معرفی و دانلود کتاب رضاشاه از نگاهی دیگر

معرفی کتاب رضاشاه از نگاهی دیگر

کتاب رضاشاه از نگاهی دیگر، نوشته‌ی علی ممبینی، رویدادهای مهم تاریخ ایران را با نگاه به اسناد موجود مورد بررسی قرار داده است. این کتاب بر شخصیت رضاشاه و اقدامات او متمرکز است و سعی دارد با شفاف‌سازی، ابهامات موجود در این زمینه را کنار بزند و تصویری مبتنی‌ بر واقعیات ارائه دهد. نویسنده‌ی کتاب حاضر بر این باور است که بزرگ‌نمایی درباره‌ی حکومت پهلوی، اجازه نمی‌دهد مردم نسبت‌به حقیقت ماجرا آگاه شوند.

درباره‌ی کتاب رضاشاه از نگاهی دیگر

انقلاب مشروطه (Persian Constitutional Revolution) یکی از مهم‌ترین رویدادها در دوران سلطنت خاندان قاجار بود که در سال 1285 به وقوع پیوست. این واقعه‌ی تاریخی، فرهنگ سیاسی ایران را که بر فرمان مطلق پادشاه استوار بود، کنار زد و تحولات بسیاری را سبب شد. کتاب رضاشاه از نگاهی دیگر، نوشته‌ی علی ممبینی، شرحی از تغییراتی را ارائه می‌کند که ریشه در این واقعه دارند و با استفاده از منابع تاریخی موجود، شخصیت رضاشاه و برخی ابهامات رایج در دوران سلطنتش را تشریح می‌کند.

انقلاب مشروطه که اولین حرکت مردمی همگام با دموکراسی در آسیا بود، منجر به وضع مقررات جدیدی شد که مطابق آن پادشاه می‌بایست از قانون اساسی پیروی می‌کرد. بااین‌حال عدم تبعیت پادشاهان قاجار و پهلوی درنهایت، نارضایتی مردم و حرکت آن‌ها به سوی انقلاب اسلامی را رقم زد.

مردم ایران که به‌کلی از حکومتی که در آن فرمان شاه حرف اول را می‌زد گریزان بودند، تلاش کردند با وقوع انقلاب، خواست و اراده‌ی مردم را جایگزین کنند، اما امروزه به واسطه‌ی گسترش ارتباطات و ظهور شبکه‌های مجازی، اخبار بسیاری رواج پیدا کرده که عمدتاً هیچ سند و مدرکی برای آن‌ها وجود ندارد. در این میان، یکی از مهم‌ترین معضلات، بزرگ‌نمایی درباره‌ی حکومت پهلوی است. این بزرگنمایی‌ها در سال‌های اخیر منجر به شکل‌گیری یک جنگ رسانه‌ای شده که در آن سلطنت‌طلب‌ها، انتخاب مردم برای رسیدن به انقلاب را زیر سؤال می‌برند. از این رو کتاب رضاشاه از نگاهی دیگر قصد دارد با بررسی اسناد تاریخی، ابهاماتی را که در دوران سلطنت پهلوی‌ها وجود دارد از میان بردارد و تصویری مبتنی‌ بر واقعیت ارائه دهد. تمرکز این کتاب بر شخصیت رضاشاه و اتفاقی معطوف است که در دوران حکومت او رخ داد.

علی ممبینی در کتاب پیش رو سعی دارد با نگاهی به اسناد، واقعیت‌های تاریخی را به تصویر بکشد و درک جامع و کاملی از اقدامات و رخدادهای آن دوران ارائه دهد. این کتاب به دو بخش کلی تقسیم می‌شود. در ابتدا به مقایسه‌ی حکومت سلطنتی و جمهوری پرداخته و در فصل دوم، سراغ زندگینامه‌ی رضاشاه می‌رود و از کودکی گرفته تا دوران سلطنت او را بررسی می‌کند. دومین فصل که حجم بیشتری را به‌خود اختصاص داده، عمدتاً درباره‌ی اقدامات رضاشاه در راستای دستیابی به قدرت و وقایعی است که در این دوران اتفاق افتاده‌اند.

کتاب رضاشاه از نگاهی دیگر را نشر پژوهندگان راه دانش اولین‌بار در سال 1401 منتشر کرد.

کتاب رضاشاه از نگاهی دیگر برای چه کسانی مناسب است؟

کتاب رضاشاه از نگاهی دیگر برای افرادی که تمایل دارند با نگاهی واقع‌گرایانه به رخدادها و چهره‌های تاریخی بنگرند مناسب است.

