معرفی و دانلود کتاب درباره‌ی زمان: کیهان شناسی و فرهنگ در گرگ و میش مهبانگ

معرفی کتاب درباره‌ی زمان: کیهان شناسی و فرهنگ در گرگ و میش مهبانگ

آدام فرانک، ستاره‌شناس متبحر، مفاهیم زمان، تاریخ و نجوم را در کتاب درباره‌ی زمان به‌هم پیوند می‌زند. او در سیری تاریخی به دوران پارینه‌سنگی بازمی‌گردد تا با کمک گرفتن از کیهان‌شناسی کهن، به فهم سرمنشأ جهان نایل شود. نویسنده نظریات مختلف از جمله مه‌بانگ را مطرح می‌کند و نشان می‌دهد که چطور در طول تاریخ باورهای انسان پیرامون جهان و زمان توسط نظریات تازه‌تر باطل شده‌اند.

درباره‌ی کتاب درباره‌ی زمان

زمان یکی از پرتکرارترین مفاهیم در مباحث امروزی است، اما به راستی زمان چیست؟ همان‌طورکه درک بشر از زمان، در ادوار گوناگون دست‌خوش تغییر شده، اگر فهم امروزی ما از مقوله‌ی زمان نیز روزی به‌کلی باطل شود، جای تعجب ندارد. دیدگاه‌های متفاوتی درمورد ماهیت زمان مطرح است که یکی از آن‌ها دیدگاهی است که آدام فرانک (Adam Frank) در کتاب درباره‌ی زمان (About Time) پیش روی مخاطب گذاشته است.

این نویسنده مسئله‌ی زمان را در طول تاریخ، با اتخاذ رویکرد علم نجوم و فیزیک به بحث می‌گذارد. این کتاب با مطرح کردن تفکر اندیشمندان مختلف در باب زمان در ادوار مختلف، نشان می‌دهد که چطور در هر بازه‌ی زمانی، تفکر رایج و مطلق توسط تفکری جدید باطل می‌شده. این مسئله نشان از پیچیدگی مفهوم زمان و ساده نبودن ارائه‌ی تعریفی واحد برای این مفهوم انتزاعی دارد. سیر تاریخی کتاب درباره‌ی زمان، از دوران پیشاتاریخ آغاز می‌شود، به انقلاب کشاورزی و انقلاب شهرنشینی می‌رسد و با نظریه‌های قرن بیستم به اتمام می‌رسد. آدام فرانک نوع نگاه انسان در دوران پارینه‌سنگی را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که چطور باور بومیان استرالیا، افراد قبیله‌ی اموتی و اسکیموهای گرینلند در طول زمان دچار تحول شده و مدتی بعد از این باورهای سفت‌وسخت تنها افسانه‌هایی باورنکردنی باقی مانده است. نویسنده در ادامه، باورهای انسان کشاورز در دوران اساطیری را مورد بحث قرار می‌دهد؛ اینکه چگونه در این دوران، انسان تصور می‌کرد کشت محصول نتیجه‌ی «وصلت زمین، دانه و باران» است و می‌پنداشت می‌تواند با انجام مراسم‌هایی آیینی زمین را بارورتر کند.

در بخش دیگری از کتابِ درباره‌ی زمان، موضوع زمان در قرون وسطای اروپا بررسی می‌شود و در ادامه مبنای شکل‌گیری تقویم‌های رومی شرح داده می‌شود. آدام فرانک مبنای محاسباتی ماه‌ها و سال‌ها را در این تقویم توضیح می‌دهد. او سپس به شکل‌گیری طبقه‌ی کاهنان در روم باستان اشاره می‌کند که وظیفه‌شان تنظیم تقویم بوده است. مباحث کتاب سپس به ژولیوس سزار و اصلاحات او در تقویم و همچنین اصلاحات کلیسا در تقویم ژولیان می‌رسد.

کتابِ درباره‌ی زمان، سیری تاریخی از تصور انسان درباره‌ی جهان هستی و زمان ارائه می‌دهد. در بخش پایانی کتاب، آدام فرانک اذعان می‌کند که در بررسی رابطه‌ی بین کیهان‌شناسی و فرهنگ، صرفاً بر فرهنگ غرب و سنت‌های اروپایی تمرکز داشته و به‌ نوعی بر محدود بودن بررسی و در نظر نگرفتن بسیاری از مسائل دیگر صحه می‌گذارد.

انتشارات مازیار اقدام به چاپ و نشر کتاب درباره‌ی زمان با ترجمه‌ی رضا آقازاده کرده است.

نکوداشت‌های کتاب درباره‌ی زمان

• ترکیبی فوق‌العاده از علم، تاریخ و فرهنگ. (Kirkus Reviews)
• پژوهشی جذاب و جامع درباره‌ی اینکه فناوری از کشاورزی تا راه‌آهن و تلگراف و اینترنت چگونه مفهوم روزمره‌ی ما از زمان را تغییر داده است. آدام فرانک به ما نشان می‌دهد که چگونه ایده‌های ما از زمان کیهانی، دائماً در حال تحول بوده است. (مارکوس چاون، نیو ساینتیست)
• فرانک در این سفر به تاریخ بشریت، این مسئله را بررسی می‌کند که ما در زمان حضورمان بر روی زمین چگونه به درک عمیق‌تری از گیتی رسیده‌ایم. (نیچر)
• فرانک به ایده‌های نوین در کیهان‌شناسی می‌پردازد و به این نکته توجه نشان می‌دهد که چگونه درک انسان از زمان در آینده تغییر خواهد کرد. (واشنگتن پست)
• این کتاب به نحوی ماهرانه داستان تاریخ انسان و زمان را در چارچوب کیهان‌شناسی روایت می‌کند. آدام فرانک، از مهبانگ تا رنسانس و تلفن‌های همراه و بسگیتی، ایده‌های پیچیده را به شکل مباحثی قابل‌هضم، جذاب و سرگرم‌کننده بیان می‌کند. (مجله‌ی فرهنگ علم)

