معرفی و دانلود کتاب تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران

معرفی کتاب تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران

کتاب تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران نوشته علی اکبر فرهنگی به بررسی و تحلیل نقش دیوان‌ها یا نظام اداری، از مهم‌ترین نهادهای اجتماعی می‌پردازد که در شکل‌گیری هر جامعه و دولتی تاثیر گذار است.

دیوان سالاری یکی از نهاد‌های مهم در سطح جامعه است که بر سایر نهادهای دولتی و خصوصی موجود تاثیر می‌گذارد و تغییرات بسیاری را می‌تواند ایجاد کند.

درباره کتاب تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران:

هر جامعه و دولتی که به وجود می‌آید، تشکیل دیوان‌ها بخش جدایی ناپذیر آن‌هاست. دیوان سالاری در تمام سطوح زندگی انسان‌ها نفوذ کرده و زندگی افراد را در طول قرن‌ها تحت تاثیر خود قرار داده است. حکومت‌ها و دولت‌ها در طول تاریخ عوض شده‌اند اما نظام اداری و دیوان سالاری به قوت خود هم چنان باقی است.

کتاب تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران دو بخش اصلی دارد، در بخش اول به طور کامل ماهیت جامعه را از منظر تاریخی و باستان شناسی گرفته تا انقلاب صنعتی و مدرنیسم تحلیل می‌کند و در بخش دوم به بررسی جامعه ایرانی از ابتدای مهاجرت مادها به ایران تا حمله اعراب و ظهور اسلام می‌پردازد.

مطالعه کتاب تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران مناسب چه کسانی است؟

این کتاب برای کسانی که به جامعه شناسی و تاریخ علاقه دارند مناسب است.

علی اکبر فرهنگی را بیشتر بشناسیم:

او در سال 1321 در شهر طالقان متولد شد و از ابتدای جوانی در زمینه‌های مختلفی مانند ادبیات، دین، زبان، مدیریت، جامعه شناسی، اقتصاد و... به مطالعه و پژوهش پرداخت. او شاگرد اشخاصی چون جلال آل احمد و خسرو فرشیدرود هم بوده است. فرهنگی در رشته‌های بازرگانی، جامعه شناسی، مدیریت و ارتباطات تحصیل کرده است. علی اکبر فرهنگی حدود 60 عنوان کتاب در حوزه‌های مختلف مدیریتی، ارتباطات، اقتصادی، فرهنگی منتشر کرده که از مهم‌ترین آثار او می‌توان «ارتباطات انسانی» و «ارتباطات غیر کلامی» را نام برد. این دو عنوان، کتاب‌هایی بدیع در زبان فارسی هستند و در دانشگاه‌ها تدریس می‌شوند. فرهنگی در زمینه شعر و ادبیات هم فعالیت دارد و دو مجموعه شعر از او منتشر شده است.

جملات برگزیده کتاب تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران:

- سازگاری یا ناسازگاری محیط جغرافیایی ممکن است سبب کندی یا تندی تکامل اجتماع باشد؛ ولی هرگز محیط جغرافیایی نمی‌تواند سرنوشت حیات مادی جامعه را معیّن کند؛ زیرا تحولات اجتماعی به‌مراتب سریع‌تر از تکامل جغرافیایی است.

- تحقیق در زبان‌ها و مذاهب و داستان‌ها و افسانه‌ها و اسطوره‌های این مردم بیانگر این نکته است که آن‌ها، لااقل پیش از چهار هزار سال قبل از میلاد مسیح، در جایی یکسان با هم زندگی می‌کرده‌اند و بعد به علت کثرت جمعیت و کمی آذوقه، به‌تدریج هریک به جایی رفته‌اند و کم‌کم از هم دور شده‌اند.

- هر جامعه‌ای با توجه به شرایط حاکم بر خود سازوکارهای اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و تکنولوژیکی خود را شکل داده و بر اساس آن‌ها کل منظومه اجتماعی خود را سامان دهی می‌کند.

