معرفی و دانلود کتاب روح درمانی (طب روح)

معرفی کتاب روح درمانی (طب روح)

کتاب روح درمانی (طب روح) نوشته‌ی محمود محمدی ارمندی، خلاصه‌ای از کتاب معراج السعاده از ملا احمد نراقی است که به تحلیل روان درمانی امراض روحی و تطبیق راه‌های علاج و بهبود آن به صورت تخصصی می‌پردازد.

معراج السعاده، کتابی به زبان فارسی در اخلاق اسلامی با رویکرد عقلی و نقلی در پنج باب است که در آن مباحث اخلاقی با روش عقلی بیان می‌شود. در این اثر برخلاف روش معراج السعاده، ابتدا عنوان رزیله‌ها (بیماری‌ها) بیان و بررسی شده است و سپس عنوان ضد آن رزیله (بیماری) مطرح و به راه‌های معالجه و درمان اشاره می‌گردد.

کلید سعادت دو جهان، شناختن نفس خویشتن است؛ زیرا آدمى با شناخت ‌خود ‌به شناخت آفریدگار دست می‌یابد. شناختن خود، موجب شوق به تحصیل کمالات و تهذیب اخلاق و باعث ‌سعى در دفع رذایل‌ می‌شود؛ زیرا آدمى بعد از آنکه حقیقت ‌خود را شناخت و دانست که حقیقت او جوهرى‌ است از عالم ملکوت‌، که به این عالم جسمانى ‌آمده، به این فکر می‌افتد که چنین جوهرى شریف را عبث و بى‌فایده به این عالم ‌نفرستاده‌اند و این گوهر قیمتى را به بازیچه در صندوقچه بدن ننهاده‌اند؛ بدین سبب ‌درصدد تحصیل فواید تعلق نفس به بدن بر مى‌آید و خود را به تدریج ‌به سر منزل ‌شریفى که باید مى‌رساند.

اگر می‌خواهید خود را بشناسید، بدانید که هر کسى را از دو چیز آفریده‌اند: یکى «بدن‌ ظاهر» که آن را تن می‌گویند و مرکب است از: گوشت، پوست، استخوان، رگ و ... که از جنس مخلوقات همین عالم جسمانی می‌باشد و دیگری، «نفس‌» است که آن را روح، جان، عقل و دل نیز می‌گویند.

در بخشی از کتاب روح درمانی (طب روح) می‌خوانیم:

تأمل کن در نیروی خیال بى‌عرضه‌اى که قابل قسمت نیست، چگونه در یک چشم به هم زدن ‌آسمان و زمین را به هم در مى‌نوردد و از مشرق به مغرب مى‌دود. و نیروی وهم را ببین که چگونه در یک لحظه چندان معانى دقیق و امور مخفی را استنباط مى‌کند. و خیال را بنگر که این معانى را با هم جمع و ترکیب می‌نماید، و از میان آن‌ها آنچه موافق ‌مصلحت است، جدا مى‌کند. و بعد از فراغ از سیر عالم بدن و ملاحظه عجایب مملکت تن، قدمى در عالم نفس‌ مجرد گذار و نظر کن که با وجود اینکه از آلایش مکان منزه است، چگونه احاطه به بدن ‌کرده و مشغول تدبیر امر او گشته؛ با آنکه از شناخت ‌خود عاجز است، انواع علوم براى‌ او حاصل مى‌گردد، و احاطه به حقایق اشیا مى‌کند، و قوت عقل و عمل تصرف در ملک و ملکوت مى‌نماید.

از هنگام تعلق آن به نطفه گندیده تا زمان ‌اتصالش به ملکوت اعلا و احاطه‌اش به حقایق اشیا، هر روز در تماشاى مقامى و نشأیى و در سیر طورى و درجه‌اى است، با آنکه خود یک عالم است، جمع میان عالم سباع و بهایم و شیاطین و ملائکه کرده، و همه موجودات، غاشیه‌ (فرمانبرداری) طاعتش بر دوش نهاده؛ سباع درنده حکم او را تابع، و مرغان پرنده در پیش وی خاضع و خاشع می‌باشند؛ و دیو و جن را به زنجیر خدمتکارى مى‌بندد و کواکب و ارواح را به رشته تسخیر مى‌کشد.

