معرفی و دانلود کتاب بازی انتخابات ریاست جمهوری: پیش بینی ناپذیری انتخابات در ایران

معرفی کتاب بازی انتخابات ریاست جمهوری: پیش بینی ناپذیری انتخابات در ایران

کتاب بازی انتخابات ریاست جمهوری: پیش بینی ناپذیری انتخابات در ایران نوشتۀ رحمن قهرمانپور، از 17 زاویه به وارسی انتخابات ریاست جمهوری در کشور ایران می‌پردازد و سعی می‌کند به این پرسش پاسخ دهد که چرا پیش‌بینی نتایج انتخابات ریاست جمهوری در ایران تا چند روز قبل از انتخابات، امری بسیار سخت و دشوار است.

هرکس در بازی انتخابات مهارت و توانایی بیشتری از خود نشان دهد، احتمال پیروزی او بیش از دیگران می‌شود. سخنی که این کتاب به دنبال اثبات آن است، چندان پیچیده نیست؛ انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران یک بازی سیاسی با سرعت زیاد و با حضور مجموعه‌ای از بازیگران است. یک بازی در یک فاصله زمانی یک ماهه که به سرعت آغاز می‌شود، ادامه پیدا می‌کند و در روزهای آخر به اوج خود می‌رسد و تعیین می‌کند چه کسی برنده خواهد‌‌‌‌ شد.

برخی‌ها از عبارت «سونامی سه‌شنبه آخر» سخن می‌گویند که تعیین می‌کند احتمال برنده شدن چه کسی بیشتر است. انتخابات ریاست‌جمهوری یک بازی است؛ به این معنا که در آن عقل و هیجان در کنار هم و شانه به شانه هم پیش می‌روند. هیجان باعث می‌شود تأثیرگذاری محاسبات عقلانی از نوعی که طرفداران نظریه‌های عقلانیت‌گرا (ازجمله نظریه بازی‌ها) می‌گویند، کمتر شود. انتخابات نه در ایران و نه در هیچ کجای دنیا یک بازی عقلانی تمام و کمال و کاملاً قابل پیش‌بینی نیست. در این بازی مردم در همان حال که تماشاگرند، در جریان بازی و تعیین سمت‌وسوی آن هم سهیم‌اند.

در اینجا منظور از بازی، بعد منفی آن، یعنی متوسل شدن به دروغ و کلک و حقه برای پیروزی نیست. البته ما می‌پذیریم انتخابات ریاست‌ جمهوری یک بازی سیاسی و نه اخلاقی است که در آن رقبا بیشتر از آنکه به دنبال اصول اخلاقی باشند، به دنبال کسب پیروزی‌اند و دست‌کم در ایام خاصی از مبارزات انتخاباتی، پیروز شدن، هدف اصلی آن‌هاست.

رحمان قهرمان‌پور، نویسندهٔ کتاب و تحلیل‌گر مسائل منطقه، در مقدمۀ کتاب می‌گوید: در این بازی احتمال برد نامزدی بیشتر است که دانش انتخابات را با هنر مبارزات انتخاباتی درهم آمیزد و جسارت و توان لازم را برای ادامه بازی داشته باشد. در این بازی، عقل، دانش، تجربه و احساس و قدرت روانی در کنار هم عمل کرده به کمک هم می‌آیند یا برعکس همدیگر را تضعیف می‌کنند. آن‌هایی شانس و اقبال بیشتری دارند که بتوانند تا دقیقه‌های آخر، در صحنه حضوری جدی داشته باشند و کار را به دیگران و سرنوشت و حوادث و دست‌های پنهان واگذار نکنند.

در بخشی از کتاب بازی انتخابات ریاست جمهوری؛ پیش بینی ناپذیری انتخابات در ایران می‌خوانیم:

