معرفی و دانلود کتاب اقتصاد علم و فناوری

معرفی کتاب اقتصاد علم و فناوری

کتاب اقتصاد علم و فناوری نوشته‌ی محسن ناظم بکائی و ابراهیم صیامی عراقی، سعی کرده است تا علاوه بر مفاهیم تئوریک و علمی به تجربیات و روندهای اقتصاد علم و فناوری بپردازد تا محققین و علاقه‌مندان به این حوزه بتوانند رویکرد کاملی را داشته باشند.

درباره‌ی کتاب اقتصاد علم و فناوری:

کتاب حاضر به عنوان یک منبع جدید در اقتصاد علم و فناوری به حساب می‏‌آید. قسمت اول این کتاب به مباحث مربوط به اقتصاد علم و ویژگی‏‌های آن اختصاص دارد. یکی از دلایلی که علم توجه اقتصاددانان را به خود جلب کرده این است که علم منبع رشد اقتصادی محسوب می‌شود گرچه فاصله بین تولید علم و اثرگذاری بر رشد اقتصادی می‏‌تواند طولانی باشد اما بر تاثیر اقتصاد علم بحثی نیست.

یکی از خروجی‌‏های مهم علم، مقالات و پتنت‏‌ها هستند که در طول زمان در حال افزایش بوده و توزیع آن‌ها گسترده شده است. اقتصاددانان در طول سال‏‌های اخیر سه موضوع را مورد توجه قرار داده‌‏اند: 1- آیا علم بازی یک شخص جوان است 2- تا چه میزانی اثرات گروهی در علم وجود دارد 3- تا چه درجه‌ای تفاوت‌هایی در خروجی با جنسیت و دلایل زیربنایی ارتباط دارد.

در فصل دوم کتاب اقتصاد علم و فناوری مباحث مربوط به اقتصاد فناوری و تفاوت آن با اقتصاد علم مورد بررسی قرار گرفته است. مباحث این فصل به لحاظ ماهیت از اقتصاد علم سابقه کمتری دارند. با این حال دو رویکرد خوشبینانه و بدبینانه نسبت به فناوری وجود دارد. یکی از مباحث مهم در اقتصاد فناوری تغییرات تکنولوژیک است که در این ارتباط اقتصاددانانی مانند شومپتر نظرات مهمی را ارائه کرده‌‏اند.

در بررسی تغییرات فناوری، فناوری جدید به عنوان جانشینی برای فناوری قدیمی معرفی می‌شود و طبق یافته‏‌های اقتصاددانان زمانی که تغییرات فناوری نسبت سرمایه به نیروی کار را تغییر نمی‏‌دهند تغییرات فناوری خنثی خواهد بود. یکی از مباحث با اهمیت این فصل سه مفهوم اختراع، نوآوری و انتشار است که در کشورهای مختلف روندهای متفاوتی را دارند.

در نهایت فصل سوم کتاب حاضر با یک رویکرد تجربی به بررسی جایگاه اقتصاد علم و فناوری در اسناد بالادستی نظام جمهوری اسلامی ایران پرداخته خواهد شد و سپس راهبردهای توسعه علم و فناوری در اقتصاد ایران مورد بحث قرار خواهد گرفت.

کتاب اقتصاد علم و فناوری مناسب چه کسانی است؟

این کتاب برای علاقه‌مندان به مباحث اقتصادی و مدیریت دانش مناسب خواهد بود.

در بخشی از کتاب اقتصاد علم و فناوری می‌خوانیم:

تاکنون محققان بسیاری برای شناسایی عوامل تعیین کننده بهره وری و رشد اقتصادی تلاش کرده‌اند و هر یک به عواملی در این خصوص اشاره کرده اند؛ اما هم‌اکنون، بیشترین تمرکز به دانش به این‌سو گرایش داد که از آن به‌عنوان عاملی مؤثر برای رشد بهره وری و نیز به‌عنوان عاملی برای توسعه اقتصادی بلندمدت استفاده شود؛ به همین دلیل، کشورهای مختلف در تلاش‌اند تا وضعیت دانش را در اقتصاد خودارزیابی کنند و با شناسایی توانمندی‌های خود در این زمینه و تقویت نقاط قوت و رفع نقاط ضعف، با سرعتی بیشتر به سمت رشد و توسعه اقتصادی گام بردارند، با توجه به این موضوع، بانک جهانی برای کمک به این کشورها در زمینه شناسایی نقاط قوت و ضعف خود، طی برنامه دانش برای توسعه، چارچوب اقتصاد دانش را بر مبنای چهار بنیان، «آموزش و تحصیلات، نظام نوآوری»، «زیرساخت اطلاعاتی»، «محیط نهادی» و «محرک مساعد اقتصادی» تعریف و اشاره کرده است که سرمایه گذاری مداوم در این بنیان‌ها به حضور دانش و استفاده مؤثر از آن در تولید اقتصادی منجر می‌شود که این مسئله در نهایت به افزایش نرخ رشد بهره وری کل عوامل تولید و در پی آن، رشد و توسعه اقتصادی پایدار می‌انجامد.