او را صوتى‌ به هم مى‌رسد که به نغمات خوش، عقلا را مدهوش، و حیوانات را بى‌هوش مى‌سازد. و او را طبعى حاصل مى‌شود که به اشعار دلکش، دل مى‌رباید، به لحظه‌اى فکر، صنعتى ‌عجیب اختراع می‌کند، و به ساعتى تأمل، حرفتى غریب ابداع مى‌نماید.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
زندگینامه
یادآوری
شناختن نَفْس [روح]، مقدّمه شناختن خدا
ترکیب انسان از جسم و روح
راه شناختن نفْس روح، دل، جان، عقل
مفاسد بیمارى نفْس [روح] و فواید صحّت آن
توجه به سلامتی جسم، و غفلت از سلامتی روح
شباهتِ علم اخلاق به علم طب
تشخیص امراض روحانی
اسبابِ امراض روحانی
راه معالجه امراض نفْسانى روحانی
فصل اوّل: امراض مربوط به نیروی عقل
بیماری اوّل؛ جُرْبُزِهْ (جولان دادن به فکر (سفسطه کردن)): (صفت اوّل)
[نسخه درمان جُربُزه]
بیماری دوّم؛ جهل بسیط: (صفت دوّم)
[نسخه درمان جهل بسیط]
بیماری سوّم؛ جهل مرکّب: (صفت سوّم)
[نسخه درمان جهل مرکّب]
بیماری چهارم؛ شکّ و حیرت: (صفت چهارم)
نسخه درمان شکّ و حیرت
مراتب یقین
بیماری پنجم؛ شرک: (صفت پنجم)
مراتب توحید و اثرات آن
ترقّی در مراتب توحید
[نسخه درمان شرک]
آشنایى با اسرار مُلک و ملکوت
بیماری ششم؛ افکار نفسانى و وساوس شیطانى: (صفت ششم)
نقش نیروی خیال و وَهْم و عقل
[نسخه درمان افکار نفسانى و وساوس شیطانى]
بیماری هفتم؛ مکر و حیله کردن: (صفت هفتم)
[نسخه درمان مکر و حیله کردن]
فصل دوّم: امراض مربوط به نیروی خشم و غضب
بیماری هشتم؛ تَهَوُّرْ (بی‌باکی و گستاخی): (صفت اول)
[نسخه درمان تهوّر]
بیماری نهم؛ جُبْنْ (بُزدلی): (صفت دوّم)
[نسخه درمان جُبْنْ]
بیماری دهم؛ خوف (ترس مذموم): (صفت سوّم)
[نسخه درمان خوف (ترس) مذموم]
علل خوف از مرگ
بیماری یازدهم؛ ایمنى (بی خیالی) از مکر خدا: (صفت چهارم)
[نسخه درمان ایمنی (بی خیالی) از مکر خدا]
راه‌های ‌بدست آوردن صفت ‌خوف ممدوح
بیماری دوازدهم؛ ‌یأس از رَوْحُ الله (ناامیدی از رحمت خدا): (صفت چهارم)
رجا و امیدواری بدون طاعت
خوف اصلح است یا رجا؟
[نسخه درمان یأس از رَوْحُ الله (ناامیدی از رحمت خدا)]
بیماری سیزدهم؛ ضعف نَفْس و سُستىِ آن: (صفت پنجم)
[نسخه درمان ضعف نَفْس و سُستى آن]
بیماری چهاردهم؛ دنائت (پَستی و کمی) همّت: (صفت ششم)
بیماری پانزدهم؛ بى‌حمیّتى (بى‌غیرتى): (صفت هفتم)
[نسخه درمان بى‌حمیّتى (بى‌غیرتى)]
بیماری شانزدهم؛ عجله (شتابکارى): (صفت هشتم)
[نسخه درمان عجله (شتابکاری)]
بیماری هفدهم؛ سوء ظنّ و بد دلى ‌به خدا و خَلق: (صفت نهم)
[نسخه درمان بدگمانى به خدا و خَلق]
بیماری هجدهم؛ غضب: (صفت دهم)
[نسخه درمان غضب]
بیماری نوزدهم؛ انتقام (درصددِ انتقام بودن): (صفت یازدهم)
[نسخه درمان انتقام (درصددِ انتقام بودن)]
بیماری بیستم؛ غلظت (درشتی) در گفتار: (صفت دوازدهم)
[نسخه درمان غلظت (درشتی) در گفتار]
بیماری بیست و یکم؛ کج خُلقی: (صفت سیزدهم)
[نسخه درمان کج خُلقی]
بیماری بیست و دوّم؛ عداوت (دشمنی): (صفت چهاردهم)
[نسخه درمان عداوت (دشمنی)]
