معرفی و دانلود کتاب فلسفه تربیتی اساطیر شاهنامه

معرفی کتاب فلسفه تربیتی اساطیر شاهنامه

کتاب فلسفه تربیتی اساطیر شاهنامه با برخورداری از ابیات تربیتی و اخلاقی مبتنی بر اسطوره‌های کهن ایرانی، آینه‌ی تمام‌نمایی برای شناخت و مواجهه با فرهنگ ما به شمار می‌آید. سیده زهره افتخار افضلی و مسعود اخلاقی بناری از اساتید این حوزه با مطالعه و بازشناسی شاهنامه در نظام تربیت اخلاقی، تلاش کرده‌اند تا رشد آگاهانه انسان در قالب اسطوره را فراهم نماید و این مضامین را با شرایط کنونی تبیین و تنظیم نمایند.

درباره‌ی کتاب فلسفه تربیتی اساطیر شاهنامه

فرهنگ و تمدن ایران باستان مجموعه‌ای از هنر، فرزانگی، عادات، رسوم، سنن و اخلاق نیاکان ماست که در گذر زمان پدید آمده است. یکی از گرانبها‌ترین این آثار، کتاب شاهنامه‌ی فردوسی است که نشات گرفته از فرهنگ کهن و گسترده‌ای‌ست که مضامینی اسطوره‌ای دارند.

اسطوره‌ها به عنوان قصه‌های ریشه‌دار دربردارنده‌ی اندیشه‌ها، آرزو‌ها، تجربه‌ها، هنر و روحیه‌ی یک قوم یا ملت هستند و انتقال این‌ها به نسل آینده به منزله‌ی پیوند این نسل با گذشته‌ی قومی و ملی و با سرچشمه‌های فرهنگ و هویت خویش است.

در شاهنامه علاوه بر اشعار ادبی و حماسی که به هویت فرهنگی و تاریخی مربوط می‌شوند، ابیات دیگری نیز وجود دارند که از مبانی تربیتی و اخلاقی سرشار شده‌اند و ارزش‌ها و باورهای فرهنگی ایران و ادبیات کهن را متجلی می‌سازند.

از این رو به نظر می‌رسد پژوهش درباره شاهنامه فردوسی با تاکید بر نسبت آن با انواع تربیت در حوزه‌ی تعلیم و تربیت می‌تواند تاثیرگذار باشد. سیده زهره افتخار افضلی و دکتر مسعود اخلاقی بناری از نگاهی دیگر ضرورت این پژوهش در راستای بست ابعاد ساحت‌های شش گانه‌ی تربیت در سند تحول آموزش و پرورش را سنجیده‌ و بر همین اساس کتاب فلسفه‌ی تربیتی اساطیر شاهنامه را تالیف نموده‌اند.

در سند تحول از ساحت‌های اعتقادی، اخلاقی و عبادی، سیاسی-اجتماعی، زیستی-بدنی، زیبایی شناختی و هنری، اقتصادی و حرفه‌ای، علمی و فناوری نام برده شده و این پژوهش در راستای تقویت و ترویج مولفه‌های اعتقادی، اخلاقی-عبادی و سیاسی-اجتماعی انجام گرفته است.

کتاب فلسفه تربیتی اساطیر شاهنامه مناسب چه کسانی است؟

اساتید و پژوهشگران حوزه تعلیم و تربیت و ادبیات پارسی از آموزه‌های این کتاب استفاده می‌کنند و گزیده‌ای ارزشمند از نکات اخلاقی شاهنامه را در اختیار خواهند داشت.

در بخشی از کتاب فلسفه تربیتی اساطیر شاهنامه می‌خوانیم

اسطوره سازی و اسطوره شناسی خصوصاً برای کودکان و نوجوانان اهمیت بیشتری دارد. زیرا نسل جدید به وجود آورنده جامعه آینده هستند. اگر فرهنگ و میراث گذشته به خوبی به آنان انتقال پیدا کند بقای فرهنگی جامعه نیز تضمین شده است. کودکان داستان‌های اسطوره‌ای را دوست داشتنی می‌دانند و با خواند آن‌ها به میراث ادبی پربار خود علاقه مند می‌شوند.

اسطوره‌ها ادبیاتی قدرتمند هستند که باید از سوی هرکسی خوانده و فهمیده شوند. افسانه‌ها و روایات موجود در اساطیر به دو دلیل اهمیت یافته و دست مایه کار نویسندگان علاقه‌مند به قصه‌های شفاهی ادبیات جادویی و بخشی از ادبیات تخیلی قرار گرفته است.

اول آنکه این اسطوره‌ها پاسخی جمعی به پرسش‌های هستی شناختی بشر بوده‌اند. در افسانه‌ها، آدمی خود خدایان و شیاطین را می‌آفریند و با سرگردان ساختن قهرمان، میان هر نیروی کلان خیر و شر سرگردانی پس از تنزیل یا هبوط خود را یادآور می‌شود و در تلاش برای یافتن مبدا و مقصد آفرینش و چیستی و چگونگی جهان قبل و بعد از خود برمی‌آید. البته در این رهگذر نبایست نقش کتب مقدس و آموزه‌های آنان و به خصوص نقش قصص موجود در کتاب ادیان ابراهیمی را در شکل گیری و تکوین بسیاری از این اسطوره‌ها نادیده گرفت.

