معرفی و دانلود کتاب تروریسم سعودی: دیپلماسی ایدئولوژیک چگونه به خشونت و ترور کشیده می‌شود؟

معرفی کتاب تروریسم سعودی: دیپلماسی ایدئولوژیک چگونه به خشونت و ترور کشیده می‌شود؟

پیر کونسا در کتاب تروریسم سعودی (برنده‌ی جایزه‌ی Prix du meilleur livre de géopolitique)، ضمن بررسی ریشه‌های افراط‌گرایی دینی در منطقه‌ی خاورمیانه، به طور خاص بر وضعیت امروز عربستان سعودی تمرکز کرده و اقدامات سردمداران این کشور در راستای ترویج ایدئولوژی وهابیت را زیر ذره‌بین برده است.

درباره کتاب تروریسم سعودی

منطقه‌ی خاورمیانه در یک سده‌ی گذشته شاهد خونبارترینِ وقایع بوده است. این خطه‌‌ی باستانی که در منابع غربی از آن به عنوان «مهد تمدن» یاد می‌شود، حال، مدت‌هاست که زیر آوارِ ویرانگرِ جنگ، ترور، ارعاب و تعصب، مدفون گشته است. آری، وجب‌به‌وجب خاک خاورمیانه، از عراق و یمن تا فلسطین، از ایران تا سوریه، از افغانستان تا عربستان، به خونِ بی‌گناهان آغشته است. چنان‌که گویی حتی گندمی که از این خاک می‌روید نیز، طعم خون دارد...

بی‌گمانْ وضعیتِ بحرانی و اسفناکِ اغلبِ مللِ خاورمیانه، در وهله‌ی نخستْ نتیجه‌ی کردار سیاسی و اجتماعیِ مردمانِ خودِ این ملت‌هاست. البته که تاریخ به ما این امکان را می‌دهد که به راحتی انگشت اتهام را به سوی بیگانگان -از شرق گرفته تا غرب، از روسیه گرفته تا ایالات متحده‌ی آمریکا- بگیریم و با ایفای نقش قربانی، از بارِ تقصیرِ خویش شانه خالی کنیم. اما واقعیت آن است که بدون فهم علل عقب‌ماندگی تاریخیِ خویش (که غالباً ریشه در کوتاهی‌های خودمان دارد)، هرگز به آن بلوغی که برخورداری از آن لازمه‌ی رهایی از بحران است، نخواهیم رسید. ما ساکنان خاورمیانه باید با شجاعت از خود بپرسیم که چرا و چگونه به ورطه‌ی تعصب، خردگریزی و رادیکالیسم سقوط کردیم و ممالکِ خویش را همچون گوشت قربانی، پیش پای ابرقدرت‌های جهانی انداختیم. زیرا شکی نیست که دولت‌های بزرگِ شرق و غرب، به فراخورِ موقعیت‌هایی که شرایط تاریخی در اختیارشان گذاشته، همواره با سوءنیت به خاورمیانه نزدیک شده‌اند. اما بی‌شک ما بوده‌ایم که این امکان را برای آن‌ها فراهم ساخته‌ایم.

باری، مراد از آنچه گفتیم، تأکید بر این نکته بود که کردار سیاسی و اجتماعیِ درست و سازنده و ترقی‌بخش، معلولِ فهمِ دقیقِ موقعیتی است که در آن به سر می‌بریم؛ و پُر واضح است که این فهمِ دقیق، بدون تحقیق و مطالعه‌ی فراوان حاصل نمی‌شود. سخن کوتاه: ما برای ایجاد تغییر و برون‌رفت از موقعیت کنونی خویش، جز این چاره نداریم که بخوانیم، تأمل کنیم و بیاموزیم. در همین راستا مایلیم از شما دعوت کنیم که به مطالعه‌ی کتاب تروریسم سعودی (The Saudi Terror Machine) بنشینید؛ اثری تاریخی - سیاسی که در آن کارنامه‌ی یکی از بدسابقه‌ترین دولت‌های منطقه‌ی خاورمیانه -دولت عربستان سعودی- مورد واکاوی قرار گرفته است.

مؤلف اثر مورد اشاره پیر کونسا نام دارد. او در این کتاب خواندنی با مرور تاریخ معاصر عربستان، ریشه‌های شکل‌گیریِ افراط‌گراییِ دینی در این سرزمین را آشکار ساخته و این‌چنین، رازهای تاریخی، سیاسی و اعتقادی بسیاری را برملا نموده است.

کونسا در کتاب تروریسم سعودی با بررسی اسناد و شواهد معتبر، پرده از تلاش‌های دولت سعودی برای ترویج ایدئولوژی وهابیت برداشته و نزاعِ سردمداران این دولت با دیگر دولت‌های منطقه را در پرتوِ همین تلاش، مورد بررسی قرار داده است.

به طور کلی، مهم‌ترین نکته‌ای که از مطالعه‌ی کتاب تروریسم سعودی می‌آموزیم، این واقعیت است که دین در حیطه‌ی سیاست به سادگی می‌تواند دستمایه‌ی پلیدترین اعمال قرار گیرد. عربستان سعودی مثال خوبی برای فهم این واقعیت خطیر و حیاتی است. اما، چنان‌که کونسا در این کتاب تأکید می‌کند، عربستان تنها کشور منطقه‌ی خاورمیانه نیست که در آن دینی الهی که روحِ آن با صلح و صفا درآمیخته است، بدل به آلتِ ارعاب و خشونت گشته است. اتفاقاً بخش عمده‌ای از تلاش‌های کونسا معطوف به آشکارسازی این واقعیت بوده که رادیکالیسم دینی و سیاسی نه در خلأ، بلکه از دلِ رابطه‌ای چندوجهی پدید می‌آید. بنابراین، اگر از افراط‌گرایی در عربستان سعودی سخن می‌گوییم، باید بی‌درنگ توجه خود را به عواملِ بیرونی‌ای که به این افراط‌گرایی دامن زده نیز، جلب کنیم.