- در جامعه‌های کشاورزی ساده دنیای قدیم همانند هر جامعه‌ای، حتی جوامع عصر صنعتی و فراصنعتی، چند شکاف عمده وجود داشت که موجب دشواری‌هایی می‌گردید. این دشواری‌ها خود موجب حرکت جامعه به‌سویی شده و برای خود راه و روش ویژه‌ای را طلب می‌کرد.

- مفاهیمی چون خوب، بد، زشت، زیبا، سنگین و سبک، نام‌گذاری‌هایی کاملاً نسبی‌اند. مفهوم تمدن و فرهنگ نیز از این قاعده پیروی می‌کنند. وقتی درباره تمدن در جهان کنونی گفت وگو می‌شود، ملت‌های اروپای شمالی و مرکزی و ایالات متحده آمریکا و با اندکی اغماض، در سال‌های اخیر ژاپن، متمدن‌ترین ملت‌ها به شمار می‌آیند.

در بخشی از کتاب تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران می‌خوانیم:

در دوران پیش از دوران صنعتی و استقرار نظام صنعتی، ابتلا به بیماری‌های متعدد یکی از ویژگی‌های عمومی جوامع دامداری کشاورزی بود. ابتلا به بیماری‌هایی چون آبله، وبا، طاعون و تیفوس که کشتارهای وسیعی می‌کردند و هریک هر چند سال گریبان جوامع را می‌گرفتند، اجتناب‌ناپذیر بود. آن‌ها نه تنها باکتری‌ها و ویروس‌ها را نمی‌شناختند و وجود آن‌ها را انکار می‌کردند، راه‌های رویارویی با آن‌ها را هم نمی‌دانستند. اختراع میکروسکوپ به تدریج بسیاری از مردمان جوامع صنعتی را بیدار کرد و دانستند که ویروس‌ها و یا باکتری‌ها هستند که این بیماری‌ها را پدید می‌آورند نه موجودات شریر ماوراءالطبیعی. آن‌ها به تدریج راه مقابله با بیماری‌ها را یافته و به تدریج امید به زندگی در این جوامع رشد قابل توجهی یافت و از امید به زندگی متوسط 20 تا 25 سال، به سه برابر یعنی 60 تا 70 سال رسید.

