معرفی و دانلود کتاب معماری مجتمع مسکونی و پدافند غیر عامل

معرفی کتاب معماری مجتمع مسکونی و پدافند غیر عامل

کتاب معماری مجتمع مسکونی و پدافند غیر عامل نوشته‌ی شمیم آخوندی و حسن مرتضوی، به بررسی پیش‌بینی‌های ایمنی و همین‌طور فراهم کردن دفاع غیرنظامی هنگام ساخت ساختمان‌های مسکونی و اداری به‌خصوص در مراکز شهرها می‌پردازد.

مهم‌ترین عواملی که تلفات انسانی را در حملات نظامی افزایش می‌دهند، عبارتند از: معماری غیراستاندارد و غیرمنطبق مجتمع‌های مسکونی با اصولی مانند مکان‌گزینی، رعایت اصول اختفاء، پراکندگی مناسب بنا، درجه مرمت‌پذیری بالای مجتمع، استتار، فریب و معماری داخلی ساختمان در رابطه با پدافند غیرعامل.

پدافند غیرعامل به اقداماتی گفته می‌شود که لزومی به استفاده از جنگ‌افزار ندارند و می‌توانند مانع خسارت و تلفات انسانی شوند و یا میزان آن را به کمترین حد کاهش دهند. ایران به علت موقعیت و شرایط خاص به طور مداوم در معرض خطرات طبیعی و تهدیدات انسان‌ساز مختلفی قرار دارد و خسارات و تلفات بسیار سنگینی را تاکنون دیده است.

در ایران تا به امروز مسئله ایمنی و امنیت در شهرسازی و معماری آن چنان که باید مورد توجه قرار نگرفته است. از مهم‌ترین شیوه‌ها برای فراهم کردن امنیت، استفاده از پدافند غیرعامل و افزایش کارآیی بعد از رخ دادن خطر است که باید در سطح‌های گوناگون برنامه‌ریزی منطقه‌ای، شهرسازی و معماری به آن توجه کرد.

حوزه‌های حساس، حیاتی و مهمی که در مراکز شهری قرار دارند، در سلسله اقدامات پدافند غیرعامل از جایگاه مهمی برخوردارند. مراکز شهری از جمله مراکز اداری - سیاسی - نظامی، پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها، پادگان‌های نظامی، پست‌های فشار قوی و ... بیشتر از سایر نقاط در مقابل شرایط بحرانی و ناامنی‌های سیاسی و اجتماعی - چه خارجی و چه داخلی - در معرض خطر هستند.

با توجه به اینکه همیشه و در هر حال باید برای دفاع آماده بود، استفاده از ملاحظات پدافندی هنگام ساخت شهرها در ایران اهمیت بسیاری دارد. در نتیجه بهتر است دستورالعملی برای طراحی فضاهای شهری نوشته شود.

در بخشی از کتاب معماری مجتمع مسکونی و پدافند غیر عامل می‌خوانیم:

پدافند غیرعامل در حوزه عمرانی، معماری و شهرسازی به مجموعه اقدامات غیرمسلحانه و تدابیر و ملاحظات ایمن‌سازی، مستحکم‌سازی، پیش‌بینی سامانه‌های جایگزین تسهیل مدیریت بحران در زیرساخت‌ها و مکان‌یابی در حوزه ساختمان‌سازی به منظور کاهش آسیب‌پذیری نیروی انسانی، ساختمان‌ها و تاسیسات، تجهیزات و شریان‌های کشور و نیز افزایش امنیت روانی و جانی، افزایش آستانه مقاومت ملی در شرایط بحران گفته می‌شود. برای دستیابی به اهداف ذکر شده بایستی سازه‌ها علاوه بر اینکه به صورت تخصصی و صحیح مکان‌یابی شده و دارای ارزیابی ریسک مناسب باشند از دیدگاه معماری، شهرسازی، سازه‌های عمرانی، تاسیسات مکانیکی و برقی، مقابله در برابر بلایای طبیعی مانند زلزله نیز به صورت کاملاً کارشناسانه و تخصصی طراحی شده باشند.

مطالعات انجام یافته نشان داده‌اند که در دوران دفاع مقدس از 132 حمله هوایی هواپیماهای دشمن در شهرهای تهران، اصفهان و جزیره خارک، 9 فروند توسط سلاح‌های هوایی کاملاً منهدم (7% عملیات کاملاً موفق)، 72 فروند فراری (54% عملیات موفق) و 51 فروند (39% عملیات ناموفق) موفق به بمباران مراکز حیاتی و حساس موجود در شهرهای یاد شده گردیدند. نقیصه عملیات ناموفق فوق در عدم رعایت اصول دفاع غیرعامل می‌باشد. بر این اساس رعایت الزامات پدافند غیرعامل در سازه‌ها و طرح‌های کلان و خرد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در جنگ مدرن هدف دشمن حذف فعالیت است و افراد مدنظر نیستند. دشمن سعی دارد تا با تخریب ساختمان‌ها، تخریب راه‌های ارتباطی، تخریب تاسیسات شهری، قطع ارتباطات رادیویی و مخابراتی، از بین بردن ذخائر و یا عدم امکان دسترسی به آنها در انجام فعالیت‌های حساس کشور اختلال ایجاد کند. بر این اساس مفهوم مکان امن، پناهگاه و ایجاد سازه‌های امن که بتوانند در زمان بحران برای تداوم و کنترل فعالیت‌های فوری و ضروری تا برگشت به حالت عادی مورد استفاده قرار گیرند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

