معرفی و دانلود کتاب تنهایی در فلسفه، روانشناسی و ادبیات

معرفی کتاب تنهایی در فلسفه، روانشناسی و ادبیات

تنهایی، صائق ابدی انسان از عصر اسطوره‌های نخستین تا روزگار مدرن، همواره همچون سایه‌ای سنگین بر حیات بشری گسترده بوده است. بن لازار میجوسکوویچ در کتاب تنهایی در فلسفه، روانشناسی و ادبیات، این مسیر تاریخی را به خوبی ترسیم می‌کند. او با رویکردی میان‌رشته‌ای، ردپای تنهایی را در سه قلمرو بزرگ اندیشه دنبال کرده و نشان می‌دهد که چگونه این تجربه‌ی انسانی در هر دوره و هر حوزه، چهره‌ای تازه اما ماهیتی یکسان داشته است.

درباره‌ی کتاب تنهایی در فلسفه، روانشناسی و ادبیات

از نخستین لحظه‌ای که نوزاد از فضای گرم و امن رحم به جهان سرد و پرهیاهو پرتاب می‌شود، تجربه‌ای بنیادین در وجود او نقش می‌بندد: جدایی. این جدایی همان بذر تنهایی است که در طول زندگی، در هر رابطه، هر شکست و هر پیروزی و حتی در لحظات سرخوشی، ریشه می‌دواند. بن لازار میجوسکوویچ (Ben Lazare Mijuskovic) در کتاب تنهایی در فلسفه، روانشناسی و ادبیات (Loneliness in Philosophy, Psychology, and Literature) نشان می‌دهد که این احساس نه یک حالت گذرا، بلکه حقیقتی استعلایی و ساختاری در هستی انسان است. به باور او، پس از نیازهای اولیه مانند هوا، آب و غذا، مهم‌ترین نیروی محرک انسان، میل به گریز از تنهایی است.

دنبال ردپای تنهایی در سه قلمرو بزرگ اندیشه

بن لازار میسکوویچ، نویسنده‌ی کتاب تنهایی در فلسفه، روانشناسی و ادبیات با رویکردی میان‌رشته‌ای به سراغ یکی از بنیادی‌ترین تجربه‌های انسانی می‌رود. او مسیر حضور تنهایی را در سه قلمرو بزرگ اندیشه و هنر دنبال می‌کند. در فلسفه، دکارت با شک بنیادین خود، کانت با تأملات عقلانی‌اش، کیرکگور با اضطراب ایمان، نیچه با فریاد بر سر پوچی و سارتر با مفهوم «بودن برای خود»، هر یک تصویری متفاوت اما هم‌داستان از تنهایی انسان ارائه می‌دهند.

در روان‌شناسی نیز بن لازار میسکوویچ، سراغ شخصیت‌های بزرگی مانند اریش فروم می‌رود؛ اندیشمندی که تنهایی را در پیوند با آزادی و عشق تحلیل کرده و آن را یکی از عمیق‌ترین چالش‌های روانی انسان دانسته است. همچنین به فریدا فروم رایشمن توجه می‌کند؛ روانپزشکی که تنهایی را نوعی بیماری خاموش نامید آن را عاملی بنیادین در رنج‌های روانی معرفی کرد. در کنار آن رولو می با رویکرد اگزیستانسیالیستی خود، تنهایی را نه صرفاً یک مشکل روانی، بلکه تجربه‌ای وجودی و گریزناپذیر می‌بیند که انسان را به مواجهه با معنای زندگی و مرگ وا می‌دارد. اما ادبیات سومین قلمرویی است که در کتاب تنهایی در فلسفه، روانشناسی و ادبیات به آن برمی‌خوریم.

ادبیات مدرن و تجربه‌ی وجودی تنهایی

در قلمرو ادبیات، بن لازار میسکوویچ باز هم چهره‌های فخیمی را انتخاب می‌کند. جوزف کنراد با روایت‌های دریایی و شخصیت‌هایی که در دل اقیانوس‌ها با غربت و بی‌پناهی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، تصویری از تنهایی در بطن ماجراجویی و خطر ارائه می‌دهد. جیمز جویس با جریان سیال ذهن و بازنمایی پیچیدگی‌های درونی شخصیت‌هایش، تجربه‌ی انزوای فردی را به سطحی فلسفی و روانشناختی ارتقا می‌دهد و ویلیام گلدینگ نیز در کتاب سالار مگس‌ها، با نمایش کودکان رهاشده در جزیره‌ای دورافتاده، نشان می‌دهد که حتی در جمع، انسان می‌تواند به شکلی عمیق و هولناک تنها بماند. حالا که به سه قلمرو کتاب تنهایی در فلسفه، روانشناسی و ادبیات سر زده‌ایم، روشن می‌شود که نویسنده با هدفی فراتر از صرفاً گردآوری نمونه‌ها و روایت‌ها دست به قلم برده است.

تنهایی در فلسفه، روانشناسی و ادبیات یعنی مواجهه‌ی انسان با حقیقتی بنیادین که در همه‌ی عرصه‌های اندیشه و تجربه بازتاب یافته است. این کتاب فلسفی و روشنگر را می‌توانید با ترجمه‌ی حسین گلشاهی بخوانید که به همت انتشارات نگاه چاپ و منتشر شده است.

