معرفی و دانلود کتاب اقتصاد ایران به روایت اسناد در قرن نوزدهم

معرفی کتاب اقتصاد ایران به روایت اسناد در قرن نوزدهم

احمد سیف، محقق نام‌آشنای معاصر، در کتاب اقتصاد ایران به روایت اسناد در قرن نوزدهم، به ارائه‌ی سندهای دست‌اول و معتبری پرداخته که در آن‌ها گزارش‌هایی متنوع در باب وضعیت اقتصادی سرزمین ایران در طول قرن نوزدهم گرد آمده است. انتشار این اثر پژوهشی بر عهده‌ی نشر چشمه بوده است.

درباره کتاب اقتصاد ایران به روایت اسناد در قرن نوزدهم

اقتصاد، به تعبیر کارل مارکس، فیلسوف بزرگ آلمانی، رکن اساسی حیات اجتماعی است؛ زیربنایی که بر تمام امور کلان اجتماعی دیگر، از جمله سیاست، فرهنگ و مذهب، تأثیری مستقیم و بی‌واسطه می‌گذارد. به نحوی که تمام این امور را می‌توان در حکم روبنایی دانست که پایه در وضعیت اقتصادی دارند. در صورت پذیرش این تلقی، ناگفته پیدا خواهد بود که فهم فرازوفرودهای مهم و حیاتیِ تاریخ یک سرزمین، بدون فهم ماهیتِ اقتصادِ حاکم بر آن سرزمین، ابداً مقدور نیست. سنت تاریخ‌نویسی در ایران امّا، دست‌کم برای مدتی مدید، دلمشغولی چندانی نسبت به موضوع اقتصاد از خود نشان نداده است. واقعیتی که بی‌گمان، تأثیری گمراه‌کننده بر شکل‌گیری و تطور فهم تاریخی ایرانیان داشته است. احمد سیف، محقق و مورخ برجسته‌ی ایرانی، با نگارش کتاب اقتصاد ایران به روایت اسناد در قرن نوزدهم، تلاش داشته تا به سهم خود، در راستای جبران این نقص بزرگ بکوشد.

سیف در کتاب اقتصاد ایران به روایت اسناد در قرن نوزدهم مجموعه‌ای متنوع از مدارک و منابعی دست‌اول را عرضه نموده که در کنار هم، تصویری روشن از وضعیت اقتصادی ایران در طول سده‌ی نوزهم ترسیم می‌کنند.

اغلب مدارک و مستندات ارائه‌شده در کتاب اقتصاد ایران به روایت اسناد در قرن نوزدهم، از بایگانی‌های دولت بریتانیا استخراج شده‌اند. در این اسناد عمدتاً به گزارش‌های گوناگونی برخواهید خورد که به وسیله‌ی کنسول‌های دولت انگلستان در شهرهای گوناگون ایران (از جمله گیلان، آذربایجان، استرآباد، فارس، کرمانشاه و ...) نگاشته شده‌اند. گزارش‌هایی که با مطالعه‌شان، صرف نظر از آشنایی با کیفیت حیات اقتصادی سرزمین ایران در قرن بیستم، از جزئیاتی روشنگر در باب چگونگی رابطه‌ی ایران با دولت‌های غربی در بازه‌ی زمانی مورد بحث نیز، مطلع خواهید شد.

چاپ نخست کتاب اقتصاد ایران به روایت اسناد در قرن نوزدهم، به سال 1399 بازمی‌گردد. این اثر، با ویرایش حسن مرتضوی و ذیل مجموعه‌ی «علوم انسانی» نشر چشمه به انتشار رسیده است.

کتاب اقتصاد ایران به روایت اسناد در قرن نوزدهم مناسب چه کسانی است؟

پژوهشگران حیطه‌ی اقتصاد، علاقه‌مندان به تاریخ ایران و دوست‌داران مباحث مرتبط با حیطه‌ی اقتصاد سیاسی، سه گروه از مخاطبین اصلی کتاب اقتصاد ایران به روایت اسناد در قرن نوزدهم از احمد سیف‌اند.

