معرفی و دانلود کتاب جغرافیای طبیعی تاریخی سیستان: براساس نوشته‌های تاریخی و بررسی‌های میدانی

معرفی کتاب جغرافیای طبیعی تاریخی سیستان: براساس نوشته‌های تاریخی و بررسی‌های میدانی

کتاب جغرافیای طبیعی تاریخی سیستان نوشته‌ی دکتر حسن احمدی کرویق با 25 شکل‌، 71 نقشه و 10 جدول، در 14 فصل به موضوعاتی از قبیل ریخت‌شناسی کاسه‌ی سیستان، زمین‌شناسی سیستان، سیلاب‌های هیرمند، نهرها و سدهای قدیمی آن و... می‌پردازد.

درباره‌ی کتاب جغرافیای طبیعی تاریخی سیستان

کتاب جغرافیای طبیعی تاریخی سیستان نتیجه‌ی تحقیق بیست‌ساله‌ی دکتر حسن احمدی کرویق است که به دو صورت میدانی و کتابخانه‌ای انجام شده. منبع مطالعات کتابخانه‌ای نویسنده شامل تمام متون قدیمی پهلوی، اوستا، کتیبه‌ها و همچنین متون جدیدترِ تاریخ‌نگاران اسلامی و جغرافیانگاران غربی‌ست. مطالعات میدانی نویسنده نیز بر روی سیستان ایران و افغانستان صورت گرفته است.

ازآن‌جاکه سیستان در گذشته‌ی ایران و آیین زرتشتی اهمیت داشته و زابلستان را موطن زال پدر رستم می‌دانستند، دکتر حسن احمدی در کتاب جغرافیای طبیعی تاریخی سیستان مباحثی از رستم و افراسیاب را پیش کشیده که از تاریخ طبری و دیگر منابع مربوطه گرفته شده است.

حیات سیستان تاریخی وابستگی زیادی به رود هیرمند داشته است. رود هیرمند بارها تغییر مسیر داده و در پی این تغییر مسیر دلتاهای جدیدی شکل گرفته. این موضوع و خشک شدن دریاچه‌ی هامون، چهره‌ی زمین را در سیستان دستخوش تغییر کرده است. به ‌این‌ علت، مردم بارها کناره‌های هیرمند را ترک کرده‌اند و در جای جدیدی مستقر شده‌اند. امروزه شاهد بقایای حیات انسانی و خرابه‌های باستانی در گوشه و کنار هیرمند هستیم. باوجوداین مردم برای سال‌ها با ترفندهای مختلفی چون سدسازی و ایجاد نهرهای عظیم، با تغییرات محیطی کنار آمده‌اند.

در کتاب جغرافیای طبیعی تاریخی سیستان به چرایی و چگونگی این تغییرات جغرافیایی پرداخته می‌شود. علاوه ‌بر این، کتاب جغرافیای طبیعی تاریخی سیستان به نظریه‌های جدیدی مانند ظهور زرتشت در سیستان و تغییرات احتمالی سیستان در آینده نیز می‌پردازد.

این کتاب توسط انتشارات مازیار روانه‌ی بازار شد.

کتاب جغرافیای طبیعی تاریخی سیستان برای چه کسانی مناسب است؟

کتاب جغرافیای طبیعی تاریخی سیستان برای علاقه‌مندان به جغرافیا، زمین‌شناسی، تاریخ و حتی علاقه‌مندان به اسطوره‌های قدیم اهمیت به‌سزایی دارد.

با حسن احمدی کرویق بیشتر آشنا شویم

حسن احمدی کرویق متولد سال 1329 در تبریز است. او مدرک مهندسی مکانیک از دانشگاه شریف دارد و مدرک دکترای عمران را از آمریکا دریافت کرده است. بیشتر زمان زندگی کاری خود را در زمینه‌ی نقشه‌کشی و طراحی در سیستان و بلوچستان گذرانده و این‌طور به جغرافیای سیستان علاقه‌مند شده است. در ابتدا، بی‌آنکه قصد داشته باشد کتابی بنویسد، نتایج تحقیق و مشاهده‌هایش از سفر به سیستانِ ایران و افغانستان در دست‌نوشته‌هایی پراکنده ثبت می‌شده، اما بعد از گذشت بیست سال تصمیم به جمع‌آوری آن‌ها و چاپ کتابی تحت عنوان جغرافیای طبیعی تاریخی سیستان می‌گیرد.

کتاب «قاتلان حیات هوشمند در کائنات» از دیگر تألیف‌های دکتر حسن احمدی کرویق می‌باشد. او همچنین کتاب «تاریخچه‌ی جهان هستی» اثر دیوید هیلاری لیث را ترجمه کرده است.

در بخشی از کتاب جغرافیای طبیعی تاریخی سیستان: براساس نوشته‌های تاریخی و بررسی‌های میدانی می‌خوانیم

جغرافی‌دانادن قدیم چون ابن فقیه، یاقوت حموی و ابوالفدا، رودخانه هیرمند را رود هزاربازو نامیده‌اند. فریه و هانتینگتون هیرمند را بزرگترین رود بین دجله و سند می‌دانند. البته تا آن جا که به حجم آبگذر سالانه مربوط است. رودخانه‌های بزرگتر از هیرمند (مثلاً رود کابل در افغانستان) در این محدوده وجود دارند. به هر حال بسیاری سیستان را زاده‌ی هیرمند می‌دانند, زیرا گودی سیستان به عمق چند صد تا چند هزار متر با رسوبات هیرمند پر شده و دلتای سیستان ایجاد شده است. اگرچه بارندگی سالانه در سیستان حدود 50 میلی‌متر است ولی این ناحیه به برکت هیرمند (البته اگر جریان هیرمند به سیستان برسد)، حاصلخیز و سرسبز به حساب می‌آید. درازای رود هیرمنداز سرچشمه‌ها و سرشاخه‌های اصلی که در دره‌های کوه‌های مرکزی افغانستان (هزاره‌جات) شروع و به بست ختم می‌شود(حدود 600 کیلومتر).

فهرست مطالب کتاب

فصل اول: کلیات
فصل دوم: ریخت‌شناسی کاسۀ سیستان
فصل سوم: زمین‌شناسی کاسۀ سیستان
فصل چهارم: نام‌های قدیمی سیستان
فصل پنجم: ریخت‌شناسی رود هیرمند و دریاچه‌ی سیستان
فصل ششم: سیلاب‌ها و خشک‌آبی‌های تاریخی هیرمند
فصل هفتم: جمع‌بندی نتایج کاوش‌های باستان‌شناسی در سیستان
فصل هشتم: مجاری باستانی و متأخر رود هیرمند
فصل نهم: دشت‌ها و نواحی قدیمی سیستان
فصل دهم: جغرافیای تطبیقی و تفسیر چند متن قدیمی
فصل یازدهم: انهار بزرگ قدیمی سیستان
فصل دوازدهم: مجاری رود هیرمند بعد از آخرین رجعت به دلتای شمالی
فصل سیزدهم: بندها و سدهای قدیمی هیرمند
فصل چهاردهم: تحلیل مراجع سیستان‌شناختی
نمایه‌ها