را می‌بیند. بنابراین کودک نمی‌تواند درک درستی از آن‌چه از سر می‌گذراند به دست آورد و این جایگاه تنها از طریق صحبت‌های کودک شناسایی خواهد شد. از همین روست که لزوم شناخت تعارض‌های موجود در ناخودآگاه افراد اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. با‌این‌حال درک این تعارضات و دستیابی به آن‌ها امر پیچیده‌ای‌ست و مکانیسم‌های دفاعی روانی مانع بزرگی برای آگاهی پیدا کردن نسبت به ناخودآگاه انسان است. اما به کمک روان‌کاوی اصولی، می‌توان این امر مهم را میسر ساخت. کتاب متولد برج بابل، از آثاری‌ست که مقدمات لازم برای ورود به عرصه‌ی روان‌کاوی کودکان را در اختیار علاقه‌مندان قرار داده است.

این راهنمای روان‌کاوی به کوشش نشر نیماژ به چاپ رسیده است.

کتاب متولد برج بابل برای چه کسانی مناسب است؟

مطالعه‌ی این کتاب را به دانشجویان و فعالان حوزه‌ی روانشناسی و روان‌درمانی و به ویژه درمانگران کودک و علاقه‌مندان به کتاب‌های این حوزه پیشنهاد می‌کنیم.

در بخشی از کتاب متولد برج بابل: مقدمه‌ای بر روانکاوی کودکان می‌خوانیم

بحران‌های گرگ‌مرد از سه سالگی‌اش شروع شد که در آن، کج‌خُلق و خشن شده بود و همواره با کارهایش نشان می‌داد که مشتاقِ تنبیه‌شدن از سوی پدرش است. کمی پیش از تولدِ چهار سالگی‌اش در کریسمس، هنگامی که قرار بود پدر و مادرش از تعطیلات به خانه برگردند، صحنه‌ای عجیب بر او رخ داد: انگشتش به تنه‌ی درخت گرفت و کَنده شد و در آن لحظه گویا جهان از حرکت ایستاد: صداها خاموش شدند و او که به پرستارش بسیار وابسته بود، اگرچه بسیار وحشت‌زده شده بود، صدایش نزد و تنها روی نیمکتِ نزدیک نشست. هنگامی‌که این لحظه گذشت، و صداها و حرکات بازگشتند، گرگ‌مردِ کوچک متوجه شد انگشتش سرِ جایش است.

لاکان بارها به این صحنه اشاره می‌کند و می‌گوید اگر سوژه به حکِ برش اختگی بر بدنش تن ندهد، یعنی اگر به جداشدنِ جزئی از بدنش رضا ندهد، درواقع، اختگی به کلِ بدنش، به بدنش به‌مثابه‌ی امرِ واحد، اِعمال می‌شود و این خودِ سوژه است که از هرگونه جایگاهِ نمادینِ درونی‌شده بیرون می‌افتد و ازهمین‌رو، زبانی نمی‌یابد که بخواهد خود را به اجتماعِ انسان‌ها متصل نگه دارد و ازهمین‌رو، عالَمِ او به نقطه‌ای بیرونی از صفحه‌ی انسانیت تقلیل می‌یابد: هیپوکندریا (خودبیمارانگاری) درواقع، دفاعی است در برابرِ این ژوئیسانس که سوژه تا وقتی عاملی بیرونی را مسئولِ این بیرون‌افتادگی نشمرد و هذیانی پارانویایی را شکل ندهد، تنها امکانِ موجود برای رهایی از اضطراب است: بیماریِ بدن، عضوی را از کلِ بدن جدا می‌سازد و شکلی عنصری از اختگی را پیش می‌نهد. او پس از تولدش که برخلافِ سالِ پیش، تنها هدیه‌ی کریسمس گرفت و برای تولدش چیزی دریافت نکرد، به حملات اضطرابی دچار شد. اگرچه تا چند ماه پیش‌تر، فوبیایی را گسترش داده بود و تقریباً از هر جانوری می‌ترسید، و بیش از هر چیز، تصویرِ گرگی در کتاب داستانی مصور هراسانش می‌ساخت و آن را همه‌جا می‌دید که قصدِ خوردنش را دارد.

اما سرچشمه‌ی حملاتِ اضطرابی‌اش، کابوسی بود که دو هفته بعد از تولدش دید که در آن، گرگ‌هایی سفید، از درخت روبه‌روی اتاقش به او چشم دوخته‌اند، انگار قصدِ خوردنش را داشته باشند. فروید در این کابوس، بیش از هر چیز، به سکون و صُلبیتِ صحنه و همچنین روشنیِ اغراق‌شده در این صحنه توجه می‌کند : نگاهِ خیره‌ی گرگ‌ها میخکوبش ساخته بود.

فهرست مطالب کتاب

ناخودآگاه چیست؟
ماشین‌های کافکایی/ ماشین‌های فرویدی
جانورانِ فلسفی
گرگ کودک را می‌خوانَد.
کودک گرگ را می‌خوانَد.
لاکان می‌شمارد.
ساختارهای روانی سوژه‌ی ناخودآگاه
تبارشناسی نامأنوس...
مکانیسم قربانی‌سازی یا تکرار کنشِ قربانی؟
متمم‌ها
ضمیمه‌ی 1: واژگونی سوژه و دیالکتیکِ میل در ناخودآگاهِ فرویدی- ژاک لاکان.
ضمیمه‌ی 2: یادداشتی در باب مقاله‌ی لاکان.
ضمیمه‌ی 3: اشباح حاشیه‌نشین جهان را تسخیر کرده‌اند.
دهان‌بستن به‌مثابه‌ی ژستِ یگانه‌ی هنر مردمی
منابع