معرفی و دانلود کتاب آشنایی با روش کیفی الفبای اقدام پژوهی

معرفی کتاب آشنایی با روش کیفی الفبای اقدام پژوهی

کتاب آشنایی با روش کیفی الفبای اقدام پژوهی نوشته‌ی محمود رستمیان، علی بیکی و مرضیه رحیمی، به معرفی و بررسی روش انجام پژوهش کیفی با توجه به منابع مختلف و تجربیات اساتید محترم می‌پردازد تا معلمین در زمینه اجرا و نگارش مشکلی نداشته باشند.

در دنیای کنونی، تحقیق و پژوهش از بنیان‌های اصلی پیشرفت در زمینه‌های علمی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی هر کشور هست. در چند سال اخیر در آموزش پروش هر ساله معلمان بسیاری در این زمینه فعالیت داشته‌اند؛ که به‌ عنوان معلم پژوهنده یا اقدام پژوه از آن‌ها نام‌ برده می‌شود. اقدام پژوهشی می‌تواند عامل بسیار محرک و سازنده‌ای در پویایی معلمان باشد و معلمان می‌توانند تجارب خود از این طریق به دیگران انتقال دهند.

اقدام پژوهی هم در زمینه رویکردهای پژوهش‌های کیفی و هم کمی انجام می‌گردد. وقتی داده‌های مورد نیاز به صورتی کلامی یا با توجه به تصویر و نمودار ارائه گردد، اقدام پژوهی در دسته روش تحقیق کیفی قرار می‌گیرد. به سبب اینکه تحقیقاتی که در آموزش‌ و پرورش انجام می‌گیرد بیشتر پژوهش‌های کیفی است و با توجه به گستردگی روش‌های پژوهشی و نداشتن تخصص کافی، نیاز است که معلمان حداقل قبل از انجام اقدام پژوهی با روش انجام پژوهش کیفی آشنایی داشته باشد.

در بخشی از کتاب آشنایی با روش کیفی الفبای اقدام پژوهی (introduction to qualitative method of action research alphabet) می‌خوانیم:

اشتراوس و کوروین معتقدند هر وقت نظری را مطرح می‌کنید باید دقیقا مشخص کنید این نظر و ایده‌ی شما از چه طریقی به‌دست‌ آمده است، چه کسی این ایده را مطرح کرده است و فرایند تحلیل آن به چه صورت بوده است. این معیار راهبرد خاصی ندارد. فقط پژوهشگر باید در بخشی که نتایج را ارائه می‌دهد روند و فرایند کار را نشان دهد یعنی مشخص کند اطلاع‌رسان‌ها را به چه طریقی انتخاب کرده است، چرا این اطلاع‌رسان‌ها انتخاب‌ شده‌اند، از چه روشی برای کسب اطلاعات و داده‌ها از این اطلاع‌رسان‌ها استفاده کرده است، چرا از این روش پژوهشی استفاده کرده است و چگونه نتایج حاصل را تحلیل کرده است و چطور نتایج را بازنمایی کرده است؛ یعنی یک نقشه دقیق از اتفاقاتی که افتاده تا یک نتیجه به دست بیاید، ارائه دهد.

