معرفی و دانلود کتاب شعر و ادب پارسی پشتوانه فرهنگی ایرانیان در عصر جهانی شدن

معرفی کتاب شعر و ادب پارسی پشتوانه فرهنگی ایرانیان در عصر جهانی شدن

یوسف محمدنژاد عالی زمینی در کتاب شعر و ادب پارسی پشتوانه فرهنگی ایرانیان در عصر جهانی شدن، به مباحثی چون نگرش مفهومی به جهانی شدن، جلوه‌هایی از هویت ملی ایرانی در شعر پارسی، هویت‌یابی‌ ملی‌ در دنیای‌ امروز و... می‌پردازد.

در سال‌های اخیر بحث‌ها و حتی مناقشات زیادی در میان اندیشمندان، سیاستمداران و محققان کشورها و مجامع مختلف جهان دربارۀ چگونگی روبرو شدن این کشورها، به ویژه کشورهای پیرامونی و در حال توسعۀ دنیا با پدیدۀ غالب جهانی شدن در گرفته و هر یک به فراخور موقعیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی خویش واکنش‌های متفاوتی در برابر آن نشان داده و اقداماتی نیز کرده‌اند.

به طور طبیعی، کشورهای کانونی و پیشرفتۀ جهان، به خصوص کشورهای غربی و بالاخص آمریکا، به عنوان به وجود آورندگان و پشتیبانان این جریان، به شدت آن را پی گرفته و به دنبال گسترش آن بوده‌اند. شماری از کشورها به خصوص کشورهای کوچک و با سابقۀ تمدنی و فرهنگی کمتر نیز با کمترین مقاومت و تردیدی خود را کاملاً در مسیر این جریان قدرتمند جهانی قرار داده و چشم انداز کلان خود را متناسب با آن ترسیم کرده‌اند و اتفاقاً از مواهب آن نیز بهره‌مند شده‌اند. اما شماری از کشورهای دارای پیشینۀ تمدنی و فرهنگی غنی‌تر که به لحاظ سیاسی نیز به دنبال استقلال عمل بیشتری بوده‌اند، کوشیده‌اند با تأمل و احتیاط بیشتری با این مسئلۀ ناگزیر امروز خود مواجه شوند؛ نه کاملاً تسلیم آن شوند و نه یکسره در برابرش بایستند، چرا که نه وانهادگی و بی‌عملی در برابر چنین موجی منطقی و مطلوب است و نه ایستادگی در مقابل آن عقلانی و حتی ممکن. ایران نیز در مقام کشوری با پیشینۀ پرافتخار فرهنگی و تمدنی کوشیده است با مطالعۀ ابعاد مختلف این مسئله، نحوۀ مواجهه‌اش را با آن مشخص سازد.

کتاب حاضر که حاصل تحقیقی است در این زمینه، در سال 1392 در مرکز ملی مطالعات جهانی شدن تحت عنوان «جهانی شدن، زبان و ادبیات فارسی و هویت ملی» انجام شده تا نشان دهد که ایران با این پیشینۀ پرافتخار و غنی فرهنگی و تمدنی می‌تواند با استفاده از این اندوخته و سرمایۀ عظیم برای حضور مؤثر در عرصۀ بین‌المللی آماده شود و با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین ارتباطی در جهت جهانی کردن جنبه‌های انسانی و معنوی فرهنگ، زبان و ادبیات خود گام بردارد و چندان نگران پیامدهای منفی پدیدۀ جهانی شدن نباشد.