بانک جهانی در برنامه دانش برای توسعه خود مدلی را با نام روش شناسی ارزیابی دانش برای شناسایی نقاط قوت و ضعف کشورها در جهت اقتصاد دانش طراحی کرده است. این روش‌شناسی به کشورها کمک می‌کند تا فرصت‌ها و مشکلاتی را که ممکن است آن‌ها در حرکت به سمت توسعه و اقتصاد دانش در پیش رو داشته باشند شناسایی کنند و در پی حل مشکلات و استفاده از فرصت‌ها برآیند؛ ضمن اینکه حوزه‌هایی را که در مسیر حرکت به سمت اقتصاد دانش، با توجه به سیاست گذاران و سرمایه گذاری بیشتری نیازمندند شناسایی می‌کنند.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
فصل اول: اقتصاد علم
1-1- مقدمه
1-2- تعریف اقتصاد دانش‌بنیان و ضرورت آن
1-2-1- مزایای اقتصاد دانش‌بنیان
1-2-2- ارزیابی اقتصاد دانش بنیان
1-2-3- نقش دانش در نظریات اقتصادی
1-3- تعریف علم
1-4- ماهیت عمومی دانش و ساختار تشویقی علم از منظر علم اقتصاد
1-4-1- اهمیت حق تقدم
1-4-2- حق الزحمه مالی و رضایت حاصل از حل معما
1-4-3- نهاده‌های تولید علم
1-5- هزینه‌های پژوهش
1-6- خصوصیت پژوهش
1-7-تولیدات علمی
1-8- رابطه میان سن و بهره‌وری دانشمندان
1-8-1- وجود اثرات گروهی
1-8-2- جنسیت
1-8-3- نابرابری
1-9-تولید دانش دوگانه
فصل دوم: اقتصاد تغییرات فناوری
2-1- مقدمه
2-2- تعریف فناوری
2-3- تفاوت علم و فناوری
2-4- اقتصاد تغییرات فناوری
2-5- گذرگاه‌ها و مسیرهای فناوری
2-6- ارزیابی توان فناوری
2-7- اثرات ورود فناوریهای کل
2-7-1- فناوری‌های وابسته
2-7-2- شرایط تقارن مزیت‌های تجاری
2-8- اختراع، نوآوری و انتشار
2-9- مدل‌های رشد شومپیترین‌ها
2-9-1- مدل پایه رشد شومپیترین
2-9-2- مدل رشد شومپیترین یک بخشی
2-9-3- رشد نامنظم و سیکل‌های درون‌زا
2-9-4- مفاهیم بازار کار تخریب خلاق
2-9-5- ابداع توسط قدیمی‌ها و تازه واردها
2-9-6- نوآوری‌های گام به گام
2-10- تقاضا و عوامل اقتصادی - اجتماعی شکل دهنده مسیر پیشرفت‌های فناورانه
2-11- انتشار فناوری
2-11-1- مدل پایه انتشار فناوری
2-12- نقش سرمایه انسانی در انتشار فناوری
2-13- موانع اقتباس فناوری
2-14- انتشار فناوری و رشد دورن‌زا
2-14-1- نرخ رشد جهانی برون‌زا
2-14-2- رشد دورنزا در جهان
2-15- فناوری‌های مناسب و نامناسب و تفاوت‌های بهره‌وری
2-15-1-فناوری‌های نامناسب
2-15-2-نسبت‌های کار – سرمایه و فناوری‌های نامناسب
2-15-3- تغییر فناوری درونزا و فناوری مناسب
2-16- نهادهای قراردادی و اقتباس فناوری
2-16-1- توصیف محیط
2-16-2- تعادل تحت قراردادهای کامل
2-16-3- تعادل تحت قراردادهای ناقص
2-17- ماهیت دانش و عوامل تعیین‌کننده تخصیص منابع به تحقیق و توسعه
2-17-1- حمایت از تحقیق در علوم پایه
2-17-2- فرصت‌های بدیل برای افراد باهوش
2-17-3- فراگیری با انجام کار
2-18- تامین مالی تحقیق و توسعه و نوآوری
2-18-1- تحقیق و توسعه به عنوان سرمایه‌گذاری
2-18-2- پیش زمینه نظری سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه
2-18-3- مشکلات مربوط به عدم تقارن اطلاعاتی
2-18-4- مشکلات مخاطره اخلاقی
2-19- ساختار سرمایه و تحقیق و توسعه
2-20- تخصیص منابع تحت شرایط عدم اطمینان
2-21- مالیات‌ها و منابع مالی
2-22- آزمون برای محدودیت‌های مالی
2-23- شرکت‌های کوچک، تامین مالی شرکت‌های نوپا و سرمایه ریسک‌پذیر
2-23-1- سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر
2-23-2 خروج
2-23-3- افزایش سرمایه خطرپذیر
2-23-4- جهانی سازی سرمایه خطرپذیر
2-23-5- تاثیرات واقعی سرمایه‌گذاری خطرپذیر
فصل سوم: تجربیات ایران و سایر کشورها در علم و فناوری
3-1- مقدمه
3-2- جایگاه فناوری در اسناد بالادستی ایران
3-3- وضعیت اقتصاد دانش بنیان در ایران
3-4- راهبردهای نفوذ، نشر و توسعه فناوری در ایران
3-5- بررسی سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه علم و فناوری در سایر کشورها
3-5-1- سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه علم و فناوری در چین
3-5-2- شورای تحقیقات علمی و فناورانه ترکیه
3-5-3- شورای علم و فناوری پاکستان
3-5-4- واحد سیاست ملی علم و فناوری عربستان سعودی
3-6- مروری بر مطالعات انجام شده در داخل و خارج
منابع و مأخذ