معرفی و دانلود کتاب سید محمد فرزان

معرفی کتاب سید محمد فرزان

کتاب سید محمد فرزان اثر فرهاد طاهری، از مجموعه کتاب شخصیت‌های مانا، در شرح احوال معلم بیرجندی نوشته شده است. در این اثر هیچ اطناب و حاشیه‌گویی در متن دیده نمی‌شود. محتوای کتاب درباره خدمات فرزان در سمت مدیریت مدارس است و خواندن آن به معلمان و مدیران توصیه می‌شود.

بخش اول کتاب، مروری اجمالی است بر سیر زندگانی سید محمد فرزان از تولد تا درگذشت. در بخش سوم نیز به بعضی جنبه‌های شخصیت ادبی و کارنامه علمی و پژوهشی سید محمد فرزان توجه شده است. شیوه تدوین این بخش که عمدتا تحلیل روش شناختی چگونگی تألیف مقالات نقد گونه فرزان بوده بر مبنای ایجاز است. طاهری در تألیف بخش سوم، کوشیده است تا با نظریه‌پردازی، زمینه‌ها، معیارها و شیوه‌های متداول فرزان را در چگونگی تألیف مقالاتش برای خوانندگان تبیین کند؛ بنابراین چندان به ورطه مباحث دقیق لغوی نیفتاده و جز مواردی اندک، شواهدی در این خصوص از آثار فرزان به دست نداده و حول مصداق‌های نظریاتی که بیان کرده بسیار نگشته است. شاید مهم‌ترین دلیل این اجتناب‌ها، نخست موضوعیت و ساختار و محدودیت از پیش تعیین شده کتاب بود که به نویسنده اجازه نمی‌داد تا از هدف اصلی نگارش کتاب که تبیین شخصیت و شیوه تحقیق فرزان برای مخاطبانی غیرمحقق است، پا فراتر نهد.

مجموعه «شخصیت‌های مانا» که به همت دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه تولید شده است، با هدف ارائه الگوهای موفق، به زندگی شخصیت‌های نیک نامی می‌پردازد که در عرصه‌های دانش، فرهنگ، سیاست و اجتماع در ایران معاصر زیسته و درگذشته‌اند.

در نگارش هر یک از این آثار، ابتدا پرونده‌های موجود در بایگانی فرهنگ ناموران معاصر ایران در اختیار نویسندگانی قرار گرفت که پیشینه‌ای در زندگی‌نامه‌نویسی داشته‌اند. این مجموعه که برای عموم مردم مخاطبان به ویژه جوانان و دانشگاهیان تهیه شده، برآیند احساس ضرورتی است که در پهنه ارائه آثار دقیق و مستند از زندگی افراد تاثیرگذار پدید آمده است.

این آثار از چند بخش زندگی‌نامه، خاطرات و فعالیت‌های اشخاص در حوزه‌های مرتبط تشکیل یافته است که تمامی آثار قرار است در 100 جلد به رشته تحریر درآیند. قالب و ساختار آثار به گونه‌ای طراحی شده است تا علاوه بر جوانان که مخاطب اصلی این آثار هستند، خواندن آن‌ها برای دیگران هم جذاب باشد. این برای نخستین بار است که زندگی‌نامه کامل و مدونی از شخصیت‌های برجسته با این قالب و ساختار به نگارش درمی‌آید.

در بخشی از کتاب سید محمد فرزان می‌خوانید:

وسعت مشرب و معاشرت گسترده فرزان با اهل فضل و نشست و برخاست دائم با عالمان و اهل دلان شهر خود، چه زمانی که در بیرجند اقامت داشت، و چه وقتی پس از آن به تهران مهاجرت کرد و در زمرۀ اصحاب مجلۀ یغما درآمد، بی‌شک در تجربه دیدگی‌ها و دهر آموزی‌های او و چشیدن سرد و گرم روزگار بی‌تأثیر نبوده است. در بیرجند با یاران اهل دل، و معمولا در منزل محمدعلی منصف یا گاه در کلاتۀ بابا (عمارتی متعلق به خاندان مرحوم میرزا مهدی خان مستوفی) مجلس ادب و ذوق فراهم می‌آمد و در این محفل، سخن‌گوی متبحر و فصیح مباحث مذهبی و ادبی بود که از ادبیات فارسی (به ویژه از اشعار حافظ و سعدی) و ادب عرب و آیات قرآن و احادیث نبوی سخن‌ها بر زبان داشت.