از سوی دیگر با بهبود وضع اقتصادی مردم در پرتو نظام صنعتی و افزایش تولید حتی در بخش کشاورزی، در وضع تغذیه مردم نیز تحولات چشمگیری حادث شد. گرسنگی‌های حاد و مزمن که اولی حاصل قحطی‌ها و خشک سالی‌ها بود و دومی به‌علت عدم دسترسی به مواد غذایی در برخی از نقاط زمین روی می‌داد، به نحو چشمگیری تقلیل یافت. این وضع به بهبود وضع تغذیه مردم انجامید و این خود در سلامت و افزایش طول عمر آن‌ها تأثیرگذار شد. درجمع، همه این دگرگونی‌ها به افزایش نسبی جمعیت در جوامع گردید و در ابتدای استقرار نظام صنعتی، به‌خوبی این در جوامع صنعتی خود را نشان داد. اما به تدریج آن‌ها پی به کنترل و مهار این جمعیت رو به فزونی بردند و راه‌هایی برای ثبات جمعیت خود یافتند. این راه‌ها در نهایت به کاهش نرخ زادوولد و رشد آرام‌تر جمعیت و ایجاد یک تعادل پویا در سیاست‌های جمعیتی جوامع صنعتی گردید.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
بخش اول: ماهیت جامعه
ماهیت جامعه
جامعه و تاریخ
زرتشت و ایران
فلسفه ایران باستان
فصل اول: تمدن‌های بزرگ باستانی، عصر کشاورزی و دامداری
ویژگی‌های جامعه کشاورزی _ دامداری
یک‌جانشینی
جمعیت
آثار مستقیم یا درجه‌اول زراعت‌پیشگی
فصل دوم: جامعه صنعتی (مدرنیسم)
علل انقلاب صنعتی
پیشرفت‌های حمل‌ونقل دریایی و کشف دنیای جدید
ماشین چاپ و انتشار اطلاعات
فصل سوم: نظام صنعتی و نهادهای اجتماعی
تفکیک اجتماعی و پیچیدگی اجتماعی
ورود به دوران انقلاب صنعتی
فلسفه تاریخ دوران وابسته به انقلاب صنعتی
فصل چهارم: ویژگی‌های جامعه صنعتی
1. شالوده‌های اطلاعاتی به‌عنوان تکنولوژی و جهان‌بینی
2. فناوری (تکنولوژی)
3. جمعیت زیاد
4. فرد به‌عنوان واحد اساسی کار و عدم اهمیت نسبی روابط خویشاوندی و روابط قومی و قبیله‌ای
5. شهرها و دادوستد
6. دگرگونی چشمگیر در ساختار خانواده
7. تخصصی‌شدن کارها و در پی آن قشربندی اجتماعی و تحرک اجتماعی بیشتر
8. نهاد حکومت و سیاست به‌سمت مردم‌سالاری گرایش پیدا می‌کند
9. مالکیت زمین و جنگ
10. بهبود تغذیه و بهداشت، افزایش طول عمر و کاهش نرخ مرگ‌ومیر
11. افزایش مهاجرت به‌سوی جوامع صنعتی
12. ازهم‌پاشیدن ارزش‌های سنتی
فصل پنجم: فروریختن قواعد حاکم و پدیدآمدن قواعد نو
همسان‌سازی (استانداردکردن)
تخصصی‌کردن کارها
هم‌زمان‌سازی
متراکم‌سازی
فزون‌سازی حداکثری
متمرکزکردن
بخش دوم: جامعه ایرانی
فصل ششم: محیط‌زیست ایرانی
فصل هفتم: محیط‌زیست اجتماعی ‌_ انسانی ایرانی
فصل هشتم: ایران در دوره مادی
فصل نهم: ایران در دوره پارسی‌ها (هخامنشی)
فصل دهم: سازمان سیاسی و تشکیلات اداری حکومت اشکانی
فصل یازدهم: بررسی سازوکارهای اجتماعی و نظام دیوان‌سالاری در عصر ساسانیان
نظام اجتماعی و سیاسی عصر ساسانی
تشکیلات حکومتی و دیوان‌سالاری ساسانی
شهرتاران
ویسپوهران= واسپوهران
آزاذان= آزادان
تشکیلات وزرگ‌فرمذار (وزیر اعظم)
تشکیلات دیوان‌سالاری ساسانی
تمرکزگرایی و اداره ایالات در دوره ساسانی
طبقات بسته اجتماعی
فصل دوازدهم: اسلام در ایران
اسلام در واپسین روزهای دولت ساسانی
اسلام در مهد؛ رهبری حضرت محمد (ص)
جنگ بدر
جنگ احد
جنگ خندق
نظام حکومت و امارت در عصر پیامبر (ص)
دیوان‌سالاری عرب‌ها در زمان جاهلیت
حکومت اسلامی در زمان خلفای راشدین
دیوان‌سالاری رایج در زمان خلافت عمربن‌خطاب دومین خلیفه مسلمانان
نظر مورخان در باب عطایا و فتوح در زمان خلافت عمر
حکام و کارگزاران حکومتی در دوره عمر
مالیه در زمان خلافت عمر
صوافی
مصادره اموال عاملان حکومتی
به داوری نشستن یا نظر در مظالم (دادرسی)
خلافت عثمان‌بن‌عفّان
دیوان‌سالاری و اداره امور عمومی در عصر عثمان‌بن‌عفّان
دیوان‌سالاری در خدمت علی‌بن‌ابی‌طالب (ع)
اعزام کارگزاران حکومتی به سرزمین‌های اسلامی
انتخاب کوفه به‌عنوان مرکز خلافت توسط علی (ع)
رفتار علی (ع) با جنگاوران و شکست‌خوردگان
روش علی (ع) در اداره امور مالی خلافت
میزان خراج اراضی و روش احصای آن در زمان علی (ع)
بیت‌المال و تقسیم آن در زمان علی (ع)
غنایم
فیء
جزیه
خراج
تقسیم بیت‌المال
نظارت بر کارگزاران حکومتی
منابع