معرفی و دانلود کتاب شوریدگی و ماخولیا: فلسفه، الهیات و شعر در رنسانس

معرفی کتاب شوریدگی و ماخولیا: فلسفه، الهیات و شعر در رنسانس

فهم رنسانس بدون درک سه محور فلسفه، الهیات و شعر ممکن نیست؛ زیرا انسان این دوره دقیقاً در نقطه‌ی تلاقی این سه قلمرو ایستاده است. این فحوای کلام کتاب شوریدگی و ماخولیا به قلم ساوریو آنسالدی است؛ اثری میان‌رشته‌ای که دیده تازه‌ای نسبت به عصر رنسانس ارائه می‌دهد و با خواندنش درمی‌یابیم که رنسانس تنها یک بازگشت به شکوه دیرینه نیست؛ بلکه تلاشی عمیق برای بازتعریف انسان است؛ انسانی که می‌خواهد بداند چگونه می‌تواند از مرزهای عقل متعارف فراتر رود، میان زمین و آسمان پلی بزند و از دل رنج و اندوه، به الهام، آفرینش و شهود الهی برسد.

درباره‌ی کتاب شوریدگی و ماخولیا

شوریدگی و شهود الهی چیزی است که ساوریو آنسالدی (Saverio Ansaldi) آن را در مرکز تجربه‌ی رنسانسی قرار می‌دهد؛ تجربه‌ای که در آن انسان دوپا از مرز ضرورت‌های مادی فراتر رفته و در آستانه‌ی تعالی و گشودگی به سوی امر قدسی قرار می‌گیرد. کتاب شوریدگی و ماخولیا (Fureurs et mélancolie: Philosophie, théologie et poésie à la Renaissance) از آن دست آثار میان‌رشته‌ای است که می‌توان آن را پلی میان فلسفه، الهیات و شعر دانست؛ پلی که از خلال آن، نویسنده نشان می‌دهد چگونه متفکران رنسانس کوشیده‌اند تجربه‌های افراطی و مرزی روح انسان را به نیرویی برای آفرینش، دگرگونی و رستگاری بدل کنند.

هنر و فلسفه‌ی دوران رنسانس پر از نمادهایی است که با غرق شدن در آن‌ها می‌توان به لایه‌های پنهان تجربه‌های انسانی در این عصر دست یافت؛ نمادهایی که نه تنها زیبایی‌شناسی آن دوران را شکل می‌دهند، بلکه دریچه‌ای به سوی فهم عمیق‌تر از رابطه‌ی انسان با جهان، با خویشتن و با امر قدسی می‌گشایند. ساوریو آنسالدی در کتاب فلسفی شوریدگی و ماخولیا، توضیح می‌دهد که این نمادها صرفاً عناصر تزئینی یا استعاره‌های شاعرانه نیستند؛ بلکه ساز و کارهایی هستند که از خلال آن‌ها می‌توان منطق درونی اندیشه‌ی رنسانس را فهمید.

در جستجوی امر قدسی؛ خوانشی میان‌رشته‌ای از رنسانس

ساوریو آنسالدی در کتاب شوریدگی و ماخولیا، سه محور اصلی را برای فهم تجربه‌ی رنسانسی برجسته می‌کند؛ سه نیروی درهم‌تنیده که به زعم او ساختار درونی اندیشه و زیست جهان آن دوره را شکل می‌دهند. نخست، فلسفه به‌عنوان چارچوبی که امکان می‌دهد انسان رنسانسی جایگاه خود را در میان جهان مادی و قلمرو الهی بازاندیشی کند. دوم، الهیات، حوزه‌ای که در آن متفکران رنسانس کوشیده‌اند رابطه‌ی میان انسان و امر قدسی را بازتعریف کنند و سومین محور، شعر و تخیل شاعرانه است؛ عرصه‌ای که در آن تجربه‌های افراطی و مرزی روح انسانی به زبان نمادها، استعاره‌ها و تصاویر بیان می‌شود.

از فیچینو تا برونو؛ انسان رنسانسی میان اندوه و الهام

از فیچینوی فیلسوف تا برونوی شاعر، آنچه در اندیشه‌ی رنسانس پیوسته باقی می‌ماند، کشش انسان به سوی فراروی از خویشتن است؛ حرکتی که از دل عشق آغاز می‌شود، در ماخولیا ژرف می‌گردد و در شوریدگی به اوج می‌رسد. فیچینو این مسیر را با آشتی دادن طب اخلاطی و الهیات افلاطونی ترسیم می‌کند؛ پیکو این مسیر را با تأکید بر اختیار و کرامت انسان ادامه می‌دهد؛ لئون عبری این حرکت را در قالب عشق عقلانی توضیح می‌دهد و سرانجام، برونو این مسیر را به قلمرو کنش و خلاقیت می‌کشاند. به این ترتیب شوریدگی و ماخولیا در روایت ساوریو آنسالدی دو مرحله از یک فرایند واحد هستند، فرآیندی که در آن انسان رنسانسی از دل تاریکی و تأمل ماخولیایی به سوی روشنایی و خلاقیت شوریدگی حرکت می‌کند.