پس چنان چه بپذیریم که این روایات مجموعه‌ای از گذرواژه‌های موجود در نزد آدمی برای تبیین هستی‌اش باشد، نویسنده می‌کوشد تا سرگذشت غم انگیز آدمی را روایت کند و با اسطوره‌های نیاکان، تصویری از وضعیت انسان زمانه خویش به دست دهد.

دومین دلیل در کارکرد این روایت‌ها نهفته است. در نفس روایت درباره اسطوره‌ها، تلاش آدمی برای یافتن مرهم دردهایی که مستأصلش نموده پنهان است. نویسنده‌ای که بن مایه اثرش را از یک یا چند افسانه می‌گیرد، تلاش می‌کند تا با کشف و نمایش ارتباطی ماهوی میان رنج‌ها و واکنش‌های بی نهایت بشر این زمانه، با کنش‌ها و اقدامات قهرمانان افسانه‌ها، در مناقشات میان خدایان و شیاطین یا مرافعات میان نمایندگان زمینی آن‌ها، چراغی را در این کوره راه روشن کند.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
درآمد
فصل اول: اسطوره
تعریف اسطوره
دیدگاه‌های گوناگون راجع به اسطوره شناسی
دیدگاه تمثیلی–نمادین
دیدگاه رمانتیک
دیدگاه کارکرد گرایی
دیدگاه روانکاوی
دیدگاه پدیدارشناختی
انواع اسطوره
اساطیر مربوط به آفرینش و ریشه و بن
آفرینش در اساطیر گوناگون 3 مرحله دارد
اساطیر رستاخیزی
اساطیر جهان پس از مرگ
اسطوره‌های ایزدان
اساطیر مربوط به پیامبران و روحانیان و قدیسان
اساطیر پهلوانان (حماسی و ملی)
اساطیر نوزایی و نوشدگی
اساطیر نجات بخشی
اساطیر یاد و فراموشی
اساطیر بخت و تقدیر
اساطیر کاهنان و شهریاران
اساطیر جانوران و گیاهان
اساطیر عصر نوین
منابع اساطیری ایران
کارکرد اسطوره از دیدگاه‌های مختلف
کارکردهای اسطوره
تایید یا ارزش گذاری
توصیف
درمان، بهبود و الهام
فصل دوم: تربیت و تربیت اخلاقی
معنای تربیت
تربیت در اصطلاح
اخلاق
اخلاق در لغت
معنای اخلاق در اصطلاح
معنای علم اخلاق
معانی تربیت اخلاقی و قلمرو آن
تعاریفی کوتاه از تربیت اخلاقی از زبان فلاسفه ایران و جهان
تربیت اخلاقی از دیدگاه سقراط
تربیت اخلاقی از دیدگاه افلاطون
تربیت اخلاقی از دیدگاه ارسطو
تربیت اخلاقی از دیدگاه شیخ اشراق
تربیت اخلاقی ملاصدرا
تربیت اخلاقی خواجه نصیر طوسی
تربیت اخلاقی امام محمد غزالی
تربیت اجتماعی
مولفه‌های تربیت اجتماعی
فرهنگ
هویت‌فرهنگی‌
کارکردهای هویتی شاهنامه
تربیت اجتماعی از دیدگاه فلاسفه‌ی ایران و جهان
ابن سینا
فارابی
آیت الله خمینی
اهداف تربیت اجتماعی از دید اسلام
فصل سوم: رابطه‌ اسطوره و تربیت اخلاقی
خلاصه‌ای کوتاه از داستان‌های اساطیر شاهنامه
کیومرث
هوشنگ
ایرج
منوچهر
اندر زادن زال
رستم
کیقباد
پادشاهی کیکاووس
هفتخوان رستم
داستان سهراب
روایت داستان
سیاووش
کیخسرو
فرود
رستم و اسفندیار
داستان رستم و شغاد
فصل چهارم: مؤلفه‌های اخلاقی و اجتماعی داستان‌های شاهنامه
خداباوری
توحید
دیدگاه شیعی در شاهنامه
عبادت و عبودیت
هویت فردی
ادب و نزاکت
پرهیزکاری و پارسایی
خرد و فرزانگی
ارتباط خرد و شادی
شجاعت
شجاعت اخلاقی
عدالت
دادخواهی
دادجویی
دین و دادگری
ایثار و فداکاری
وفای به عهد
تدبیر و کاردانی
نیک صفتی یا خصال نیک بزرگان و نقش تربیتی آن
خودپسندی
زشت خویی یا اهریمن صفتی و نتیجه آن
فصل پنجم: رابطه اسطوره و تربیت اجتماعی
کارکردهای اساطیر شاهنامه در تربیت اجتماعی
کارکرد نژادی، قومی، سیاسی، اقتصادی و جغرافیایی
کارکرد حفظ هویت زبانی
کارکرد حفظ هویت فرهنگی
کارکرد تحکیم هویت دینی
کارکرد حفظ هویت تاریخی
ایجاد نگرش مثبت به سرزمین خود
وطن دوستی
جانفشانی در راه وطن
جوانمردی
آزادگی و نیکنامی
نامداری و آزادگی
برآمد
منابع و مآخذ