نکوداشت‌های کتاب تنهایی در فلسفه، روانشناسی و ادبیات

• رویکرد میان‌رشته‌ای این کتاب از نظر جامعیت چشم‌گیر و از حیث بهره‌گیری نوآورانه‌اش از ادبیات به‌عنوان پشتوانه‌‌‌ای برای طرح نظری، بسیار قابل توجه است. کتاب تنهایی در فلسفه، روانشناسی و ادبیات به طرزی فصیح و اقناع‌کننده نوشته شده است. مطالعه‌ی آن برای ارائه‌ی جذاب و قانع‌کننده‌ی الگویی از تنهایی اگزیستانسیال، بسیار ارزشمند است. (Journal of Individual Psychology)
• دکتر بن لازار میجوسکوویچ با دانش گسترده و مستندات دقیق، پژوهشی معتبر را به شکلی منطقی بسط داده، به خوبی ارائه می‌کند و به درستی استدلال می‌آورد که تنهایی دغدغه‌ی جهانی برای نوع بشر است. نویسنده با بیانی روشن، جامع‌المعارف‌گونه و حقیقتاً فلسفی درباره‌ی روابط درونی و بیرونی میان ادبیات، روانشناسی و فلسفه دست به قلم برده است. او تنها به خودِ تنهایی نمی‌پردازد، بلکه فلسفه‌ی تنهایی را به‌عنوان حوزه‌ای جدی و مستقل از دغدغه‌های انسانی معرفی می‌کند و خود را درگیر نظریه‌ای سازنده درباره‌ی آگاهی می‌سازد که انزوای بنیادین انسان را توضیح می‌دهد. (Social Science)

کتاب تنهایی در فلسفه، روانشناسی و ادبیات برای شما مناسب است اگر

• به آثار میان‌رشته‌ای به ویژه در حوزه‌ی علوم انسانی، فلسفه، روانشناسی و ادبیات علاقه‌مند هستید.
• فلسفه‌ی اگزیستانسیال برای شما جذاب است و می‌خواهید دیدگاه فیلسوفانی چون کیرکگور، نیچه و سارتر را درباره‌ی تنهایی بشناسید.
• ادبیات مدرن را دوست دارید و می‌خواهید ردپای تنهایی وجودی را در آثار نویسندگانی چون جوزف کنراد، جیمز جویس و ویلیام گلدینگ دنبال کنید.
• به دنبال یک کتاب روانشناسی هستید که مفهوم تنهایی را بررسی کند و در عین حال به دیگر شاخه‌های علوم انسانی نیز بپردازد.

در بخشی از کتاب تنهایی در فلسفه، روانشناسی و ادبیات می‌خوانیم

تعارض هگلی بین نیروهای خودآگاهِ بشری تعارضی بی‌واسطه و بنابراین، تعارضی درون‌ذاتی است؛ این تعارض در آگاهی روی می‌دهد یا که بهتر بگوییم معنا در آگاهی رخ می‌دهد، حتی اگر نبرد واقعی شاید چون تعارضی خارجی، و فیزیکی بین دو انسان بازنمایی شده باشد. کوتاه سخن، این تعارض خصومتی درونی و ادراکی است. پس هگل از این امر دفاع می‌کند که این نبرد «مبتنی بر آگاهی است»، چراکه این «خودآگاهی است که خود را به افراط می‌رساند» (ص 230)؛ به خصوص، خودآگاهی در تقابلی فیخته‌ای بین ایگو و یک ایگوی درونی بیگانه یا بدیل تقسیم می‌شود. البته هگل منکر این امر نیست که دیگران از نظر فیزیکی و نفوسی که جسم دارند، وجود دارند، بلکه بیشتر می‌خواهد تأکید کند که دیگران ابتدا چونان معنایی ادراکی برای خود وجود دارند. در هر صورت، تعارض درباب جسم دیگری نیست؛ مگر تا آنجا که حاکی از غلبه بر ذهنش باشد (کویره اشاره می‌کند که تصرّف پرچم یک ارتش دلالت بر پیروزی در مقابل آگاهی مخالف می‌کند، حداقل در معنایی نمادین)، اما به جای آن، تعارض به دنبالِ انقیاد و مطیع کردنِ آگاهی دیگری، و خواسته‌های دیگری است (کویره).

آگاهی درمی‌یابد که بی‌واسطه وجود دارد و آگاهی دیگری نیست، همچنان که این دیگری هم برای خودش [لنفسه] است، تنها هنگامی که این دیگری خودش را چونان موجود برای خودش ملغی کند و فقط در وجود «خودِ دیگری»، «وجودِ خود» را داشته باشد. هر یک به‌اصطلاح واسطه‌ای برای دیگری است، هرچند که هر کدام (مستقیماً و بی‌واسطه) میانجی‌گری می‌کند و خودش را با خویشتنش یکپارچه می‌سازد؛ و هریک برای خودش و برای دیگری یک واقعیت بی‌واسطۀ «خودموجود» است که درعین‌حال تنها از طریق این (خود) واسطه برای خود وجود دارد. آنها خودشان را چون شناختی متقابل بازمی‌شناسند.

فهرست مطالب کتاب

دربارۀ مؤلف
سپاس‌گزاری
مقدمۀ ویراست دوم
مقدمۀ ویراست سوم: تنهایی و خودآگاهی
درآمد
فصل اول: تنهایی و نظریۀ آگاهی
فصل دوم: تنهایی و بازتابی ‌بودن آگاهی
فصل سوم: تنهایی و آگاهی‌زمانی
فصل چهارم: انواع تنهایی
فصل پنجم: تنهایی و خودشیفتگی
فصل ششم: تنهایی و پدیدارشناسی
فصل هفتم: تنهایی و امکان زبان خصوصی
فصل هشتم: تنهایی و خویشتن دوپاره‌شده
نتیجه‌گیری
پیوست الف: تنهایی: رویکردی میان‌رشته‌ای
پیوست ب: تنهایی و هویت شخصی
پیوست پ: جامعه‌شناسی و روان‌شناسی تنهایی
پیوست ت: تأملات کانت درباب وحدت آگاهی، آگاهی زمانی و ناخودآگاه