معرفی و دانلود کتاب نفت؛ نعمت یا نقمت؟

معرفی کتاب نفت؛ نعمت یا نقمت؟

کتاب نفت؛ نعمت یا نقمت؟ نوشته‌ی دکتر سینا اسکندرزاده، نقش نفت را در برنامه‌های توسعه‌ای دولت‌های جمهوری اسلامی ایران و امارات متحده‌ی عربی بررسی و با یکدیگر مقایسه می‌کند. این کتاب، ابتدا ادبیات نظری توسعه‌ی اقتصادی را به طور کامل ارائه می‌دهد و به تشریح نظریات گوناگون این حوزه می‌پردازد. سپس تأثیر نفت را در برنامه‌های دولت‌ها در طول تاریخ تا به امروز، موشکافی می‌کند.

درباره‌ی کتاب نفت؛ نعمت یا نقمت؟

نفت، یکی از نعمت‌های بزرگی است که تنها به کشورهای اندکی در کل جهان اعطا شده است. این سرمایه‌ی ارزشمند یکی از منابع تجدیدناپذیر انرژی به‌شمار می‌رود که جایگزینی آن، برای طبیعت میلیون‌ها سال زمان می‌برد. در عین حال، با وجود رشد و پیشرفت همه جانبه‌ی تکنولوژی، هنوز هم 60 درصد مصارف انرژی از نفت و گاز تأمین می‌شود. در نتیجه، با این که این منابع عظیم، مانند یک گنج اجدادی، منبع فوق‌العاده‌ی توسعه‌ی اقتصادی برای بعضی از کشورها به شمار می‌روند، اگر به درستی استفاده نشود، به زودی به انتها می‌رسد، و چیزی که از آن باقی می‌ماند، فقط حسرت است. کتاب نفت؛ نعمت یا نقمت؟ را دکتر سینا اسکندرزاده در جهت آگاهی‌بخشی و ایجاد دیدگاهی انتقادی و هوشمندانه نسبت به این سرمایه‌ی خدادای نوشته است.

کتاب نفت؛ نعمت یا نقمت؟ ابتدا با مقدمه‌ای خواندنی و تأثیرگذار درباره‌ی جایگاه و اهمیت نفت نه فقط برای کشورهای خاورمیانه، که برای جهان، شروع می‌شود. در بخش دوم، ادبیات نظری توسعه‌ی اقتصادی به کامل‌ترین وجه تشریح می‌شود. نظریه‌های گوناگون از جمله نظریه نورث، نظریه فرانک و... توضیح داده می‌شود و سپس جایگاه کشورها از نظر توسعه‌ی اقتصادی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

نویسنده در بخش دوم کتاب، تأثیر نفت در برنامه‌های دولت‌های ایران و امارات متحده‌ی عربی را پیش از انقلاب اسلامی و پس از آن تا سال 2005، موشکافی می‌کند. همینطور مسائلی مانند تاریخچه‌ی نفت در ایران، جایگاه نفت در سیاست‌های اقتصادی پهلوی اول و دوم، دولت‌های پیش از جنگ و پس از جنگ و همین‌طور پیامدهای هر کدام از سیاست‌ها همگی مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد. در ادامه، دولت‌های امارات متحده‌ی عربی و رویکرد آن‌ها به نفت در سال‌های گفته شود، زیر ذره‌بین قرار می‌گیرد.

در بخش سوم کتاب نفت؛ نعمت یا نقمت؟، تأثیر درآمدهای نفتی در برنامه‌های اقتصادی دولت‌های جمهوری اسلامی ایران و امارات متحده‌ی عربی بین سال‌های 2005 تا 2020 بازنگری می‌شود و در بخش چهارم پیامد آن برنامه‌های اقتصادی در این سال‌ها به طور گسترده مورد مطالعه قرار می‌گیرد. در انتهای کتاب نیز، دکتر سینا اسکندرزاده، نتیجه‌گیری جامع و اثرگذاری در مورد مباحث مطرح‌شده، ارائه می‌دهد که خواندن آن، به محققان، دانشجویان، مسئولان و سیاست‌‌گذاران کمک می‌کند دید انتقادی و کاربردی جدیدی نسبت به درآمدهای نفتی و اثرات آن به دست آورند. کتاب نفت؛ نعمت یا نقمت؟ را نشر اختر به چاپ رسانده است.

