معرفی و دانلود کتاب چرنوبیل، تاریخ یک فاجعه هسته‌ای

معرفی کتاب چرنوبیل، تاریخ یک فاجعه هسته‌ای

کتاب چرنوبیل، تاریخ یک فاجعه هسته‌ای نوشته‌ی سرهی پلوخی که مفتخر به دریافت جایزه‌ی پوشکین در سال 2019 شده است، به علت وقوع حادثه‌ی هولناک چرنوبیل می‌پردازد و تاثیرات و تبعات وحشتناک این اتفاق و عواملی که به فروپاشی شوروی منجر شد را به طور کامل بررسی می‌کند.

درباره‌‌ی کتاب چرنوبیل، تاریخ یک فاجعه هسته‌ای:

حادثه‌ی چرنوبیل برای اوکراین و اتحادیه جماهیر شوروی حادثه‌ی سرنوشت‌سازی بوده و حتی بر کشورهایی خارج از مرزهای شوروی نیز تأثیر گذاشته است. بسیاری از مورخان از حادثه‌ی چرنوبیل به‌عنوان افتادن اولین مهره‌ی دومینویی نام برده‌اند که منجر به سقوط شوروی و به تبع آن تغییر نقشه‌ی سیاسی جهان در قرن بیستم منجر شده است.

سرهی پلوخی (Serhii Plokhy) برای نگارش کتاب چرنوبیل، تاریخ یک فاجعه هسته‌ای (Chernobyl: The History of a Nuclear Catastrophe) به عنوان یک مورخ از اسناد بایگانی شده که پس از انقلاب 2014 اوکراین در دسترس قرار گرفته‌اند، استفاده کرده و به سراغ ثبت واقعه‌ی چرنوبیل و عواقب وحشتناک آن پس از رخداد رفته است. تفاوت کار پلوخی با نویسندگانی مانند سوتلانا الکسیویچ که مستند ویس تاریخ شفاهی است و کتابش درباره‌ی چرنوبیل در سال 1996 نوشته شده و با نام‌های گوناگون در ایران ترجمه شده همین است. الکسیویچ برای تألیف کتاب ارزشمند خود با بیش از پانصد نفر شاهد حادثه صحبت کرده و بیش از هر چیز اثر حادثه را بر زندگی آدم‌ها و روح و روان‌شان شرح داده است. ولی دغدغه‌ی پلوخی تاریخ است.

او علاوه بر بهره‌گیری از تاریخ شفاهی الکسیویچ در کتاب خود، اسناد مکتوب، نامه‌های بایگانی شده، روزنامه‌های منتشر شده و اخبار روز را در اولویت قرار داده است تا به روایتی مستند و تاریخی از واقعه‌ی چرنوبیل برسد. واقعه‌ای که آن را تا سال 2018 دنبال کرده است. پلوخی دغدغه‌ی تاریخ دارد چون خوب می‌داند که یک حادثه مانند چرنوبیل زمانی دوباره تکرار می‌شود که انسان‌ها از حادثه‌ی قبلی درس نگرفته‌ باشند.

کتاب چرنوبیل تاریخ یک فاجعه هسته‌ای یک کار تاریخی و در واقع، اولین تاریخ جامع فاجعه‌ی چرنوبیل از انفجار راکتور هسته‌ای تا بسته شدن نیروگاه در دسامبر سال 2000 و مراحل نهایی در تکمیل پناهگاه جدید در راکتور آسیب دیده در ماه مه سال 2018 است. مجموعه‌های بایگانی قبلاً بسته که اخیراً باز شده‌اند و به این فاجعه می‌پردازند کمک بسیار زیادی به پلوخی، کردند. بسیاری از بایگانی‌های دولتی نسبت به قبل درهای‌شان را گسترده‌تر باز کردند، که این امر مورد ملاحظه قراردادن اسناد صادرشده توسط حزب کمونیست و سازمان‌های دولتی در آن زمان و در نتیجه‌ی این فاجعه را آسان‌تر می‌کند. قیام مایدان و انقلاب شکوهمند سال 2014 در اوکراین نیز یک انقلاب بایگانی ایجاد کرد که امکان دسترسی بی‌سابقه به فایل‌های ک گ ب که قبلاً بسته بودند را میسر کرد.