شگفت اینکه این نظریه نه‌تنها در میان عموم مردم بلکه در میان مسئولان و حتی تحلیل‌گران سیاسی هم، مشتریان خاص خود را دارد. کسانی که مانند آدام اسمیت به «دست پنهان» تنظیم‌کننده نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری باور دارند، ناگزیر از تحلیل واقع‌بینانه‌تر آن و فهم اهمیت کنش‌ها و اقدامات بازیگران سیاسی حاضر در عرصۀ انتخابات، اعم از نامزد اصلی، ستاد او، حامیانش و دیگران بازمی‌مانند و شانس و احتمال پیروزی خود را کاهش می‌دهند. جالب این است که در سال‌های 1376، 1384 و 1392 گروه یا گروه‌هایی بازنده شدند که پیروزی خود را بسیار نزدیک و حتی مسجل می‌دانستند و چه‌بسا در ناخودآگاه خود با اطمینان به این پیروزی، تلاش چندانی برای پیروز شدن انجام نمی‌دادند. ما از اریش فون‌هایک و بسیاری از فیلسوفان سیاسی دیگر آموخته‌ایم که امکان هدایت اقتصاد و به‌سخنی جامعه، به‌دست دولت از دید عملی نشدنی است و به همین‌سان مهندسی اجتماعی و سیاسی نیز ممکن نیست.

حتی باور حداقلی به علم بودن علوم انسانی هم، ما را به این باور رهنمون می‌کند که امکان مهندسی صدها و بلکه هزاران متغیر مؤثر بر رخداد بزرگی چون انتخابات ریاست‌جمهوری و کنترل و هدایت آن‌ها منتفی است. از سوی دیگر در عصر اطلاعات، انجام چنین کاری نمی‌تواند از دید تیزبین مردم و تحلیل‌گران پنهان بماند و هزینه‌های سیاسی در پی نداشته باشد. اندیشه مهندسی کردن فضای سیاسی و پیرو آن انتخابات همواره در ایران بوده و هست، اما عملی کردن آن هزینه‌های سیاسی و امنیتی سرسام‌آوری دارد که باعث می‌شود اقدام عملی در این راستا بسیار دشوار باشد.

انتخابات در حالت کلی و انتخابات ریاست‌جمهوری در حالت خاص یک رخداد چندوجهی است و ازاین‌رو باید از ابعاد و منظرهای گوناگون و البته متفاوت، آن را بررسی و مطالعه کرد. مطالعه نظام‌مند انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران بی‌گمان وجود دارد اما همانند بسیاری از مطالعات دیگر یا چاپ نشده یا نویسنده از آن‌ها اطلاعی ندارد. این کتاب بیشتر از آنکه درصدد طرح یک فرضیه ویژه دربارۀ انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران باشد، به‌دنبال توصیف و تلاش برای فهم رخدادها، عملکردهای افراد و روندهایی است که به پیروزی یک فرد خاص در انتخابات ریاست‌جمهوری می‌انجامد.

فهرست مطالب کتاب

پیش‌درآمد
فصل یکم: اهمیت انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران
چرا انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران اهمیت دارد؟
فصل دوم: اهمیت انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1392
ناممکن بودن مهندسی انتخابات
نظریه انگ زدن
ضرورت باز کردن فضای سیاسی برای افزایش مشارکت توده مردم
ثبت‌نام غیرمنتظره آقای هاشمی
رفتار پیش‌بینی‌ناپذیر آقای احمدی‌نژاد
کنار کشیدن عارف به‌نفع روحانی
فصل سوم: رویکردهای نظری در تحلیلانتخابات ریاست‌جمهوری در ایران
نخبگان سیاسی و انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران
تحلیل ساختاری انتخابات
تحلیل استراتژیک نسبتی انتخابات
تحلیل کارگزار محور انتخابات
تحلیل نونهادگرایانه
نگاه جنبشی به انتخابات
زنان و انتخابات
تصویر زنان در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1392
تحلیل اقتصادی
تخریب‌ها و انتخابات
اصلاح‌طلبان و انتخابات
اصولگرایان و انتخابات
تأثیر قانون انتخابات بر انتخابات ریاست‌جمهوری
جغرافیای انتخابات ریاست‌جمهوری
مناظره‌های انتخاباتی، پدیده‌ای نو
نشانه‌شناسی مناظره‌های انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1392
رسانه‌ها و انتخابات ریاست‌جمهوری
تحلیل محتوای فیلم‌های تبلیغاتی نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1392
چرا تحریم انتخابات پاسخ‌گو نبوده است؟
قدرت بسیج حاکمیت
 احساس قدرت شهروندان در شرایط جدید
 اپوزیسیون درون و بیرون نظام
آیا انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران پیش‌بینی‌ناپذیر است؟
فصل چهارم: نتیجه‌گیری