معرفی و دانلود کتاب قیمت عشق: گزینه غزل سبک عراقی

معرفی کتاب قیمت عشق: گزینه غزل سبک عراقی

کتاب قیمت عشق: گزینه غزل سبک عراقی به قلم مرتضی نوربخش، غزل سبک عراقی را مورد مطالعه و بررسی قرار داده و اشعار شاعران برجسته‌ای همچون حافظ و سعدی را در این سبک به نمایش می‌گذارد.

در قرن هفتم و هشتم، شاعران برجسته‌ای مانند سعدی و حافظ تغییر و تحولی در غزل فارسی ایجاد نمودند که تا به امروز نیز بعد از گذشت قرن‌ها، آثار این دو شاعر همچنان مبنای زیبایی‌شناسی برای اهل تحقیق محسوب می‌شوند. سعدی با غزل‌های عاشقانه و لحنی صمیمی و خواجه حافظ شیرازی، با غزل‌های عارفانه که هر دو آن‌ها در جایگاه خود منزلتی رفیع و مثال‌زدنی دارند.

حافظ و سعدی از سرآمدان سبک عراقی‌ هستند، به عبارت دیگر غزل سبک عراقی با سعدی و حافظ به کمال رسیده و پس از آن، از شاعرانی چون خواجوی کرمانی، فخرالدین عراقی، مولوی، عطار نیشابوری و ... گذر کرده، در نهایت در قرن نهم به سرازیری افتاده و به عبدالرحمان جامی ختم شده است.

اما ویژگی سبکی در نام‌گذاری سبک‌ها چیست؟ چرا گفته می‌شود سبک خراسانی، عراقی یا هندی و ... ؟ در پاسخ به این سؤال باید به دوره‌های شعر فارسی برگردید و به بررسی عواملی بپردازید که مهم‌ترین آن‌ها اول زبان شعر است و دوم مکانی که شاعران از آن‌جا برخاسته‌اند و سوم قالبی است که ویژگی سبکی با آن شناخته می‌شود.

برای مثال، قالبی که سبک خراسانی با آن شکل گرفته قصیده است، اگرچه قالب مثنوی و رباعی نیز در دورۀ شعر خراسانی رواج داشته و بزرگ‌ترین اثر حماسی زبان فارسی که شناسنامۀ ملی ایرانیان است، در قالب مثنوی و به قلم حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی در این دوره خلق شده است.

دربارۀ سبک عراقی هم همین عوامل مصداق دارند. شاعرانی که موجد سبک عراقی‌اند، در ناحیۀ دیگری از ایران، یعنی عراق عجم با زبانی لطیف برخاسته‌اند. به‌طور طبیعی قالب تعیین کنندۀ سبک در این دوره غزل است.

در بخشی از کتاب قیمت عشق می‌خوانیم:

ای دل اگر عاشقی، در پی دلدار باش
بر در دل روز و شب منتظر یار باش
دلبر تو دائماً بر در دل حاضر است
روزن دل برگشا، حاضر و هشیار باش
دیدۀ جان روی او گرچه ببیند عیان
در طلب روی او روی به دیوار باش
ناحیت دل گرفت لشکر غوغای نفس
پس تو اگر عاشقی، عاقل و بیدار باش
نیست کس آگه که یار کی بنماید جمال
لیک تو باری به نقد ساختۀ کار باش
در ره او هر چه هست با دل و جان وقف کن
تو به یکی زنده‌ای، از همه بیزار باش
گر دل و جان تو را درد بقا آرزوست
دم مزن و در فنا همدم «عطار» باش

