معرفی و دانلود کتاب در اسارت ترکمنان

معرفی کتاب در اسارت ترکمنان

کتاب در اسارت ترکمنان، سفرنامه‌ای از هانری دوکولیبوف بلوک ویل، سرباز فرانسوی است که در سال‌های 1860 و 1861، به عنوان عکاس و گزارشگر مخصوص ناصرالدین شاه به همراه قشون به مرو فرستاده و اسیر ترکمنان می‌شود. خاطرات او از این جنگ و سپس زندگی چهارده ماهه در میان ترکمنان، که بسیار دقیق و با جزئیات و با لحنی داستانی نوشته شده است، ارزش تاریخی و مرد‌م‌شناسی بالایی دارد.

درباره‌ی کتاب در اسارت ترکمنان

زندگی‌نامه‌ها و سفرنامه‌ها، همیشه یکی از بهترین منابع برای درک و شناخت ویژگی‌های مردم‌شناختی دورانی که توصیف می‌کنند به شمار می‌روند. شما با خواندن یک سفرنامه یا زندگی‌نامه، شاید بسیار بهتر و بیشتر از خواندن کتابی تاریخی، از وضعیت مردم، آداب و رسوم، اعتقادات و باورها، وضعیت شهرها و زیبایی‌ها و زشتی‌هایشان اطلاعات به دست آورید. در عین حال، خواندن سفرنامه و زندگی‌نامه، مانند خواندن داستان و رمان، سرگرم‌کننده و دلنشین است. در نتیجه، سفرنامه‌ها و زندگی‌نامه‌ها، علاوه بر این که سرگرمی‌های جذابی هستند، ارزش تحقیقاتی بالایی نیز دارند خصوصا اگر، فردی مانند هانری دوکولیبوف بلوک ویل (Henri de Couliboeuf de Blocqueville)، سفرنامه را با ظرافت و زیبایی‌شناسی یک هنرمند و با قلم یک نویسنده‌ی توانا نوشته باشد و در عین حال مانند یک روزنامه‌نگار بر آن باشد که واقعیات را به دقت منتقل کند. کتاب در اسارت ترکمنان (Quatorze mois de captivité chez les Turcomans : frontièrs du Turkestan et de la Prese)، همه‌ی ویژگی‌های ذکرشده را دارد.

هانری دوکولیبوف بلوک ویل یکی از کارکنان سفارت فرانسه در ایران در زمان ناصرالدین شاه قاجار است. در حدود سال‌های 1860 و 1861، ناصرالدین شاه قشونی چهل هزار نفری یا بیشتر را برای فتح مرو، خیوه و بخارا و سرکوب ترکمنان تکه‌ای که به راهزنی متهم بودند، می‌فرستد. در این میان، او دستور می‌دهد که بلوک ویل هم برای تهیه‌ی گزارش و عکاسی با قشون همراه شود. اما قشون شکست می‌خورد، هانری دوکولیبوف بلوک ویل اسیر می‌شود و در بازار برده‌ها به فروش می‌رسد. او چهارده ماه در میان ترکمنان زندگی می‌کند تا مقدمات آزادی‌اش فراهم شود. کتاب در اسارت ترکمنان، همه‌ چیز را از زمان راه افتادن از تهران با قشون، تا وقتی که به تهران بازمی‌گردد با جزئیات با مخاطبان به اشتراک می‌گذارد.

کتاب از سه بخش تشکیل شده است. هانری دوکولیبوف بلوک ویل در بخش اول راه افتادن قشون از تهران تا مشهد را با جزئیات بیان می‌کند و از مناظر زیبا، آب و هوا و آثار باستانی و هر چیز چشمگیری که در راه دیده می‌‌گوید. بخش دوم شامل ماجراهای جنگ است و حرکت قشون از مشهد به مرو و نبرد با ترکمنان. بخش سوم که بیشتر کتاب را شامل می‌شود نیز، روایتگر چهارده ماه اسارت نویسنده در میان ترکمنان است. در بخش سوم، نویسنده به همه‌ی جزئیات زندگی ترکمنان می‌پردازد و درباره‌ی آداب و رسوم مختلف، اعتقادات، نحوه‌ی زندگی، پوشش، چگونگی کسب علم، حرفه‌ها، شکل خانه‌سازی و... اطلاعات خوبی را در اختیار مخاطبان می‌گذارد.