پلوخی این کتاب را هم به عنوان یک مورخ و هم به عنوان یک معاصر رویدادهای بحث شده نوشته است. در زمان انفجار، او در اوکراین در دنیپر، کمتر از 500 کیلومتر پایین راکتور آسیب‌دیده زندگی می‌کرد. خانواده‌اش و خودش مستقیماً تحت تأثیر این آزمون سخت قرار نگرفتند اما چند سال بعد، پزشکان در کانادا، جایی‌که در آن‌جا پلوخی استاد مهمان بود، به وی گفتند که تیروئیدش تا حدودی ملتهب شده است، یک علامت نگران‌کننده از قرار گرفتن در معرض تشعشع.

جوایز کتاب چرنوبیل، تاریخ یک فاجعه هسته‌ای:

- برنده‌ی هفتمین دوره جایزه سالانه کتاب پوشکین در سال 2019
- برنده‌ی جایزه Baillie Gifford در سال 2018

نکوداشت‌های کتاب چرنوبیل، تاریخ یک فاجعه هسته‌ای:

- اولین تاریخ جامع فاجعه چرنوبیل... در اینجا سرانجام تاریخ بسیار مهمی روایت شده است که لایق فاجعه است. (Julie McDowall, Times)

- پلوخی بی‌رحمانه مزخرفات سیستم شوروی و گستاخی دستگاه‌های آن را شرح می‌دهد. اما این واقعیت که او در کمتر از 500 کیلومتری جنوب چرنوبیل بزرگ شده است، توصیفات او از افراد مستقر در زمین، مدیران و کارمندان نیروگاه، آتش نشانان، سربازان و دیگران که جان خود را برای مهار خسارت به خطر انداختند، کاملاً همدلانه ساخته است. (Wall Street Journal)

- روایتی شفاف از چگونگی شیادی شوروی برای استفاده از انرژی هسته‌ای همراه با بی‌آبرویی عمومی در بخش صنعت و عادت‌های تقریباً پارانوییدی دولت در رازداری که منجر به فاجعه 1986 شد... جامع‌ترین و قانع کننده‌ترین تاریخ چرنوبیل که هنوز به زبان انگلیسی نمایان نشده است. (Financial Times)

- پلوخی شرایط حادثه و عواقب آن را با جزئیات دقیق و دردناکی بازگو می‌کند... او کتاب را با اطمینان روایت می‌کند... کیفر خواست شدید و گاه شخصی از ایدئولوژی و اعتماد به نفس بیش از حد سیستم شوروی ارائه می‌دهد، همچنین این کتاب به عنوان یک محکومیت شدید علیه تمام دولت‌های مدرن که اهداف نظامی یا اقتصادی خود را به ضرر جمعیت و محیط زیست خود ادامه می‌دهند، محسوب می‌شود. (Literary Review)

کتاب چرنوبیل، تاریخ یک فاجعه هسته‌ای مناسب چه کسانی است؟

اگر در مورد تاریخ شوروی به ویژه حادثه چرنوبیل، سوالات زیادی در سر دارید، خواندن این اثر را از دست ندهید.

سرهی پلوخی را بیشتر بشناسیم:

او مورخ و نویسنده اوکراینی-آمریکایی‌ست که در زمینه تاریخ اوکراین، تاریخ اروپای شرقی و مطالعات جنگ سرد تخصص دارد. سرهی پلوخی (Serhii Plokhy) در حال حاضر استاد تاریخ و مدیر موسسه تحقیقات اوکراین در دانشگاه هاروارد است.

جوایز و افتخارات سرهی پلوخی:

- برنده جایزه غیر داستانی Baillie Gifford در سال 2018
- برنده جایزه کتاب سال در اوکراین در بخش زندگینامه و خاطرات
- برنده جایزه پوشکین در سال 2015 و 2019 (Pushkin Award)
- برنده جایزه اول انجمن آمریکایی مطالعات اوکراین در سال‌های 2002 و 2005
- برنده جایزه Historia Nova برای بهترین کتاب در زمینه تاریخچه فکری روسیه
- برنده جایزه لیونل گلبر در سال 2015 برای بهترین کتاب غیرداستانی جهان به زبان انگلیسی در زمینه مسائل جهانی