فهرست مطالب کتاب

سرآغاز
عطار نیشابوری
مختصری در احوال و آثار عطار نیشابوری (540-618 ق)
ملاقات دوستان
توبۀ تزویر
خشک‌سال وصل
دل پُرخون
در وادی یقین
منتظر یار
رسوای انجمن
برون پرده
شراب دل‌آشوب
آتش دل
مولوی
مختصری در احوال و آثار مولوی (604-672 ق)
نام و نسب و خاندان
دوران کودکی در سایۀ پدر
دوران جوانی
آغاز شیدایی
صلاح‌الدین زرکوب
حسام‌الدین چلبی
پایان زندگی
مست از صدا
نامۀ اعمال
نعرۀ مستان
بوی بهار
مجلس گل
مشعلۀ نظر
مرغ باغ ملکوت
هفت دریا
کان شکر
از درون خندان
کعبۀ اقبال
شراب عشق
کارگه وفا
غلام قمر
خرید رنگ
در حرم لطف
فخرالدین عراقی
مختصری در احوال و آثار فخرالدین عراقی (610-686 یا 688 ق)
فریب زلف
شرابخانه
جام جهان‌نما
تیر غمزه
تماشای وصال
طمع پرسش
پیغام خستگان
شیدای جمال
بادۀ دوشینه
بدنامی
جمال یوسف
کام دل
کوی یار
او را همه او دیدم
پایمال غم
وعدۀ بیشتر
طالب درد
وفای وعده
برگ حیات
شب جدایی
سعدی شیرازی
مختصری در احوال و آثار سعدی شیرازی (601 یا 604/ 691 یا 694 ق)
ذوق ارادت
قیمت عشق
ماجرا
خار غم
سرو خرامان
کمند خوبرویان
خون‌بها
زندان عشق
سخن دوست
نامه در پر
بخت جوان
خانۀ عمر
آستان دوست
تیغ مرگ
عشق سعدی
حاصل عمر
بهشت مصوّر
کشتگان معشوق
شب عاشقان
حدیث دوست
سحر مبین
عهد صحبت
صید حرم
محمل
قبلۀ معنی
عهد بی‌بنیاد
دیدار دوست
فردای دگر
خبر سلامت
شرم چمن
تمنای وصل
اسیر کمند
درد بی‌درمان
بادۀ عشق
چمن لاله
عود بر آتش
سفر کنید رفیقان
سایۀ زنهار
خواب عافیت
فراق یار
بر سر آتش
سنّت عشق
شمع بالین
صید لاغر
حکایت دوست
وداع یاران
بی ‌تو گل چیدن
بانگ مزامیر
طرۀ مشکبو
گمان تشنگی
بار جدایی
دیوانۀ عشق
آرزوی آب
خلاف شرط مودّت
جفای روزگاران
گنج فقر
باران نوبهاری
غم عشق
زخم شمشیر اجل
کام نهنگان
تاج و تیغ
تو می‌روی به سلامت
خواجوی کرمانی
مختصری در احوال و آثار خواجوی کرمانی (689-753 ق)
خنک آن باد که از جانب شیراز آید
لب شیرین
طریق عاشقی
رونق قمر
دست در آغوش
رخ در رخ یار
زبان بی‌زبانی
ملک سلیمان
بالاتر از سیاهی
حسرت آب
شکرانه
درد فراق
حافظ شیرازی
مختصری در احوال خواجۀ شیراز (726-791 ق)
اشاره‌ای به غزل‌های حافظ
منزل جانان
عشق ناتمام
رنگ آشنایی
آیینۀ سکندر
مژدۀ گل
گلشن احباب
در چمن دهر
آشوب قیامت
بخت پریشان
بادۀ شبگیر
نرگس مست
جام جهان‌نما
آشیانه
تبسم گل
آبروی فقر
فراز مسند خورشید
حکایت لب شیرین
دور مجنون
داغ‌دار ازل
پیک مشتاقان
پیوند عمر
شمع سعادت
محراب دعا
زخم نهان
جرم ستاره
چشمۀ نوش
رقم نیک
جلوۀ معشوق
عمارت دل
لطف ازل
بوی محبت
در عرصۀ خیال
می‌ِ چون ارغوان
مقام رضا
یار سفرکرده
قافلۀ دعا
چارده روایت
من و باد صبا
ابریشم طرب
راز حافظ
بستۀ زلف
آینه‌داران
خندۀ می
قرعۀ دولت
درخت دوستی
لاف تجرّد
مجلس عشرت
یادگار نسیم
محرم راز
گنج قارون
رطل گران
نسیم صبحگاهی
شب تنهایی
منزل لیلی
فیض‌ روح‌القدس
گدایی در میخانه
تماشاگه راز
بر آستان جانان
حسن‌فروشان
ملاقات
نگین سلیمان
در دایرۀ قسمت
صحبت گل
بدعهدی ایام
ماه مجلس
خاک مهربانان
عروس هنر
زبان سوسن
تنور لاله
مژدگانی
آیین سروری
صدای سخن عشق
سرود مجلس جمشید
مژدۀ دولت
بار امانت
بخت خفته
فیض ابر
وصف رخسارۀ خورشید
بستگان کمند
در من یزید عشق
مرگ می
دفتر دانش
زیارتگه رندان
سایۀ معشوق
قصۀ گیسو
یار مفروش به دنیا
راز سر به‌ مهر
زمان عشرت
خلوت دل
آفتاب می
کرشمۀ ساقی
میان عاشق و معشوق
اسیران قفس
بر صفحۀ جهان
چتر گل
گردش ساغر
کوچۀ معشوقه
نشان یوسف
دیوان قسمت
حرف استاد
سرمنزل عنقا
بلبل باغ جهان
پاسبان حرم دل
خاک شیراز
روز مرگ
روضۀ رضوان
پیرهن شمع
چشمۀ خورشید
گناه آدم و حوا
حکایت جم
آتش دوری
نافه‌گشایی
ایام هجران
کمان ملامت
ابر خطاپوش
مهر بتان
نسیم عطرگردان
غبار راه طلب
در پس آینه
چمن لاله
تماشای باغ عالم
برگ عیش
لذت مستی
خوشۀ پروین
شیوۀ چشم سیاه
نفس فرشتگان
باد بهار
سلطنت گل
عشق و مستی
عاشق شو
بوی دل کباب
شرح آرزومندی
آیین رنگ و بو
بخت بلند
هفت دریا
دعای شب‌خیزان
کیمیای عشق
کشتی باده
روز واقعه
ساغر مینایی
عبدالرحمن جامی
مختصری در احوال و آثار جامی (817-898 ق)
صحرای عدم
تماشاگه عشاق
شیشۀ تقوا
ویرانۀ غم
صبح وصال
درون پرده
مژۀ اشکبار
خاتم عیش