بیماری بیست و سوّم؛ عُجْبْ (خودنمایی و خودبزرگ‌ بینی): (صفت پانزدهم)
[نسخه درمان عُجب]
بیماری بیست و چهارم؛ کِبْرْ: (صفت شانزدهم)
اقسام تکبّر
درجات متکبّرین
مذموم بودن ذلّت و خواری
علایم و نشانه‌هاى تکبّر و تواضع
[نسخه درمان کِبْرْ]
بیماری بیست و پنجم؛ تفاخر (فخرفروشی): (صفت هفدهم)
[نسخه درمان تفاخر]
بیماری بیست و ششم؛ بَغْیْ (سرکشی کردن): (صفت هجدهم)
[نسخه درمان بَغْیْ]
بیماری بیست و هفتم؛ خودستایی: (صفت نوزدهم)
[نسخه درمان خودستایی]
بیماری بیست و هشتم؛ عصبیّت (تعصّب ورزی): (صفت بیستم)
بیماری بیست و نهم؛ کتمان حق: (صفت بیست و یکم)
[نسخه درمان کتمان حق]
بیماری سی ام؛ قساوت قلب (سخت دلی): (صفت بیست و دوّم)
[نسخه درمان قساوت قلب (سخت دلی)]
فصل سوم: امراض مربوط به نیروی شهوت
بیماری سی و یکم؛ شَرَهْ (فَرْجْ، شکم و شهوت پرستی): (صفت اول)
ثمرات گرسنگی
[نسخه درمان شَرَه (شکم و فرْجْ و شهوت پرستی)]
بیماری سی و دوّم؛ خُمود (گرسنگی زیاد و ازدواج نکردن): (صفت دوّم)
بیماری سی و سوّم؛ [افراطِ در] محبّت دنیا: (صفت سوّم)
مفاسد مال
مدح مال
فواید مال
اقسام زهد
قسم اول
قسم دوّم
قسم سوّم
قسم چهارم
قسم پنجم
قسم ششم
قسم هفتم
[نسخه درمانِ رهایى از مفاسدِ مال]
[نسخه درمانِ شناخت زاهد حقیقی و علایم او]
بیماری سی و چهارم؛ غنا (بى‌نیازى): (صفت چهارم)
اقسامِ فقیر
بیماری سی و پنجم؛ حرص: (صفت پنجم)
[نسخه درمان حرص]آدم حریص
بیماری سی و ششم؛ طمع: (صفت ششم)
[نسخه درمان طمع]
بیماری سی و هفتم؛ بُخل: (صفت هفتم)
ایثار، بالاترین مرتبه سخاوت
[نسخه درمان بُخل]
آداب انفاق کننده
انواع عطاهاى واجب
انواع عطاهاى مستحبّ
بیماری سی و هشتم؛ مال حرام خوردن: (صفت هشتم)
بیماری سی و نهم؛ غَدْرْ (خیانت) در مال: (صفت نهم)
بیماری چهلم؛ خَوض (فرو رفتن) در باطل: (صفت دهم)
بیماری چهل و یکم؛ تکلّم به مالایَعْنى و فضول (سخن بی فایده گفتن): (صفت یازدهم)
[نسخه درمان تکلّم به مالایَعْنى و فضول (سخن بی فایده گفتن)]
فصل چهارم: امراض مشترک بین سه نیروی (عقل، غضب، شهوت)، (یا به دو نیرو از این سه نیرو)
بیماری چهل و دوّم؛ حسد: (صفت اول)
فایده مراتب حسد
موجبات (عوامل) حسد
[نسخه درمان حسد]
بیماری چهل و سوّم: اهانت و تحقیر کردن بندگان خدا: (صفت دوّم)
بیماری چهل و چهارم؛ ظلم: (صفت سوّم)
[نسخه درمان ظلم]
بیماری چهل و پنجم؛ ترک اعانت (یاری) مسلمین و عدم اهتمام در امور ایشان: (صفت چهارم)
بیماری چهل و ششم؛ مسامحه (کوتاهى) کردن در امر به معروف و نهى از منکر: (صفت پنجم)
بیماری چهل و هفتم؛ قهر (دوری) کردن از برادران دینی: (صفت ششم)
بیماری چهل و هشتم؛ قطع صله رَحِم: (صفت هفتم)
بیماری چهل و نهم؛ عقوق والدین: (صفت هشتم)
بیماری پنجاهم؛ عیبجویى کردن: (صفت نهم)
بیماری پنجاه و یکم؛ فاش کردن راز مردم: (صفت دهم)
بیماری پنجاه و دوّم؛ نمّامی (سخنچینی): (صفت یازدهم)
بیماری پنجاه و سوّم؛ اِفساد میان مردم: (صفت دوازدهم)