در بخشی از کتاب چرنوبیل، تاریخ یک فاجعه هسته‌ای می‌خوانیم:

مثل همیشه، جمعه یک روز پرتکاپو برای بریوخانوف‌ بود، اما هیچ نشانه‌ای از مشکل وجود نداشت که ممکن باشد این آخرهفته خراب شود. نشتی‌های رادیواکتیو همچنان رخ می‌دادند، اما موفق شدند آن‌ها را تحت کنترل نگه دارند. در این موقع، هیچ نیازی به خاموش کردن هیج یک از راکتورها به منظور پرداختن به نشتی‌ها نبود، همانند آنچه چند هفته قبل در نیروگاه برق هسته‌ای زاپورشیا در جنوب اوکراین اتفاق افتاده بود که دو واحد عملیاتی و یک واحد در دست ساخت داشت. در آنجا، در 7 آوریل، کنترل‌کننده‌ها رادیواکتیویته را در آب خنک کننده‌ی وارد شونده از راکتور شناسایی کرده بودند که از چهارده برابر حد مجاز تجاوز کرده بود. برای حل این مشکل، می‌بایست هنگامی‌که سومین واحد در دست تعمیر بود؛ راکتور را به مدت دو هفته خاموش می‌کردند، و کارکردن برروی واحد ناتمام و تولید برق را کاملاً متوقف می‌کردند. این امر به معنای توقف تولید برق، قطع پاداش، و پرسش‌های بسیار از جانب مقامات حزب و دولت بود.

نیروگاه چرنوبیل درحال کار برای برنامه‌ریزی کردن بود. این نیروگاه به عنوان یکی از بهترین نیروگاه‌ها در صنعت، با متوسط پنج رویداد فنی و کژکاری تجهیزاتی در سال درنظرگرفته می‌شد. قراربود که آن‌ها راکتور شماره را خاموش کنند، اما علت آن بررسی‌ها و تعمیرات منظم سیستم مطابق با مقررات صنعتی بود. بسته به شرایط راکتور، چنین تعمیراتی می‌توانست چندین ماه طول بکشد. تکرار خاموشی‌ها به وزارتخانه بستگی داشت. وزیر جدید انرژی کل اتحادیه‌، مایورتس، برای مشخص کردن تاریخ تعیین شد و می‌خواست توجه رؤسایش در دولت را با طولانی‌تر کردن فواصل بین خاموشی‌ها و کاهش مقدار زمان صرف شده برای تعمیرات جلب کند. در سال 1985، نیروگاه برق چرنوبیل سهیمه‌های تولید برق را تا تقریباً 10 درصد، با کاهش زمان تخصیص داده شده برای تعمیرات، بیش از حد تکمیل کرده بود. با افزایش نیاز به خاموشی‌ها در سال 1986، این نیروگاه برای تولید انرژی کمتر از سال قبل برنامه‌ریزی شد، و مقامات حزب محلی به‌خاطر این موضوع خوشحال نبودند.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار ویراستار
پیش‌گفتار
مقدمه
بخش اول: چوب کرم
فصل اول: کنگره
فصل دوم: در مسیر چرنوبیل
فصل سوم: نیروگاه برق
بخش دوم: دوزخ
فصل چهارم: جمعه شب
فصل پنجم: انفجار
فصل ششم: آتش
فصل هفتم: انکار
بخش سوم: برفراز اتشفشان
فصل هشتم: کمسیون عالی
فصل نهم: خروج
فصل دهم: مهار کردن رآکتور
بخش چهارم: دشمن نامرئی
فصل یازدهم: سکوت کشنده
فصل دوازدهم: منطقه‌ی ممنوعه
فصل سیزدهم: سندروم چین
فصل چهاردهم: سرشماری جان آدمها
بخش پنجم: برآورد
فصل پانزدهم: جنگ کلمات
فصل شانزدهم: تابوت سنگی
فصل هفدهم: جنایت و مکافات
بخش ششم: روزگار جدید
فصل هجدهم: محصورکردن نویسندگان
فصل نوزدهم: انقلاب هستهای
فصل بیستم: هسته‌ی مستقل
فصل بیست و یکم: پناهگاه جهانی
مؤخره