کتاب درباره‌ی زمان برای چه کسانی مناسب است؟

اثرِ حاضر کتابی جذاب برای همه آن‌هایی است که درباره‌ی پیوند ستاره‌شناسی، تاریخ و زمان، کنجکاوند.

در بخشی از کتاب درباره‌ی زمان: کیهان شناسی و فرهنگ در گرگ و میش مهبانگ می‌خوانیم

فیزیکدانان در اواخر قرن نوزدهم متوجه شده بودند که هر جسم داغ و چگالی، از خود نوری با الگویی مشخص ساطع می‌کند که آن را ‌طیف جسم سیاه ‌نامیدند. تابناکیِ سرخ‌رنگ یک میله‌ی آهنی در شومینه، مثال متداولی از نور جسم سیاه است. درون میله‌ی آهنی داغ‌شده، ماده و فوتون‌ها، به‌شدت باهم جفت‌شده و در واکنش‌هایی بی‌وقفه انرژی مبادله می‌کنند. فیزیکدانان همچنین متوجه شدند بخش زیادی از نوری که جسم‌سیاه ساطع می‌کند، طول موجی دارد که به‌شدت مبتنی بر دمای جسم‌ سیاه است. اگر همین میله‌ی آهنی را در یک کوره‌ی ذوب‌آهن بگذارید، همچنان که بیشینه‌ی تابش جسم‌سیاه به سمت طول‌موج‌های مرئی‌تر (رنگ‌ها) تغییر می‌کند، میله‌ی آهنی با نور سفید داغی شروع به درخشیدن می‌کند. ستاره‌شناسان معمولا از این ویژگیِ تابش جسم‌سیاه بهره می‌گرفتند. دمای اجسام داغ و چگال (مثل یک ستاره) را می‌توان از فاصله‌ی میلیون‌ها سال نوری و فقط با ثبت طیف آن‌ها تعیین، ویژگی جسم سیاه آن‌ها را مشخص و نقطه‌ی وقوع تابش بیشینه‌ی آن‌ها را کشف کرد.

گیتی اولیه هرچقدر هم خارق‌العاده به نظر برسد، باز هم فقط مجموعه‌ای از مواد داغ و چگال است. بنابراین، می‌توان گفت کل گیتی اولیه یک جسم‌ سیاه بوده است. انبوهی از ذرات ماده و فوتون‌ها با هم برخورد می‌کردند. ماده، طی واکنش‌هایی بی‌پایان، فوتون‌ها را جذب و سپس آن‌ها را دوباره به بیرون پرتاب می‌کرد. بدین شکل، گیتی نوزاد از نور جسم‌سیاه آکنده می‌شد. سپس، حدود سیصدهزارسال پس از تولد زمان، فوتون‌های جسم‌ سیاه از این مهمانی بیرون افتادند.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه: آغازها و پایان ها
فصل اول: سخن گفتن با آسمان، کار کردن با سنگ، زیستن بر زمین
از پیشاتاریخ تا انقلاب کشاورزی
فصل دوم: شهر، چرخه و فلک تدویر
از انقلاب شهرنشینی تا کائنات عقلانی
فصل سوم: ساعت، برج ناقوس و افلاک خداوند
از صومعه‌های قرون وسطی تا کیهان رنسانس
فصل چهارم: ماشین های کیهانی، شب های روشن و ساعت کارخانه
از کائنات نیوتون تا ترمودینامیک و انقلاب صنعتی
فصل پنجم: تلگراف، ساعت الکتریکی و گیتی بلوکی
الزامات همزمانی از نواحی زمانی تا کیهان اینشتین
فصل ششم: گیتی منبسط شونده، ساعت رادیویی و زمان ماشین لباسشویی
سرعت، کیهان‌شناسی و فرهنگ بین دو جنگ جهانی
فصل هفتم: مهبانگ، ماهواره ی تل استار و آرماگدون نوین
پیروزیِ مهبانگ هسته‌ای در عصر فضایی تلویزیونی
فصل هشتم: تورم، تلفن های همراه و گیتی اوتلوکی
انقلاب اطلاعات، مهبانگ به دردسر می‌افتد
فصل نهم: چرخ در چرخ: گیتی چرخه ای و چالش گرانش کوانتوم
زمان جادوان ازطریق زمان تکرارشونده
فصل دهم: جاودانگی هایی همیشه متغیر: وعده ها و مخاطره های یک بسگیتی
تورم ابدی، پیکان‌های زمان و اصل آنتروپیک
فصل یازدهم: رهاکردن شبح: ختم آغازها و پایان زمان
جایگزین‌های رادیکالِ کیهان‌شناسی در سه پرده
فصل دوازدهم: کشتزار گندم های واژگون
پایانِ آغاز در زمان انسانی و کیهانی
نمایه