بیماری پنجاه و چهارم؛ شماتت (سرزنش کردن): (صفت سیزدهم)
بیماری پنجاه و پنجم؛ مراء (ستیز) و جدال و مخاصمه: (صفت چهاردهم)
بیماری پنجاه و ششم؛ سُخریّه (تمسخر و استهزاء کردن): (صفت پانزدهم)
بیماری پنجاه و هفتم؛ مزاح (مفرط)، خنده (قهقهه)، بذله گویى و شوخى کردن (مفرط): (صفت شانزدهم)
بیماری پنجاه و هشتم؛ غیبت: (صفت هفدهم)
[نسخه درمان غیبت]
مواضعى که غیبت در آن‌ها جایز است
کفّاره غیبت
بیماری پنجاه و نهم؛ کِذْبْ (دروغ گفتن): (صفت هجدهم)
موارد جوازِ دروغ
توریه کردن
دروغ‌هاى حرامى که مردم در آن‌ها سهل انگارند
کذب در کردار و اعمال
کذب در اخلاق و مقامات دین
[نسخه درمان کذب (دروغگویی)]
مفاسد و آفات زبان
بیماری شصتم؛ حبّ جاه، شهرت و ریاست: (صفت نوزدهم)
جاه و ریاست ‌بى‌ضرر و ممدوح
[نسخه درمان حبّ جاه، شهرت و ریاست]
بیماری شصت و یکم؛ دوست داشتن مدح و ثنا، و کراهت داشتن از ذمّ: (صفت بیستم)
[نسخه درمانِ حبّ مدح و ثنا، و کراهت ذم]
بیماری شصت و دوّم؛ ریا (طلبِ اعتبار از غیر خدا): (صفت بیست و یکم)
اقسام و انواع ریا
مفاسد اقسام ریا و احکام آن‌ها
[نسخه درمانِ ریا (طلبِ اعتبار از غیر خدا)]
بیماری شصت و سوّم؛ نفاق (دورویى): (صفت بیست و دوّم)
بیماری شصت و چهارم؛ غرور (مراتبِ غفلت): (صفت بیست و سوّم)
طوایف اهل غرور
[نسخه درمان؛ علاج غرور کفّار و صاحبان مذاهب فاسد]
[نسخه درمان همه این طوایف و فرقه‌ها]
بیماری شصت و پنجم؛ طولِ اَمَل (امید‌ و آرزوهایِ دراز و بی ثمر): (صفت بیست و چهارم)
[نسخه درمان طولِ اَمَل (امید‌ و آرزوهایِ دراز و بی ثمر)]
بیماری شصت و ششم؛ اصرار بر معاصى و عدم پشیمانى از آن: (صفت بیست و پنجم)
فضیلت توبه
شرایط توبه
اقسام توبه کنندگان
بیماری شصت و هفتم؛ فراموشى از اعمال خود، و غفلت از محاسبه آن‌ها: (صفت بیست و ششم)
عقل، تاجرِ راهِ آخرت
مُرابطه و اجزای آن
[نسخه درمانِ فراموشى از اعمال خود، و غفلت از محاسبه آن‌ها]
بیماری شصت و هشتم؛ کراهت: (صفت بیست و هفتم)
حقیقت شوق به خدا
حقیقت اُنس به خدا
فواید خلوت و عزلت
فواید مخالطه با مردم
خلوت و عزلت‌ بهتر است‌ یا مخالطه با مردم؟
حبّ فى الله و بغض فى الله
بیماری شصت و نهم؛ اعتراض بر اراده و تقدیرات خدا (سَخَطْ): (صفت ‌بیست و هشتم)
رضا از ثمرات محبّت
عدم منافاتِ رضا با دعا
[نسخه درمان اعتراض بر اراده و تقدیرات خدا (سَخَطْ)]
بیماری هفتادم؛ حزن و اندوه بر امور دنیا: (صفت ‌بیست و نهم)
[نسخه درمان حزن و اندوه بر امور دنیا]
بیماری هفتاد و یکم؛ بى‌اعتمادى به خدا و اعتماد به غیر خدا: (صفت ‌سی ام)
تقسیم امور بندگان
عدم منافاتِ اسباب با توکّل
بیماری هفتاد و دوّم؛ کفران نعمت: (صفت ‌سی و یکم)
[حکمتِ] شکر نعمت و کفران نعمت‌ به اموری که در اختیار انسان است
شناختن نعمت‌هاى الهى
نسخه درمان کفران نعمت
بیماری هفتاد و سوّم؛ جَزَعْ (بى‌تابى): (صفت ‌سی و دوّم)
صبر در حال رفاه و نعمت
[نسخه درمان جَزَعْ (بیتابی)]
بیماری هفتاد و چهارم؛ فِسق (خروج از دین): (صفت ‌سی و سوّم)
منابع و ماخذ