اطمینان‌پذیری عبارت است از توانایی شناسایی جایی که داده‌های یک مطالعه معین از آن آمده، گردآوری‌ شده و به‌ کار رفته‌اند. اطمینان‌پذیری از طریق آزمون تشخیص کنترل عضو انجام می‌شود. با اجرای یک آزمون تشخیص، مسیر روشن و ثابت بین داده‌ها و کاربرد آن‌ها مشخص می‌گردد. کنترل عضو نیز تکنیکی است که به آن وسیله محقق فرض‌های خود را با یک یا چند نفر از افراد مطلع تحت بررسی کنترل می‌کند.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
فصل یکم: مفاهیم فلسفی
رئالیسم و ایدئالیسم
متافیزیک یا هستی‌شناسی
متافیزیک یا هستی‌شناسی «چه چیز واقعی است؟»
معرفت‌شناسی
ارزش‌شناسی
تعریف پارادایم
پارادیم اول: اصالت تحصلی یا اثبات‌گرایی و پسا اثبات‌گرایی
اصول اثبات‌گرایان
پارادایم دوم: تفسیری
پارادایم سوم: انتقادی
پارادایم چهارم: پسا ساختارگرایان
تفاوت‌های روش کیفی با روش کمی
ویژگی شخصیت افراد محقق کیفی
فصل دوم: مقدمات روش تحقیق
موانع تبدیل مشکل به مسئله
انواع پژوهش
انواع پژوهش بر اساس هدف
تحقیق بنیادی
تحقیق کاربردی
تحقیق توسعه‌ای
انواع پژوهش بر اساس نیاز داشتن به فرضیه
تحقیق اکتشافی
تحقیق توصیفی
تحقیق آزمایشی
راه‌هایی بررسی ابعاد و دلایل بروز مسئله
نمودار استخوان ماهی
دیدگاه سیستمی
فصل سوم: روش‌های جمع آوری داده‌ها در پژوهش کیفی (مشاهده)
روش‌های جمع‌آوری داده‌ها در پژوهش کیفی
جمع‌آوری اطلاعات از طریق مشاهده
تفاوت مشاهده درروش کمی و کیفی
طبقه‌بندی‌های مشاهده
الف- طبقه‌بندی ازنظر فلیک
ب- مشاهده ازنظر میزان مشارکت محقق
مشخصه‌های عمده مشاهده مشارکتی از دیدگاه محمد پور
عوامل مؤثر بر میزان دقت اطلاعات مشاهده‌شده
نکات مهم برای به حداقل رساندن تفسیر و قضاوت‌های فردی
مزایای و معایب روش مشاهده
مزایا روش مشاهده
معایب روش مشاهده
واکنش آفرینی در محیط براثر مشاهده رفتار در محیط‌های طبیعی
راه‌حل هاکاهش یا حذف واکنش آفرینی
موارد مشاهده با توجه به هدف پژوهش
یادداشت در مشاهده
انواع یادداشت در مشاهده
فصل چهارم: روش‌های جمع‌آوری داده‌ها در پژوهش کیفی (مصاحبه)
جمع‌آوری اطلاعات از طریق مصاحبه
تعریف مصاحبه
انواع مصاحبه
الف- انواع مصاحبه ازنظر هدف
ب-طبقه بندی پاتن
ج-مصاحبه ازنظر ساختار طبقه‌بندی استر برگ
د-طبقه بندی مصاحبه ازنظر میزان انعطاف‌پذیری آن
سؤالات وقت شروع مصاحبه
شرایط لازم برای مصاحبه
ثبت اطلاعات در مصاحبه‌
انواع روش‌های اجرای مصاحبه
اصول مصاحبه
انواع سؤالات در مصاحبه
انواع سؤالات مصاحبه ازنظر کوال
ویژگی‌های یک مصاحبه‌گر خوب
مزایا و معایب مصاحبه
چالش‌های مصاحبه و راهکارهای مقابله با آن
فصل پنجم: روش‌های جمع‌آوری داده‌ها در پژوهش کیفی (تحلیل اسناد)
تعریف تحلیل محتوا
ویژگی‌ها تحلیل محتوی کمی
تحلیل محتوای کیفی
تفاوت تحلیل داده‌های کمی و کیفی
تعریف مفاهیم اساسی در تحلیل محتوای کیفی
رویکردهای در تحلیل محتوای کیفی و روش‌های مرتبط با آن
الف رویکردهای تحلیل محتوای کیفی سیوفانگ شنون
ب رویکردهای تحلیل محتوای کیفی رویکرد مایرینگ
فرآیندهای اصلی در تحلیل محتوای کیفی
فرآیند تحلیل محتوای کیفی ازنظر کرسول
مزایا و نقاط قوت تحلیل محتوا
نقاط ضعف تحلیل محتوا
واحد کاربردی در تحلیل محتوا
مراحل تحلیل محتوای کیفی
تحلیل و کدگذاری داده‌های کیفی
فصل ششم: قابلیت اطمینان در تحلیل محتوای کیفی
اعتبار در تحقیق کیفی
معیار قابلیت اعتماد ازنظر گوبا و لینکلن
باورپذیری
اطمینان‌پذیری یا اعتمادپذیری
تاییدپذیری
انتقال‌پذیری
شیوه‌های گزارش دهی یا بازنمایی داده‌های کیفی
فصل هفتم: نمونه‌گیری در پژوهش کیفی
ویژگی‌های نمونه‌گیری در پژوهش کمّی و کیفی
نمونه‌گیری در پژوهش کیفی
روش نمونه‌گیری درروش کیفی
روش انتخاب افراد درروش کیفی
حجم نمونه در تحقیق کیفی
فصل هشتم: اخلاق در پژوهش
زمینه تاریخی
نگاه پارادایم‌ها به جایگاه اخلاق
علوم اجتماعی اثبات‌گرا: اخلاق یا خیر اجتماعی؟
علوم اجتماعی تفسیری: اصالت انسان
علوم اجتماعی انتقادی: اخلاق و تغییر
راهکارهایی برای حفاظت از آزمودنی‌های انسانی در تحقیق
فصل نهم: اقدام پژوهی
تعریف اقدام پژوهی
پیش‌فرض‌ها و شرایط مناسب برای اقدام پژوهی
سنت‌های اقدام پژوهی
الف- اقدام پژوهی تکنیکی
ب- اقدام پژوهی عملی
ج- اقدام پژوهی آزادی‌بخش
مقایسه سنت‌های اقدام پژوهی
اهداف پژوهش در عمل در آموزش‌وپرورش
مراحل و گام‌های اقدام پژوهی ازنظر بازرگان
برنامه‌ریزی
اقدام
مشاهده
بازتاب
مراحل اقدام پژوهی ازنظر سرمد و همکاران
شناسایی مسئله و برنامه‌ریزی
اقدام
مشاهده
بازتاب تحلیل و تعدیل اقدام
مراحل عمده‌ی پژوهش در عمل
گام‌های نه‌گانه‌ی پژوهش در عمل
الگوی گزارش اقدام پژوهی