در بخشی از کتاب شعر و ادب پارسی پشتوانه فرهنگی ایرانیان در عصر جهانی شدن می‌خوانیم:

صرف‌نظر از شیوۀ تحلیل نسبت میان هویت و جهانی‌ شدن، در برخی از شناخته شده‌ترین نظریه‌های اجتماعی معاصر این دو مفهوم در پیوند با یکدیگر محور تحلیل و تبیین مهم‌ترین جریان‌های اجتماعی امروز قرار گرفته‌اند. از میان نظریه‌پردازان مشهور، مانوئل کاستلز و رولاند رابرستون از جمله کسانی هستند که طرح نظری خود را حول محور پیوند میان جهانی‌شدن و هویت بنا کرده‌اند. کاستلز در کتاب قدرت هویت و رابرتسون در کتاب جهانی‌ شدن، تئوری‌های اجتماعی و فرهنگ جهانی مسائل عمده جهان ما و نیروهای اصلی پویش آن را با رجوع به رابطۀ بین جهانی ‌شدن و هویت تحلیل کرده و توضیح داده‌اند. هر یک از این دو نظریه‌پرداز ملازمت جهانی‌ شدن و هویت را به شیوۀ متفاوت ارزیابی کرده‌اند؛ اما هر دوی آن‌ها بر قدرت هویت تأکید کرده و آن را پایۀ پویایی‌های کنونی عرصۀ جهانی قرار داده‌اند. کاستلز هویت را در چارچوب نیروهای مقاومت در برابر جهانی ‌شدن مفهوم‌بندی می‌کند، در حالی‌ که رابرتسون، هویت را در زمره نیروهای اصلی پویایی جهانی شدن تحلیل کرده است.

کاستلز معتقد است که زندگی امروز ما در عمده‌ترین وجوه خود با دو جریان متضاد جهانی‌ شدن و هویت شکل می‌گیرد و در دهه‌های پایانی قرن بیستم همراه با انقلاب فنّاوری، تغییر شکل سرمایه‌داری و فروپاشی شوروی سابق این موج‌های نیرومند هویت‌های جمعی بود که جهان ما را به لرزه درآورده است. در برابر مظاهری چون تجدید ساختار سرمایه‌داری، شبکه‌بندی سازمانی، اطلاعات‌گرایی کنترل شده و پدرسالاری، جنبش‌های مقاومت نیرومندی بروز کرده‌اند که جهانی‌ شدن و درواقع سرمایه‌داری جهانی را به چالش کشید‌اند. بنیادگرایان دینی، ملی‌گرایان، محلی‌گرایان، طرفداران حقوق زن و مدافعان محیط زیست، فاعلان (سوژه‌های) نوظهور در عصر اطلاعات هستند که سنگربندی در برابر جهانی ‌شدن را شکل داده‌اند.

فهرست مطالب کتاب

فصل اول: کلیات
جهانی شدن
هویت
هویت ملی
فرهنگ
زبان
ادبیات
فصل دوم: جهانی شدن، ادبیات و هویت ملی
مقدمه
نگرش مفهومی به جهانی شدن
پیشینۀ جهانی شدن
جهانی شدن / جهانی‌سازی
موافقان و مخالفان جهانی شدن
جهانی شدن و سلطۀ فرهنگی
نقد دیدگاه سلطۀ فرهنگی
گونه‌های حیات فرهنگی در فرایند جهانی شدن
جهانی شدن و زبان و ادبیات
جهانی‌ شدن و هویت
جهانی‌ شدن و پارادوکس هویت
جهانی شدن و پارادایم نوستالوژیک هویت
جهانی‌ شدن و الزامات هویت
جهانی شدن و هویت ملی
جهانی شدن و بحران هویت ملى
هویت‌یابی‌ ملی‌ در دنیای‌ امروز
فصل سوم: جلوه‌هایی از هویت ملی ایرانی در شعر پارسی
مقدمه
شاهنامه
مثنوی معنوی
بخش نخست: مثنوی معنوی- دفتر اول
بخش دوم: مثنوی معنوی دفتر دوم
بخش سوم: مثنوی معنوی دفتر سوم
بخش چهارم :مثنوی معنوی دفتر ششم
دیوان حافظ
فصل چهارم: جمع بندی و سخن پایانی
مقدمه
شاهنامۀ فردوسی
مثنوی معنوی
دیوان حافظ
اندیشه و سخن انسانی و مانا از دیدگاه فردوسی، مولانا و حافظ
سخن پایانی
فهرست منابع