معرفی و دانلود کتاب صوتی فلسفه کار

معرفی کتاب صوتی فلسفه کار

کار چیست؟ یک سوال به ظاهر ساده که توانسته ذهن فیلسوفی مثل ریموند گویس را به خود مشغول کند. کتاب صوتی فلسفه کار حاصل یک پژوهش فکری متفاوت درباره‌ی تاریخچه‌ی کار و جایگاه آن در جوامع، تاثیر کار بر هویت انسان و چشم‌اندازی از کار در آینده‌ای نه چندان دور است. احتمالاً پس از شنیدن این کتاب فلسفی، وقتی که دوباره برای رفتن به سر کار حاضر می‌شوید، ذهنیتتان درباره‌ی این فعالیت هرروزه و حیاتی دیگر شبیه به گذشته نیست!

درباره‌ی کتاب صوتی فلسفه کار

کار و فلسفه؟ شاید در ابتدا این دو اصطلاح چندان مرتبط به نظر نرسند. معمولاً می‌توان ردپای مفهوم کار را در نظریات سیاسی یا پژوهش‌های اجتماعی پیدا کرد. اما ریموند گویس (Raymond Geuss) استاد فلسفه‌ی دانشگاه کمبریج نگاه متفاوتی به این مقوله دارد. اگر شما هم بدون تأمل درباره‌ی چیستی و چرایی کار، مشغول انجام شغل همیشگی خود هستید، قطعاً کتاب صوتی فلسفه کار (A Philosopher Looks at Work) حرف‌های جالبی برایتان خواهد داشت.

«کار» مفهومی که به زودی از لغت‌نامه‌ها حذف خواهد شد!

درحالی‌که تصور می‌کنیم مفهوم «کار» معنایی ثابت و دائمی دارد، مطالعات تاریخی نشان می‌دهد که نگاه جوامع درباره‌ی این مقوله همیشه در حال تغییر و تحول است؛ به‌طوری‌که می‌توانیم بگوییم کار نه در هیچ دوره‌ای و نه در هیچ جغرافیایی معنای کاملاً یکسانی نداشته. نکته‌ی مهمی که نویسنده‌ی کتاب صوتی فلسفه کار در ادامه به آن اشاره می‌کند، از این هم غافلگیرکننده‌تر است: تصوری که از مفهوم کار داریم، به زودی از ذهن و آینده‌ی بشر پاک خواهد شد.

بیایید در ابتدا سری به خاستگاه کار بزنیم، به عبارتی به دنبال آن نقطه‌ای از تاریخ بگردیم که در آن کار کردن معنا و مفهوم امروزی را پیدا کرد. احتمالاً در جایی از این جست‌وجو به سال‌های انقلاب صنعتی خواهیم رسید، در قدم‌های بعدی خواهیم دید که چطور مفهوم کار با سیاست تلفیق شد و قوانین کاری شکل گرفت. در اینجا، اتفاق بی‌سابقه‌ای در تمام اعصار زندگی بشر رخ می‌دهد. درحالی‌که پدران اولیه‌ی ما تنها از سر نیاز و برای سیر کردن شکم به سراغ کار می‌رفتند، در دوره‌های بعدی الگوهای جمعی تازه‌ای را پیدا می‌کنیم که به نوعی ما را وادار به اشتغال به کار کرده‌اند.

نابرده رنج، گنج میسر نمی‌شود!

کار و تلاش در زمانه‌ی امروز، نه صرفاً یک نیاز حیاتی، بلکه نوعی ارزش اجتماعی محسوب می‌شود. به عبارتی این‌روزها «بیکاری» عملاً صفتی منفی و نهی‌شده است. نویسنده‌ی کتاب صوتی فلسفه کار در ادامه توضیح می‌دهد که چطور از دل چنین جوش و خروش‌هایی مفهومی به نام «اخلاق کاری» پدید آمد و توجه افراد را به مفاهیمی مثل مسئولیت‌پذیری، انضباط و تعهد در کار جلب کرد. رشته‌ی روابط مستحکمی که میان افراد و شغلشان پدید آمد و نگرش‌ها و ارزش‌های تازه‌ای که از دل همین اخلاق کاری برخاست، موضوعات جذاب و قابل‌تأملی است که ریموند گویس در ادامه به آن می‌پردازد.

می‌دانیم کوشش و اشتغال همیشه با مشقت و چالش همراه بوده و است. بنابراین مفهوم کار و «نارضایتی از کار» را باید همزاد یکدیگر دانست. البته با تحول در شکل و شمایل کار، لاجرم ابعاد نارضایتی شغلی نیز عریض و طویل شد و حتی به شکل چالشی جدی در جوامع سر برآورد. نگارنده‌ی کتاب صوتی فلسفه کار در ادامه به جنبش و اعتراضاتی می‌پردازد که از دل همین نارضایتی جمعی برخاستند و گاه خود را در قالب تفکرات افراطی و رادیکال برای حذف کار نشان دادند.

تاریخ تکرار می‌شود! همکاری انسان و ماشین

اما دامنه‌ی بحث‌های شنیدنی ریموند گویس، به زمانه‌ی گذشته یا اکنون محدود نمی‌ماند و افق‌های تازه‌ی کار در آینده را نیز درمی‌نوردد. ماشین بخار تنها رقیب کاری انسان نبود. بیکاری‌های گسترده‌ای که انسان‌ها در دوره‌ی صنعتی شدن با آن دست و پنجه نرم می‌کردند اکنون در شمایلی بسیار جدی‌تر در حال رخ دادن است. از شکل‌گیری مفهوم فناوری صحبت می‌کنیم، تحولی که در نهایت به مکانیزه شدن بسیاری از مشاغل منجر شد. جهانی که نویسنده‌ی کتاب صوتی فلسفه کار از آینده‌ی کار تصویر می‌کند، مخاطب را به فکر فرو می‌برد و او را به سوی سوالی اجتناب‌ناپذیر می‌کشاند: آیا کار در حال ناپدید شدن است؟ پیشنهاد می‌کنیم با شنیدن این کتاب، در این سیر و سیاحت فکری و فلسفی جذاب شرکت کنید.