ماخولیا با همه‌ی سنگینی و اندوهش، نقطه‌ی توقف و درنگ است؛ لحظه‌ای که انسان با ضعف‌ها، محدودیت‌ها و خلاءهای وجودی خود روبه‌رو می‌شود. اما همین مواجهه است که زمینه را برای جهشی درونی فراهم می‌کند. شوریدگی در ادامه‌ی این مسیر همان لحظه‌ی انفجار قوه‌ی فرارونده است؛ لحظه‌ای که انسان از مرزهای عقل ابزاری و نظم روزمره عبور کرده و به قلمرو الهام، آفرینش و تجربه‌ی امر قدسی وارد می‌شود. کتاب فلسفی شوریدگی و ماخولیا را با ترجمه‌ی روان ابراهیم رنجبر بخوانید که به همت انتشارات نگاه چاپ و ترجمه شده است.

کتاب شوریدگی و ماخولیا برای شما مناسب است اگر

• تاریخ، فلسفه، هنر و ادبیات و هر آنچه به دوران رنسانس مربوط می‌شود، برای شما جذاب است.
• به مطالعه‌ی آثار میان‌رشته‌ای علاقه‌مند هستید؛ به‌ویژه آثاری که سه حوزه‌ی فلسفه، شعر و الهیات را در کنار هم بررسی می‌کنند.

در بخشی از کتاب شوریدگی و ماخولیا: فلسفه، الهیات و شعر در رنسانس می‌خوانیم

این بخش از آموزه که بیش از همه به اتحاد مبتهجانه نظر دارد، باید تمام و کمال باشد، این بخش از آموزه همان فلسفۀ اولی است که بحق شایستۀ نام دانش است و موضوعش امور ذی‌وجود است؛ این علم تمام‌وکمال وجود به‌غایت سترگ و کامل امور مذکور را تعقل می‌کند [...]. باری، این معرفت و فلسفۀ اولی همان دانشی است که به قدر طاقت امکان‌مندی فاهمه به شناخت امور الهی و معقولات نائل می‌شود؛ نامِ تئولوگیا یعنی کلام مربوط به خداوند بر این دانش گذاشته‌اند. بدین ترتیب، برای رسیدن به سعادت باید از دانش‌های مختلف آگاهی داشت، ولی این دانش کاری به همه‌چیز ندارد، بلکه فقط به دنبال معرفت کامل به یگانۀ محض است.⁽⁵⁸⁾

40 بنابراین، سعادت والای انسان آشکارا در گروِ گره خوردن عقل بالفعلِ انسان به عقل فعال الهی است. این پیوند و گره خوردن نیز فی‌نفسه توان متحقق شدن ندارد و من بر این نکته تأکید می‌کنم که تحقق آن فقط «مبتنی بر امکان‌مندی» یا قوۀ متناهی فاهمۀ بشری است. معرفت به «امور الهی» یا علم یگانه یعنی متناهی و نامتناهی باید به هم گره بخورند، و درنتیجه، ضرورتاً هیچ راهی نیست مگر از کرانۀ متناهی «گذشته» و به سوی نامتناهی عزیمت کنیم. از نظر فیلون، نیل به سعادت زمانی معنی خواهد داشت که ما از منظر قوۀ متناهی فاهمۀ بشر به این قضیه نگاه کنیم؛ این قوه به پشت‌گرمی کوشش افراطی خود سعی دارد خود را با عقل الهی بالفعل متحد سازد.⁽⁵⁹⁾ لئون در اینجا سعی دارد عقل الهی را با عقل فعالی یکی بداند که عقل بالقوۀ بشر را فعلیت می‌بخشد. این عقل به اندازۀ «قوه» (کاپاچیتا) و «فضیلت» (ویرتو) خود «از بهجت فاهمۀ الهی» بهره‌مند است، یعنی «بهجت ما وابسته به معرفت و نظارۀ الهی است، یعنی در همان معرفتی که هر چیزی در کمال غایی خود نظاره می‌شود».⁽⁶⁰⁾

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
فصل اول: مارسیلیو فیچینو: عشق، ماخولیا، شوریدگی
فصل دوم: پیکو دلا میراندولا: الهیات شوریدگی عاشقانه
فصل سوم: لئون عبری: سعادت و عشق عقلانی به خداوند
فصل چهارم: برونو و دانته: کاربرد‌های شورآختۀ عشق
نتیجه‌گیری
کتابنامه