معرفی و دانلود کتاب بازشناختی از کارکرد اجتماعی نهادهای حرفه

معرفی کتاب بازشناختی از کارکرد اجتماعی نهادهای حرفه

کتاب بازشناختی از کارکرد اجتماعی نهادهای حرفه نوشته‌ی امیر ریسمانباف و رحمت الله فتاحی، ضمن تحلیل مجموعه شرایط و خاستگاه‌های فکری و فلسفی که جوامع اطلاعاتی بر آن اتکا دارند، تأملی دوباره و جستاری نو در فلسفۀ وجودی کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی به عمل آورده تا بتوان به رهیافتی جدید در این رابطه دست یافت.

مجموعه‌ی بازشناختی از دانش‌شناسی نخسه جدید کتابی است که قبلا با همین اسم به صورت تک جلدی منتشر شد، اما اکنون برای فهم درست مطالب کتاب اصلی در پنج جلد جدا از هم نوشته شده است.

در جلد‌های قبلی مجموعه‌ی بازشناختی از دانش‌شناسی با پیش کشاندن مباحثی چون سرشت رشته، روابط میان‌ رشته‌ای، رفتارهای اطلاع‌یابی کاربران، شخصی‌سازی خدمات اطلاع‌رسانی، مدیریت مجموعه‌های منابع اطلاعاتی، سازماندهی اطلاعات و دانش، عمدتا از منظر گفتمان درون‌ رشته‌ای، به بازشناسی و واکاوی ابعاد مختلف حوزه‌ی دانش‌شناسی پرداخته شد.

آشکار است که دفاع از هویت رشته، تبیین گفتمان حرفه‌ای و تلاش در جهت حل مسائل و دغدغه‌های متخصصان این حوزه زمانی منطقی، پایدار و اثربخش خواهد بود که بتوان در چشم‌انداز و گسترۀ وسیع‌تری و نه فقط از منظر گفتمان درون ‌رشته‌ای، به آن پرداخت. از این رو در آخرین جلد از مجموعه بازشناختی از دانش‌شناسی سعی شده تا ابعاد مختلف کارکرد اجتماعی نهاد حرفه در زمانۀ ما، هم‌بسته با گفتمان غالب و مسائل و چالش‌های روز بررسی شود.

در حقیقت هدف اصلی دکتر رحمت الله فتاحی و دکتر امیر ریسمانباف آن است تا با استفاده از رویکرد «تحلیل مفهومی» به دو پرسش کلیدی زیر پاسخ دهند:

- آیا در جوامع اطلاعاتی، امکان تحقّق آرمان «دسترسی همگانی به اطلاعات» وجود دارد؟
- کارکرد اجتماعی کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی ممکن است چه نقشی در تأمین عدالت اجتماعی در جوامع اطلاعاتی ایفا کند؟

در بخشی از کتاب بازشناختی از کارکرد اجتماعی نهادهای حرفه می‌خوانیم:

در جمع‌بندی نظریه‌های پیرامون جوامع اطلاعاتی نمی‌توان از دیدگاه‌های انتقادی که در این باره وجود دارد، چشم پوشید؛ چرا که طیف وسیعی از مطالعات و نظریه‌های انتقادی در مقولۀ جامعۀ اطلاعاتی وجود دارد. مثلا هربرت شیلر، جامعه‌شناس آمریکایی در زمرۀ منتقدان ایدۀ جامعۀ اطلاعاتی است. او از آن جا که جامعۀ اطلاعاتی را رژیم جدید امپریالیستی با دو وجه اقتصادی و ارتباطی می‌داند، در کتاب «ارتباطات توده‌ای و امپراتوری آمریکایی» (1969) به صراحت، امپراتوری آمریکا در فضای سال‌های پس از جنگ جهانی دوم را نقش ‌آفرین عصر جدید اطلاعات می‌خواند و ابزار دست این امپراتوری برای راه بردن این عصر را رسانه‌ها و به ویژه «نظام آمریکایی پخش رادیو تلویزیونی» می‌داند. وی بعدها در میانۀ دهۀ 1990، از اصطلاح «استیلای فرهنگی شرکت‌های فراملیّتی» به عنوان نقش‌ آفرین جوامع اطلاعاتی یاد کرده که همچنان در شکل و محتوای محصولات رسانه‌ای، آمریکایی باقی مانده است (تامپسون، 1380، ص. 204- 205 و 208- 209).

زبیگنیف برژینسکی هم مانند شیلر معتقد است که نقش آفرین اصلی جامعۀ اطلاعاتی، آمریکاست. وی که مشاور امنیت ملی در دولت جیمی کارتر (1977- 1981 م. ) بود، گرچه جزو منتقدین جامعۀ اطلاعاتی دسته‌بندی نمی‌شود، اما برخی نوشته‌های او همراستا با نظرات منتقدینی (معتمدنژاد، 1389، ص. 261) چون شیلر است. به نظر او جامعۀ اطلاعاتی همان آمریکای تکنه ترونیک است که به عقیدۀ وی جایگزین دیگر نظام‌های اجتماعی خواهد شد. به عقیدۀ او بقیه انقلاب‌ها فقط تأثیری صوری دارند و دگرگونی‌هایی در توزیع قدرت و ثروت هستند، در حالی که انقلاب تکنه ترونیک بر ماهیّت حیات فردی و اجتماعی تأثیر می‌گذارد. برژینسکی می‌گوید که شیوع گستردۀ آگاهی علمی و فنّی به عنوان کانون اصلی دخالت آمریکا در مسایل جهانی است و تکنه ترونیک، توأمان دو مانع زمان و مکان را از میان برمی‌دارد (شکرخواه، 1379، ص. 18).

فهرست مطالب کتاب

یادداشتی بر مجموعۀ بازشناختی از دانش‌شناسی
عدالت اجتماعی و کارکرد اجتماعی، کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی در جوامع اطلاعاتی
درآمد
چرا به فلسفه ورزی دربارۀ «کارکرد» کتابخانه‌ها نیاز داریم؟
عدالت و عدالت اجتماعی
پیشینۀ مفهومی جامعۀ اطلاعاتی
دیدگاه‌های انتقادی پیرامون جامعۀ اطلاعاتی
دیدگاه‌های انتقادی مبتنی بر مفهوم شکاف اطلاعاتی
مولفه‌های مفهومی جامعۀ اطلاعاتی
آرمان دسترسی همگانی به اطلاعات در جوامع اطلاعاتی
کارکرد اجتماعی کتابخانه‌ها در جوامع اطلاعاتی
پشتوانۀ استفهامی نظریۀ کارکرد تعادلی کتابخانه‌ها
انگاره‌های حاکم بر نظریۀ کارکرد تعادلی کتابخانه‌ها
جامعۀ آرمانی در نظریۀ کارکرد تعادلی
الزامات تحقّق کارکرد تعادلی کتابخانه‌ها: فناوری و آموزش
رابطۀ کارکرد تعادلی با سایر کارکردهای کتابخانه‌ها
دو پرسش بنیادی از مبانی نظریۀ کارکرد تعادلی کتابخانه‌ها
فرجام سخن
فهرست منابع