با احمد سیف بیشتر آشنا شویم

احمد سیف متولد سال 1324 و اهل شهر آمل است. سیف تحصیلات آکادمیک خود را از دانشکده‌ی بازرگانی تهران آغاز نمود و به ترتیب در سه دانشگاه منچستر، گلاسکو، و ریدینگ، به پیگیری و ختم آن همت گمارد. او از سال 1989 به عنوان مدرس به خدمت دانشگاه استافوردشر درآمد و تا سال 2010 در این کالج به فعالیت خود ادامه داد. پس از سال 2010، بالافاصله در کالج پارک رجنتس آکسفورد آغاز به تدریس کرد و پس از آن نیز، این کار را در کالج علوم انسانی لندن پی گرفت.

عمده‌ی فعالیت‌های قلمی احمد سیف ناظر به حیطه‌های تاریخ، اقتصاد و حقوق سیاسی بوده‌اند.

از میان آثار پرشمار این نویسنده و پژوهشگر ارزنده، می‌توان به عناوین پیش رو اشاره داشت: «درباره‌ی فئودالیسم ایران پیش از مشروطه»، «نقدی بر تاریخ‌نگاران شوروی»، «مقدمه‌ای بر اقتصاد سیاسی»، «اقتصاد ایران به روایت اسناد در قرن نوزدهم»، «علل و پیامدهای رکود بزرگ»، «قرن گم‌شده»، «تاریخ آشفته یا آشفته‌نگاری تاریخی؟»، «بحران بزرگ جهانی».

در بخشی از کتاب اقتصاد ایران به روایت اسناد در قرن نوزدهم می‌خوانیم

قحطی ناشی از خشک‌سالی بی‌سابقه‌ی سال گذشته که هنوز در ولایات جنوبی و شرقی ایران بیداد می‌کند، با لطمات زیادی که به جمعیت شاغل در کشاورزی وارد آورده، موجب شد فعالیت‌های تجاری آسیب شدیدی ببینند. به نظر نمی‌رسد که حتی در چند سال آینده نیز وضع بهبود یابد. این مصیبت عظیم، که به فاصله‌ی کمی ‌پس از نابودی تجارت ابریشم گیلان، که تا این اواخر عمده‌ترین کالای صادراتی ایران بود اتفاق افتاده، موجب شده است که بسیاری از تجارت‌خانه‌های خارجی تجارت ایران را کاملاً رها کنند. از میان این‌ها می‌توان از شرکت برادران رالی نام برد که 35 سال پیش در تبریز تأسیس شد و اولین شرکت اروپایی بود که به تجارت مستقیم با شمال ایران پرداخت و در واقع تجارت ابریشم را که بعدها اهمیت چشم‌گیری پیدا کرد به‌ وجود آورد. پیمان‌شکنی روزافزون تجار محلی، که نه‌تنها از سوی مسئولین بی‌اعتنا و پست‌فطرت نادیده گرفته می‌شود بلکه در واقع به این کار نیز ترغیب شده‌اند، موجب شده تا سود تجار اروپایی برای تقبل خطری که می‌کنند کافی نباشد و در نتیجه انگیزه‌ای برای ماندن در این کشور نداشته باشند.

صادرات پنبه‌ی خام از آذربایجان، که در سال 1869 تا حدودی کمبود ناشی از خرابی محصول ابریشم گیلان را جبران کرده بود، از 78.000 عدل (هر عدل 200 پوند وزن) در 1869 به 10.000 عدل در 1879 تنزل یافت. در واقع آب‌وهوا و خاک این ولایت برای کشت پنبه مناسب نیست و کیفیت پنبه‌ی ایران آن‌قدر نازل است که فقط در صورت خرابی محصول پنبه در دیگر کشورها و کمبود آن در اروپا می‌توان آن را به اروپا صادر کرد.