در پایانْ ذکر نکته‌ای را در حاشیه‌ی بحث خود خالی از لطف نمی‌بینیم، و آن این‌که کتاب تروریسم سعودی (با عنوان فرعیِ دیپلماسی ایدئولوژیک چگونه به خشونت و ترور کشیده می‌شود) پس از انتشار در سال 2018 ، علاوه بر جلب نظر عموم خوانندگان، موفق به دریافت جایزه‌ای ادبی با عنوانِ Prix du meilleur livre de géopolitique نیز شد.

نکوداشت‌های کتاب تروریسم سعودی

- کونسا در کتاب درخشانِ تروریسم سعودی قدم به آستانه‌ای نهاده که کمتر کسی شهامت نزدیک شدن بدان را دارد. او در این اثر به طرزی عالمانه اقدامات یکی از ثروتمندترین دولت‌های جهان را زیر تیغِ تیزِ نقدِ خویش برده است. (Amazon)
- پژوهشی جذاب و تأمل‌برانگیز در باب مراوده‌ی دین و سیاست. (Le Point)

کتاب تروریسم سعودی مناسب چه کسانی است؟

علاقه‌مندان به آشنایی با مسائل سیاسیِ روز، مخاطبین اصلی پیر کونسا در کتاب تروریسم سعودی‌اند.

با پیر کونسا بیشتر آشنا شویم

پیر کونسا (Pierre Conesa) نویسنده، مورخ، محقق و کارآفرین اهل فرانسه است. او در سال 1948 به دنیا آمده و این روزها در هشتمین دهه‌ی زندگی خود به سر می‌برد. کتاب تروریسم سعودی تنها اثر ترجمه‌شده از این نویسنده به زبان فارسی است.

در بخشی از کتاب تروریسم سعودی می‌خوانیم

در پی مرگ عبدالعزیز ابن‌سعود در سال 1953، روند نوسازی کشور که توسط فیصل، رهبر سیاسی نظام سعودی، دنبال می‌شد، نقش علمای مذهبی را تغییر داد و آن‌ها را به دیوان‌سالارهای وفادار به رژیم تبدیل کرد که حقوق خوبی دریافت می‌کردند. فیصل که به تقوا و پرهیزگاری شهره بود، می‌دانست چگونه پیشوایان مذهبی را اداره کند. بالاخره موقعی که فیصل به پادشاهی رسید، قدرت بیشتری در اختیار روحانیون قرار داد ولی آن‌ها را تحت کنترل خود نگه داشت.

شورای عالی علمای مذهبی که طبق حکم شماره 1/137 در سال 1971 تشکیل شد، هفده کرسی داشت و اعضایش از سوی شخص پادشاه انتخاب می‌شدند. یکی از این کرسی‌ها به وزیر دادگستری اختصاص داشت. این مجمع از لحاظ نظری، عالی‌رتبه‌ترین روحانیون کشور را گرد‌هم می‌آورد. وهابیون با کنارگذاشتن سایر مکاتب اهل سنت از نهادهای رسمی، جایگاه انحصاری خود را تحکیم کردند. در سال 2009 برای اولین‌بار روحانیون غیر وهابی نیز به این شورا راه پیدا کردند اما درخواست شیعیان عربستان برای داشتن نماینده‌ای در این شورا همواره رد شده است.

دیری نپایید که شورای مذکور به سپر عقیدتی رژیم سعودی تبدیل شد. درواقع، این شورا در کنار شورای وزیران، نهاد اصلی قانونگذاری کشور به شمار می‌آمد. فتوا صادر می‌کرد، مسائل قضایی را پی می‌گرفت، سفارتخانه‌های عربستان در خارج از کشور را به مدت زیادی کنترل می‌کرد و بالاخره وظیفه هماهنگی با بقیة کشورهای جهان اسلام را برعهده داشت. مقام‌های سیاسی سعودی سعی داشتند با نظارت بر عملکرد این شورا و محدود نگه‌داشتن حیطة اختیاراتش، مانعِ هرگونه سرکشی و نافرمانی شوند. علمای مذهبی از طریق شبکه‌های رسمی و غیررسمی می‌کوشیدند انسجام خود را حفظ کنند تا به این‌ ترتیب برتری گفتمان خود را تداوم بخشند. برای انجام این کار، آن‌ها شرایط بسیار دشواری برای مدعیان منصب رسمی روحانیت در نظر می‌گرفتند. به‌گفتة نبیل ملین، هیچ‌گونه مدرک رسمی در مورد اینکه افراد چگونه می‌توانند به عضویت این شورا دربیایند وجود ندارد.

فهرست مطالب کتاب

پیش ‌گفتار
مقدمه
فصل اول: دیپلماسی مذهبیِ نهفته در ژن رژیم سعودی
فصل‌ دوم: بنیانگذاری نظام
فصل سوم: آیا وهابیت و سلفی‌ گری در یک جبهه می ‌جنگند؟
فصل چهارم: تحول دیپلماسی مذهبی: ضدیت با تشیع و کمونیسم
فصل پنجم: انفجار ریزمهمات
نتیجه ‌گیری
ضمیمه 1
ضمیمه 2
پی ‌نوشت