کتاب نفت؛ نعمت یا نقمت؟ برای چه کسانی مناسب است؟

کتاب نفت؛ نعمت یا نقمت؟ برای علاقه‌مندان به حوزه‌ی علوم سیاسی، اقتصاد، مطالعات خاورمیانه و... مناسب است.

در بخشی از کتاب نفت؛ نعمت یا نقمت؟ می‌خوانیم

پیامدهای سیاست‌های اقتصادی دوره پهلوی اول در مجموع طی دوره بیست ساله از منظر وجوه اقتصادی مثبت ارزیابی می‌گردد. به‌گونه‌ای که در این دوره شاهد ایجاد بستر و زیرساخت‌های اقتصادی شامل جاده‌ها و شبکه‌های ارتباطی، ظرفیت صنعتی، کاربرد تکنولوژی مدرن، آموزش جدید متوسطه و عالی در کشور می‌باشیم. کاتوزیان معتقد است سیاست‌های اقتصادی رضا شاه غالبا با محوریت طرح‌های پر‌هزینه و کم بازده موجب اتلاف منابع ملی گردیده‌است. از منظر شاخص‌های اقتصادی برای ارزیابی پیامدهای سیاست‌های اقتصادی دوره پهلوی نخست از قبیل سطح درآمد، میزان مصرف، رفاه اجتماعی و چگونگی توزیع امکانات و ثروت در میان مردم متاسفانه آماری دقیق و معتبر وجود ندارد. ولی در مجموع‌ می‌توان بیان نمود که رشد شاخص‌های تولید و درآمد کشور قابل ملاحظه بوده‌است. در مورد نحوه توزیع می‌توان گفت منتفعان عمده این سیاست‌ها اقشار مرفه تهران و شهرهای بزرگ بوده‌اند و از این میان بیشترین سود را اقشار بالای بوروکراسی دولتی و شرکای تجاری‌شان و برخی تجار و واسطه‌ها برده‌اند. در مجموع بخش کشاورزی چندان در معرض توجه سیاست‌های اقتصادی ‌قرار نگرفت و مناسبات حاکم بر آن بدون تغییر به منوال دوره‌های پیش باقی ماند. تبعیض علیه کشاورزان و روستاها نه صرفاً در حوزه سیاست‌های اقتصادی از قبیل تمرکز سرمایه‌گذاری و توجه سیاست‌گذاران بلکه در حوزه‌های اجتماعی نیز رواج داشت.

دولت به‌عنوان خریدار و توزیع کننده انحصاری محصولات عمده کشاورزی، قیمت محصولات کشاورزی را در پایین‌ترین سطح ممکن حفظ‌ می‌نمود که این روند منجر به تضعیف اقتصادی جمعیت روستایی کشور‌ ‌گردید. کاتوزیان معتقد است اعمال این سیاست‌ها نه در راستای تحصیل مازاد واقعی بیشتری از کشاورزی و برای بکارگیری در جهت انباشت سرمایه در کشور بلکه هدف کاهش مصرف دهقانان به سود جمعیت شهر نشین با محوریت تهران و تعدادی شهر ممتاز مهم بوده‌است.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
گفتار اول: ادبیات نظری توسعه اقتصادی
گفتار دوم: تاثیر نفت در برنامه‌های دولت‌های ایران و امارات متحده عربی در چشم‌انداز تاریخی
گفتار سوم: تاثیر درآمدهای نفتی در برنامه‌های اقتصادی دولت‌های جمهوری اسلامی ایران و امارات متحده عربی از سال 2005 تا 2020
گفتار چهارم: پیامدهای برنامه‌های اقتصادی دولت‌های جمهوری اسلامی ایران و امارات متحده عربی از سال 2005 تا 2020
پایان سخن
نتیجه‌گیری
منابع و مآخذ