معرفی و دانلود کتاب استانداردهای ذخیره و حفاظت در کتابخانه‌های دیجیتال

معرفی کتاب استانداردهای ذخیره و حفاظت در کتابخانه‌های دیجیتال

کتاب استانداردهای ذخیره و حفاظت در کتابخانه‌های دیجیتال تألیف میترا صمیعی، اولین جلد از مجموعه استانداردهای کتابخانه/ آرشیو دیجیتالی است و به معرفی قالب‌های دیجیتال‌سازی و استانداردهای فراداده‌ای ذخیره‌سازی و حفاظت اطلاعات می‌پردازد.

استانداردها مدارکی هستند حاوی قواعد و رهنمودها یا ویژگی‌هایی برای فعالیت‌ها یا نتایج آن‌ها که به منظور استفاده مکرر عمومی، ایجاد هماهنگی و وحدت، توسعه تفاهم، تسهیل ارتباطات، صرفه‌جویی در اقتصاد ملی، حفظ سلامت و ایمنی عمومی و گسترش مبادلات بازرگانی داخلی و خارجی تدوین و معمولاً توسط سازمان معتبری تصویب می‌شوند. استانداردهای ملی و بین‌المللی نمونه‌هایی از استانداردهای قانونی است و در مقابل استانداردهای غیررسمی قرار دارند که در بخش‌های متفاوت رشد یافته‌اند.

میراث مکتوب و فرهنگی هر کشور و ملت دارای اهمیتی خاص برای نگهداری و اشاعه است. فناوری اطلاعات و ارتباطات و ارائه دیجیتالی مطالب در بستر این فناوری موجب حفظ این میراث و توسعه سطح دسترسی فراتر از محدودیت‌های زمان و مکان برای پژوهشگران و آیندگان به شکلی مفیدتر خواهد شد؛ شیوهایی که در دیگر کشورها و کتابخانه‌های ملی مهم جهان پیگیری و اجرا شده است.

کتاب حاضر در 9 فصل تدوین شده است:
- در فصل اول به کلیات بحث، روش کار و تعاریف اصطلاحات می‌پردازیم.

- فصل دوم درباره عوامل و معیارهای انتخاب قالب‌های ذخیره‌سازی شامل عوامل تداوم، کیفیت و کارایی و معیارهای انتخاب قالب است.

- در فصل سوم به معرفی قالب‌های ذخیره‌سازی شامل قالب‌های متنی، تصویری و دیداری و شنیداری پرداخته و نقاط قوت و ضعف هر قالب، بیان می‌شود.

- در فصل چهارم به بحث فراداده‌ها، اهمیت آن‌ها، کاربردها، میان‌کنش‌پذیری آن‌ها پرداخته شده است.

- فصل پنجم به معرفی استانداردهای راهبری فراداده‌ها شامل مارک اکس. ام. ال، دابلین کور، مودز، مدز، توصیف آرشیوی کدگذاری شده (ای. ای. دی) اختصاص دارد. اهداف، ویژگی‌ها، عناصر، نمونه‌ها، نقاط قوت و ضعف و کاربردهای هر کدام نیز ارائه می‌شود.

- در فصل ششم به معرفی استانداردهای سازمان/ استانداردهای ساختاری شامل اُنیکس و صنعت نشر، چارچوب توصیف منبع (آر. دی. اف)، text MD، استاندارد فرادادهای تصاویر ثابت در اکس. ام. ال (میکس)، قالب فراداده طرح رمزگذاری متن (تی. اِی. آی)، زبان حقوقی دیجیتالی باز، استاندارد رمزگذاری و انتقال فراداده (متس) می‌پردازیم. در هر معرفی اطلاعاتی نظیر اهداف، ویژگی‌ها، عناصر، نمونه‌ها، نقاط قوت و ضعف و کاربردها ارائه می‌شود.

- در فصل هفتم استانداردهای میان‌کنش‌پذیری، حفاظت فراداده و شیء دیجیتال، میان‌کنش‌پذیری فراداده حفاظت و استانداردهای دیگر، فراداده حفاظت پرمیس ارائه می‌شود. در این بخش نیز اطلاعاتی نظیر اهداف، ویژگی‌ها، عناصر، نمونه‌ها، نقاط قوت و ضعف و کاربردها ارائه می‌شود.

- در فصل هشتم استانداردهای سازمان/ مدل مفهومی شامل الگوی مرجع اُ. ای. آی. اس، ملزومات کارکردی پیشینه‌های کتابشناختی (اف. آر. بی. آر)، ملزومات کارکردی داده‌های مستند (فراد)، ملزومات کارکردی داده‌های مستند موضوعی (فرساد) معرفی می‌شود. اهداف، ویژگی‌ها، عناصر، نمونه‌ها، نقاط قوت و ضعف و کاربردهای هر کدام هم ارائه می‌شود.

- فصل نهم نیز نتیجه‌گیری از مباحث است.

در بخشی از کتاب استانداردهای ذخیره و حفاظت در کتابخانه‌های دیجیتال می‌خوانیم:

ایجاد و نگهداری کتابخانه‌ای متشکل از اشیای دیجیتالی، مستلزم تولید و نگهداری فراداده مربوط به این اشیا است. فراداده لازم برای مدیریت موفقیت‌آمیز اشیای دیجیتالی، نه تنها با فراداده مورد استفاده برای مدیریت مجموعه‌های چاپی و منابع فیزیکی دیگر متفاوت است بلکه بسیار گسترده‌تر و مفصل‌تر از آن نیز هست. به طور مثال، چنانچه در کتابخانه‌ای سنتی که به طور معمول با فراداده توصیفی سر و کار دارد، تولید فراداده ساختاری مربوط به چگونگی تنظیم مطالب کتاب نادیده گرفته شود، نه تنها کتاب مزبور تبدیل به صفحاتی نامربوط و از هم پاشیده نمی‌شود، بلکه حتی اگر کتابخانه به نوع چاپ آن (مثلا چاپ سنگی) اشاره‌ای نکند هم پژوهشگران می‌توانند با دیدن یا لمس کتاب به ارزش آن پی ببرند.

اما این مطلب دربارۀ نسخۀ دیجیتالی همین کتاب صادق نخواهد بود. اگر فراداده ‌ساختاری موجود نباشد، تصویر صفحات کتاب یا فایل‌های متنی حاوی نسخۀ دیجیتالی به کار نمی‌آید و اگر فرادادۀ فنی دربارۀ روند و چگونگی دیجیتالی‌سازی آن موجود نباشد، پژوهشگران نمی‌توانند از میزان صحت و مطابقت نسخه دیجیتالی با اصل آن اطمینان حاصل کنند. بنابراین مدیریت مجموعه‌های دیجیتالی ایجاب می‌کند که کتابخانه به فراداده فنی مناسب دسترسی داشته باشد تا بتواند هرچند وقت یکبار داده‌های دیجیتالی خود را بازسازی و منتقل کند و دوام و قوام منابع ارزشمند خود را تضمین نماید.

فهرست مطالب کتاب

فصل 1: کلیات
فصل 2: عوامل و معیارهای انتخاب قالب‌های ذخیره‌سازی
فصل 3: معرفی قالب‌های ذخیره‌سازی
فصل 4: فراداده‌ها
فصل 5: استانداردهای راهبری
فصل 6: استانداردهای سازمان / استانداردهای ساختاری
فصل 7: استانداردهای میان‌کنش‌پذیری
فصل 8: استانداردهای سازمان: مدل مفهومی
فصل 9: نتیجه