فهرست مطالب کتاب

سخنی با خواننده
مقدمه
فصل اول: مبانی نظری
مسکن
مسکن و ابعاد آن
شاخص‌های کیفیت مسکن
شکل مطلوب مسکن
استحکام مسکن
امنیت
ایمنی، راحتی و میزان دسترسی (آسایش، راحتی و بهداشت)
دسترسی به طبیعت و فضای سبز باز
تأسیسات یا زیرساخت‌های موردنیاز مسکن
هم‌جواری با کاربری‌های سازگار
فصل دوم: مطالعات تکمیلی
پدافند غیرعامل
دفاع یا پدافند عامل
پیدایش پدافند غیرعامل
نظریه پدافند غیرعامل
اهداف پدافند غیرعامل
گستره پدافند غیرعامل
پدافند غیرعامل
راهکارهای طراحی شهری در رسیدن به اهداف و اصول پدافند غیرعامل
الزامات طراحی معماری جهت نیل به طراحی منطبق با دفاع غیرنظامی
ایجاد و مکان‌یابی فضاهای باز شهری
طراحی فضاهای باز شهری
چند عملکردی طراحی کردن فضاهای شهری
پراکندگی فضاهای بااهمیت
مبلمان و فضای سبز شهری
ورودی‌ها و خروجی‌ها
استتار و اختفا (از منظر فرم طراحی)
معمار دفاعی
نمونه‌های به‌کارگیری اصول و ضوابط معماری دفاعی
اصول پدافند غیرعامل از دید عمران، معماری و شهرسازی
شناخت تهدیدات سازه
شاخص‌های پدافند غیرعامل
شاخص‌های برنامه‌ای
شاخص توسعه‌ای
شاخص‌های حرایم
استتار
اختفا
پوشش
فریب
جابه‌جایی و تفرق
پراکندگی
مقاوم‌سازی
اعلان خبر
تئوری پنج حلقه واردن
نقش پدافند غیرعامل در کاهش حوادث ساختمانی
فصل سوم: روش اجرا
مطالعه تطبیقی
مقایسه نقش پدافند غیرعامل در پتروشیمی و اقتصاد و حمل و نقل
مقایسه نقش پدافند غیرعامل دراقتصاد و شهر
مقایسه نقش پدافند غیرعامل در مراکز حساس
بررسی نمونه‌های موردی داخلی (شهرک اکباتان)
نشانه‌های معماری
اکباتان (مجتمع مسکونی اکباتان)
بررسی ویژگی‌های فاز دو براساس شکل کلی بلوک‌ها
تحلیل یکی از بلوک‌های فاز دو در مقایسه با فاز یک
تیپ‌بندی پلان‌ها
نمونه موردی خارجی
هبیتات
کانسپت
حریم‌های خصوصی و نیمه‌خصوصی و عمومی
تحلیل طرز قرارگیری واحدها
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها
مطالعات بستر طرح
جغرافیا استان سیستان و بلوچستان
موقعیت جغرافیایی و زیست‌محیطی شهرستان زاهدان
پیشینه تاریخی زاهدان
اقوام و آداب رسوم شهرستان زاهدان
آداب و رسوم سیستانی‌ها
آداب و رسوم بلوچ
خوراک در شهرستان زاهدان
آنالیز سایت
تحلیل سایت مجتمع‌های مسکونی با رویکرد پدافند غیرعامل
مجاورت
ضوابط و استانداردها
شرایط مناسب زیست
تفکیک مسیر عبور پیاده از سواره
طراحی محوطه
اشراف
ایمنی
امنیت
پارکینگ
فضاهای جمعی
مراکز خرید
تسهیلات عمومی
فضاهای عمومی
ضوابط و استانداردها
تراکم کم
تراکم متوسط
پله فرار و آسانسور
پخی
پیش‌آمدگی ساختمانی در گذرها
رعایت محدودیت ارتفاع
پارکینگ
پناهگاه
فرم ساختمان
احجام و المان‌های پیرامونی
روابط فضاهای امن و ناامن ساختمان
مسیرهای حرکت داخلی
طراحی فضاهای چند عملکردی
پلان معماری و روابط فضاهای داخلی
ورودی‌ها و خروجی‌های معمولی و اضطراری
نورپردازی
فضاهای سیرکولاسیون
نمای بیرونی و جداره خارجی ساختمان
بازشوهای خارجی
معماری داخلی
الزامات طراحی فضای امن
طرح جامع برنامه فیزیکی
دیاگرام‌های ارتباطی
فضای امن زیرزمینی
فضای امن درون ساختمانی
فرم ساختمان در کاهش فروریزش
فصل پنجم: طراحی
بیان فرآیند طرح
فرم ساختمان
احجام و المان‌های پیرامونی
طراحی فضاهای چند عملکردی
پلان معماری و روابط فضاهای داخلی
ورودی‌ها و خروجی‌های معمولی و اضطراری
فضاهای سیرکولاسیون
نمای بیرونی و جداره خارجی ساختمان
بازشوهای خارجی
معماری داخلی
مبانی و ایده‌ها
ایده‌های به کار رفته در طراحی سایت پلان
ایده‌های به کار رفته در طراحی نما
سازه
پوشش ضد حریق اسکلت فلزی
نما
تأسیسات
مزایای پکیج دیواری
نتیجه‌گیری
پیوست‌ها
منابع و مآخذ
منابع فارسی
منابع غیرفارسی