این کتاب با تلاش نشر صوتی لحن دیگر و با همکاری انتشارات بیدگل تهیه شده است. ترجمه‌ی خوب اثر به دست کیوان سررشته انجام شده و نسخه‌ی شنیداری آن با صدای مهران نوروزی به گوش شما می‌رسد.

کتاب صوتی فلسفه کار برای شما مناسب است اگر

• به دنبال مرور یک پژوهش فکری و فلسفی با موضوعی ناب و متفاوت هستید.
• می‌خواهید آشنایی عمیق‌تری با مفهوم کار، ماهیت، نقش و تاثیر آن بر هویت جمعی انسان داشته باشید.

در بخشی از کتاب صوتی فلسفه کار می‌شنویم

سومین نکتۀ مهم دربارۀ ضرورت کار این است که کار، برای دو عامل یا شبه‌عامل متفاوت [یعنی افراد و جوامع]، به دو معنای گوناگون «ضروری» است. کار برای افراد ضروری است، اما درعین‌حال برای جوامع هم ضرورت دارد. من اگر می‌خواهم آب و غذا و زندگی آبرومندانه‌ای داشته باشم باید کار کنم، اما جامعۀ من هم در کلیت خود باید برای پرورش خوراک، فراهم آوردن نوشیدنی، تولید محصولات مصرفی و ارائۀ خدمات اساسی کار کند، تا همه‌مان بتوانیم زنده بمانیم و زندگی حداقل آبرومندانه‌ای (با هر تعریفی) داشته باشیم. طبیعتاً این تولید، که از نظر اجتماعی ضروری است، برای تقریباً هر نوع کار فردی‌ای که می‌شناسیم اساساً واجب است. کار پدر من در جهانی بدون خطوط آهن و کارخانه‌های فولاد ‌چیزهایی که هیچ‌کدامشان را خودش تولید نکرده بود ‌‌‌‌‌‌ممکن نبود و در واقع اصلا معنا نداشت. شاید آن‌قدرها دور از ذهن نباشد که عموی من یا کسی مثل او، که مهارت‌های کشاورزی لازم از دوران پیشاصنعتی را دارد، بتواند بدون تراکتور روی مزرعه‌اش کار کند؛ اما در واقعیت عموی من و خانواده‌اش بدون تراکتور زنده نمی‌ماندند. تراکتور محصول جامعه‌ای مکانیزه‌شده بود؛ می‌شود این‌طور هم گفت که آن جامعه نیاز داشته تعداد مشخصی تراکتور تولید کند. اگر می‌گفتیم عمویم لازم داشته تراکتوری برای خودش تولید کند حرفمان بی‌معنا بود چون او به‌تنهایی (یا با کمک خانواده‌اش) همان‌قدر توانایی این کار را دارد که من می‌توانم با دست‌هایم بال‌بال بزنم و خودم را به مریخ برسانم.

پس نیازی که جامعه برای انجام کار دارد و نیاز هر فرد برای کار کردن اصلا باهم یکی نیستند. تا جایی که ما می‌دانیم در بسیاری از جوامعی که تا به امروز وجود داشته‌اند ممکن نبوده اکثریت آدم‌ها بتوانند کاملا بیکاره باشند و هیچ نقشی در امرارمعاش جامعه ایفا نکنند. ضرورت مستقیم جسمانی، یا ترکیب این ضرورت با انواع مختلف فشارهای اجتماعی معمولا کافی بود تا اطمینان حاصل شود همۀ آنها که توانایی کار کردن دارند، سهمی در تولید و بازتولید اجتماعی ایفا کنند. حتی در برخی جوامع، برای مثال در جوامع «حقیقتاً سوسیالیستیِ» موجود بین سال‌های 1945 تا 1989 در اروپای شرقی، سیاستی رسمی و مؤکد وجود داشت که همۀ افراد باید در تولید اجتماعی نقشی ایفا کنند ‌‌‌‌‌‌‌قصور در کار نمونه‌ای از «انگل‌وارگی اجتماعی» بود و اصولا مستوجب مجازات قانونی (اغلب هم ذیل قوانین مقابله با رفتارهای ضداجتماعی قرار می‌گرفت). اما در بیشتر جوامع بشری افرادی ‌‌‌‌‌‌‌برخی بسیار متمول، برخوردار از امتیازات فراوان، یا به‌شکل دیگری ممتاز ‌‌‌‌‌‌‌پیدا می‌شوند که (در عمل، گرچه نه روی کاغذ) از ضرورت کار کردن مستثنا هستند. ولی تعداد این افراد باید نسبتاً کم باشد چراکه در بسیاری از جوامع نیروی کار انسانی منبعی کمیاب است. حتی این افراد متمول یا ممتاز هم به کار یدی نیاز دارند ‌‌‌‌‌البته در مورد آنها این نیاز معطوف به کار یدی دیگران است ‌‌‌‌‌‌‌و بدون آن نمی‌توانند زنده بمانند.

فهرست مطالب کتاب صوتی