معرفی و دانلود کتاب منابع ژنتیکی و تکامل کشاورزی بر مبنای مطالعات گیاه باستان شناسی در ایران

معرفی کتاب منابع ژنتیکی و تکامل کشاورزی بر مبنای مطالعات گیاه باستان شناسی در ایران

کتاب منابع ژنتیکی و تکامل کشاورزی بر مبنای مطالعات گیاه باستان شناسی در ایران نوشته‌ی شراره قاسمی به بررسی گیاهانی پرداخته که در طول ادوار مختلف تاریخ کشت شده‌اند و از اهمیت بسیار آن‌ها سخن می‌گوید.

گیاهان از قدیم تا به امروز بزرگ‌ترین میراث برای بشر بوده و هستند. در حال حاضر تحقیقات گیاه باستان شناسی با هدف بازسازی پوشش گیاهی گذشته و شناخت و درک سبک اقتصاد معیشتی مردمانش، می‌تواند به تجزیه و تحلیل‌های منطقی و اصولی در جهت مدیریت بهتر مجموعه گونه‌های گیاهی و نظریه‌های مربوط به ریشه‌های تعامل انسان، حیوان و گیاه بپردازد.

علم گیاه باستان شناسی و کاربردهای آن در حال حاضر از ملزومات تحقیقات در باستان شناسی است. کسب ته مانده‌های گیاهی از بافت‌های باستانی مثل دانه، زغال چوب، میوه، و ... می‌تواند اطلاعات کامل و سودمندی را در رابطه با منابع طبیعی و محیط زیست منطقه در دسترس شما قرار دهد.

شواهد گیاه باستان شناسی نشان از آن دارد که کشاورزی در ابتدای دوره هولوسن یعنی نزدیک به 10 هزار سال پیش به وجود آمده است. انسان‌ها در دوره نوسنگی اقدام به اهلی کردن و پرورش گیاهان نموده و این موضوع به مرور باعث پیدایش کشاورزی گردید. همچنین در عصر برنز کشاورزی به مفهوم گسترده‌تری رشد کرد.

روند تکاملی گیاهان کشت شده به وسیله‌ی انسان‌های پیش از تاریخ، برای باستان شناسان، گیاه باستان شناسان و متخصصان کشاورزی اهمیت بسیار زیادی دارد. چرا که برای درک جوامع باستان، ما ملزم به دانستن گیاه شناسی و محیط زیست آن منطقه هستیم.

در بخشی از کتاب منابع ژنتیکی و تکامل کشاورزی بر مبنای مطالعات گیاه باستان شناسی در ایران (Genetic resources and agricultural evolution based on archaeobotanical studies in iran) می‌خوانیم:

مطالعات گیاه باستان شناسی نشان می‌دهد که همکاری گیاه شناسان و باستان شناسان تاریخچه‌ای 100 ساله دارد. علم گیاه باستان شناسی در اروپا از قرن 19 میلادی با کشف بقایای گیاهی خشک شده در معابد مصر آغاز شد. پیش از دهه 1930 تحقیقات محدودی در مورد دانه‌های گیاهی و زغال چوب انجام گرفته بود، کمی بعد دانشمندی به نام گوت به باستان شناسان توصیه کرد که مواد گیاهی را جمع‌آوری کرده و برای شناسایی به موزه دانشگاه میشیگان بفرستند. بعدها در دهه 1930 و 1940 تحقیقات این دانشگاه توجه بسیاری از باستان شناسان را به بقایای گیاهی حاصله از کاوش‌ها جلب کرد (خمان 1392:2).

در سال 1954، گراهام کلارک انگلیسی با چاپ کتابی به اهمیت بقایای گیاهی در باستان شناسی پرداخت. در ایران نیز می‌توان به پژوهش‌های هانس هلبک در دهه 1960 در منطقه دهلران خوزستان بر روی بقایای گیاهی با روش شناور سازی اشاره نمود. این تحقیقات جز اولین و مهم‌ترین پروژه‌های مربوط به بررسی اقتصاد مبتنی بر کشاورزی بود. این بررسی‌ها زمینه کار، وان زیست و همکارانش در مورد گرده‌های گیاهی به دست آمده از بافت‌های دریاچه‌ای در زاگرس مرکزی شد که گسترش و پراکندگی تدریجی گیاهان را در این منطقه مشخص کرد (همان).

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
پیشگفتار
فصل اول: پیدایش و گسترش کشاورزی
پیدایش کشاورزی
کشاورزی و تاریخچه آن
فرضیه واحه چایلد
فرضیه منطقه هسته‌ای بریدوود
فرضیه توازن (فشار جمعیتی) بینفورد
فرضیه‌ طیف وسیع اقتصادی فلانری
فرضیه اعتبار اجتماعی و پیچیدگی‌ اجتماعی
فرضیه هم تطوری
گسترش کشاورزی در ادوار مختلف
اقتصاد مبتنی بر کشاورزی در پیش از تاریخ
کشاورزی در مراحل آغازین
کشاورزی در دوره نوسنگی
کشاورزی در دوره روستا نشینی
کشاورزی در عصر برنز
کشاورزی در عصر آهن
فصل دوم: منابع ژنتیکی و پوشش گیاهی ایران
بررسی پراکندگی منابع ژنتیکی و پوشش گیاهی ایران
ناحیه‌ی اروپا - سیبری
ناحیه‌ی مدیترانه‌ای
ناحیه‌ی صحرا - سندی
ناحیه‌ی سودان- دکانی
جوامع گیاهی ناحیه سودان – دکانی در ایران
ناحیه‌ی ایران - تورانی
استپ‌های مرکزی ایران
فصل سوم: گیاه باستان شناسی
مفهوم گیاه باستان شناسی و کاربردهای آن
کاربرد گیاه باستان شناسی در کشاورزی
روش انجام پژوهش‌های گیاه باستان شناسی
فصل چهارم: تاریخچه مطالعات گیاه باستان شناسی ایران
پیدایش علم گیاه باستان شناسی در دنیا
تاریخچه علم گیاه باستان شناسی در ایران
مطالعات گیاه باستان شناسی فلات مرکزی ایران
تپه سیلک
تپه زاغه
تپه سفالین
مطالعات گیاه باستان شناسی شمال غرب ایران
تپه حسنلو
مطالعات گیاه باستان شناسی غرب ایران
مطالعات گیاه باستان شناسی شمال شرق ایران
تپه دامغانی
مطالعات گیاه باستان شناسی جنوب شرق ایران
شهر سوخته
تپه کنار صندل
مطالعات گیاه باستان شناسی جنوب ایران
تپه رحمت آباد
تل موشکی
تل جری
تل بشی
تل باکون
تل سبز
تپه مهر علی
تل ملیان
فصل پنجم
بررسی روند تکامل کشاورزی
منابع ژنتیکی و پراکندگی گونه‌های گیاهی از دوره نوسنگی تا عصر برنز در ایران
بررسی دیگر شواهد مبتنی بر کشاورزی
محوطه باستانی تل شنگولی (تل سیاه خان)
1- ابزار سنگی
2- سنگ ساب‌ها
3- خمرهای لبه یقه‌ای سفالی
پراکندگی منابع ژنتیکی در مقایسه با مناطق همجوار
روند تکامل کشاورزی در ایران
اقتصاد مبتنی بر کشاورزی در ادوار گذشته
آینده‌ی کاربرد گیاه باستان شناسی در ژنتیک گیاهی و کشاورزی
منابع
ضمائم و پیوست‌ها
واژهنامه تخصصی