فرزان از اعضای محفل ادبی عصرهای شنبه در دفتر مجلۀ یغما در تهران بود. هم‌نشینی و مصاحبتش با بزرگانی چون حبیب یغمایی، علی‌محمد عامری، محمدعلی اسلامی ندوشن، محمدابراهیم باستانی پاریزی، پژمان بختیاری، سیدمحمد محیط طباطبایی، ایرج افشار، سیدجعفر شهیدی، حسین نواب، اللهیار صالح، و... مجالی برای او بود تا از اوضاع و احوال و اخبار فرهنگی و اجتماعی روزگار مطلع شود، از مسائل ادبی و قرآنی سخن بگوید، هم دیگران را بشناسد و خود را بشناساند. تأثیر نفوذ کلام و عمق و بلندای آگاهی‌های او از زبان یکی از هم‌نشینان مجالس مجلۀ یغما، اینگونه توصیف شده است:

«... برای من و سایر کسانی که در آن مجلس بودند، حضور سیدمحمد فرزان بسیار مغتنم بود. این مرد که عنوان استاد و مرد آزاده به تمام معنی شایستۀ اوست با بزرگواری، لطف محضر، ظرافت طبع و اطلاعات بسیار وسیعی که در معارف اسلامی و ادب ایران دارد، هر جا که باشد به مجلس گرمی و غنای خاصی می‌بخشد... هر شنونده‌ای که در برابر فرزان قرار بگیرد، با دقت و احترام به سخنان او گوش فرا می‌دهد، حتی اگر درباره مطالب خیلی عادی هم صحبت بکند، معنا و عمقی در کلامش دیده می‌شود. این، ناشی از طنین خوش صدا و طرز تکلم و وقاری است که با شخصیت او همراه است. چندین بار اتفاق افتاد که فرزان مطلبی را که مثلا در روزنامۀ اطلاعات نوشته شده بود و ما همه خوانده بودیم برایمان بازگو کند و این بازگفتن او چنان با لطف همراه بود که گویی ما مطلب مهمی را برای نخستین‌ بار می‌شنیدیم. مهم‌تر از معلومات، جاذبۀ شخصی و گشادگی سینه و استعداد جلب اعتماد است در فرزان. ولو شنونده در مواردی با نظر فرزان مخالف باشد نمی‌تواند از احساس تکریم نسبت به او خودداری کند، چه، یقین دارد که جهان‌بینی و تفکر او بر معارف محکم و عقل‌پذیر و بشردوستانه متکی است...»

فهرست مطالب کتاب

یادداشت مجموعه
سالشمار زندگانی
مقدمه
معرفی، نقد و بررسی منابع
فصل اول: از سندادان تا دیار خاموشان
طفل سندادان
مدرسه شوکتیه
در خدمت دولت
حضور در تهران
سَبُک دوشی از خدمت
عزم ِدیار خاموشان
فصل دوم: فرزانۀ زمانه
از دیدۀ دیگران
مدیریت او در یاد یاران
چند خاطره دیگر
جلوه‌هایی از تدبیر دوران ریاست فرهنگ و معارف
دوران دبستان
بی‌سوادی!
اغتنام وقت
سیاست‌گریزی
حکیم توس
معلمی در همه حال
الف‌- پای‌بندی به اصول خدشه‌ناپذیر معلمی
ب‌- مراقبت از اخلاق معلمی در مواجهه با دانش‌آموزان
فصل سوم: ادیب منتقد
در حلقه ارباب ادب
معترض نکته‌دان
ویراستار نقاد
کارنامه علمی وپژوهشی
فهرست مقالات فرزان بر اساس موضوع
الف‌- قرآن‌پژوهی
ب- یادداشت‌های گوناگون
منابع
اسناد و تصاویر