کتاب در اسارت ترکمنان، با لحنی صمیمانه و داستانی نوشته شده است. این کتاب را عبدالرحمان اونق به فارسی برگردانده و انتشارات علمی و فرهنگی چاپ کرده است.

کتاب در اسارت ترکمنان برای چه کسانی مناسب است؟

کتاب در اسارت ترکمنان برای علاقه‌مندان به سفرنامه و خاطرات و کسانی که می‌خواهند درباره‌ی نوع زندگی مردم ترکمن در زمان قاجار اطلاعات زیادی به دست آورند خواندنی است. علاقه‌مندان به تاریخ ایران با تمرکز بر جنگ مرو نیز از این اثر استقبال خواهند کرد.

در بخشی از کتاب در اسارت ترکمنان می‌خوانیم

ترکمن‌ها علاقۀ خاصی به موسیقی سنتی خود دارند. اگر بگویم تمام ترکمن‌ها نواختن دوتار را بلدند به گزاف نگفتم. اگر متوجه بشوند که در اُویی قرار است دوتار نواخته شود و خواننده‌ای آواز بخواند، جا برای نشستن پیدا نمی‌شود و کسانی که دیر برسند بیرون از اُوی چمباتمه می‌نشینند و گوش به صدای بخشی (خواننده) می‌دهند. من مشاهده کردم در زمستان سرد هم بیرون از اُوی در میان پالتوی ترکمنی (ایچمک) ‌شان فرو می‌روند و تا نیمه‌های شب هم اگر آوازخوانی طول بکشد، بی آنکه احساس خستگی کنند به نظاره می‌نشینند. دوتار تنها سازی نیست که ترکمن‌ها از آن استفاده می‌کنند. اما دوتار از دیگر آلات موسیقی بیشتر طرفدار دارد. اگر دسته‌اش کمی کوتاه‌تر می‌بود به «ماندولینا» شبیه می‌شد. خواننده‌های آن‌ها که بخشی نام دارند در بین ترکمن‌ها از احترام زیادی برخوردارند. دوتار از دو قسمت تشکیل شده است. کاسۀ دوتار و بخش دیگر دستۀ آن که شامل سیزده پرده است و دو سیم مخصوص دوتار در آن به کار گرفته شده است. می‌شود گفت، بیشتر ترکمن‌ها خواننده‌های ماهری هستند. موسیقی را به خوبی می‌شناسند و با زیر و بم آن آشنا هستند و همگام با ساز و آواز پا به پای خواننده می‌خوانند. بخشی‌ها به سر و وضع خود به خوبی رسیدگی می‌کنند. لباس‌های آن‌ها همیشه تمیز و مرتب است. تا حد امکان سعی می‌کنند لباسشان با لباس دیگر مردم متفاوت باشد. بخشی اگر متوجه شود که صاحب عروسی انعام خوبی می‌دهد بی‌درنگ در آن مجلس حضور پیدا می‌کند، وگرنه با بهانه‌های مختلف از شرکت در مجلس منصرف می‌شود. اما صاحبان مجلس تا حد امکان سعی می‌کنند بخشی را راضی کنند.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
سخن نخست
بخش اول: سیاحت
بخش دوم: جنگ
بخش سوم: اسارت
اسارت نزد تکه‌ها، تلاشی غمبار برای آزادی، اعزام اُسرا برای فروش در بازار برده‌فروشی شهر بخارا، بهتر شدن وضعیتم.
سیمای ترکمن‌ها، مردان، زنان و بچه‌ها و نوع پوشششان
پوشش مردان
پوشش زنان
تیره و طایفۀ تکه‌ها
مراسم برپایی آلاچیق اُوی، عروسی و نحوۀ پذیرایی
غذا و کار ترکمن‌ها
علم‌آموزی، خُلق و خوی ترکمن‌ها
عروسی، مراسم تولد بچه، عزاداری و خاکسپاری
مراسم تولد بچه
مراسم دفن و عزاداری
صنعت و کشاورزی، موسیقی و ساز و آواز ترکمن‌ها
پزشک
آلیش: کشتی یا گورش
اسب ترکمن
کشت و زرع
نقشۀ فرار و مذاکره برای آزادی اُسرا
حرکت به سوی سرخس، مأمدشیخ و حرکت به سوی تهران