با علی ممبینی بیشتر آشنا شویم

علی ممبینی، نویسنده‌ی ایرانی متولد سال 1362 است که آثاری در زمینه‌ی تاریخ ایران و احزاب مختلف آن نوشته است. او کتاب‌های «سیری در جنبش کمونیستی در خوزستان 1300 تا 1332» و «چپ و اتحادیه‌های کارگری در خوزستان (1320-1330)» را در کارنامه‌ی فعالیت‌های خود دارد.

در بخشی از کتاب رضاشاه از نگاهی دیگر می‌خوانیم

بر اساس یافته‌های روان‌شناسی، تراکم حقارت‌های گذشته منجر به ترس و هراس در درون شخصیت مستبد می‌گردد تا جایی که اثرات این هراس در ظاهر و چهره متجلی نشده، بلکه به‌صورت ترس هیجانی است که با کوچک‌ترین عاملی تحریک می‌شود؛ رضاخان تا زمان برکناری از قدرت با خشونت با عوام و خواص رفتار می‌نمود، به‌طوری‌که این رفتارها فقط ناشی از کسوت پادشاهی و شرایط زمانی‌مکانی نبود، بلکه به پیشینۀ نامطلوبی برمی‌گشت که در رفتارهای فردی‌اجتماعی در برخورد با مردم عادی و خواص نظیر وزرا و فرماندهان نظامی از خود بروز می‌داد.

افراط و تفریط در رفتار رضاشاه بستگی به شرایط محیطی و عوامل محرک داشت؛ زیرا از نظر روان‌شناسی شرایط و محیط موجی از نوسانات در فرد پرخاشگر ایجاد می‌کند، به عبارتی در محیط آرام و فاقد عوامل تحریک‌کننده نوسانات در پرخاشگری اندک خواهد بود؛ به‌طور یقین در شرایط نامطلوب شخصیت واقعی، ترس و اضطراب بیشتر بروز کرده و به‌تدریج فرد پرخاشگر را به نابودی سوق خواهد داد. محمدرضاشاه دربارۀ رفتار پدرش مطابق با شرایط می‌گوید: «رضاشاه نمونۀ خوشحال‌ترین و رعب‌آورترین افراد جهان بود. مردانی بسیار قوی بودند که از نگاهش لرزه بر اندامشان می‌افتاد. گویا از چشمانش اشعه‌ای مرموز تا اعماق قلب دیگران نفوذ می‌کرد.»

در بحران جنگ جهانی دوم، هنگامی که رضاشاه از ورود روس‌ها به حوالی کرج مطلع شد، به‌جای تقویت روحیۀ مردم و تصمیم‌گیری عقلانی برای خروج ایران از مهلکۀ جنگ، به فکر انتقال پایتخت و خانوادۀ سلطنتی به اصفهان افتاد. آنچنان ترس و هراس وجود او را فرا می‌گیرد که در تماس با وزیر خارجه، خود را رضا پهلوی معرفی می‌کند در واقع این از ویژگی شخصیت‌های مستبد در شرایط بحرانی است: «هرگاه خطری برای فرد خودکامه پیش بیاید، ضرورت حفظ زندگی خود را بر دفاع کردن از کل نظام ترجیح می‌دهد».

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
بخش اول: مقایسه حکومت سلطنتی (پادشاهی) با حکومت جمهوری
بخش دوم: بررسی زندگی رضاشاه از تولد تا سلطنت
زندگی‌نامه رضاشاه
خصوصیات رضاشاه
1- خصوصیات شخصیتی
الف: سکوت و دورویی
ب: حرص، مال‌اندوزی و تنگ‌نظری
2- تناقض شخصیتی و خودکامگی
3- ترس و هراس
4- سوءظن و بدبینی
5- بی‌حرمتی، فحاشی و بی‌سوادی
فضای اجتماعی ایران در زمان قدرت‌یابی رضاخان (کودتای سوم اسفند 1299)
ورود رضاخان به عرصه سیاست
پیشروی به سوی قدرت
حاکمیت قهر و خشونت
استبداد و ترقی
اقدامات رضاخان در راه رسیدن به قدرت
نخست‌وزیری رضاخان
انتقال قدرت از قاجار به پهلوی
بخش سوم: بررسی برخی از اقدامات و وقایع دوران سلطنت رضاشاه
رضاشاه و مذهب
مقابله با حجاب (کشف حجاب)
دانشگاه و رضاشاه
ارتش و رضاشاه
تناقض در ملی‌گرایی رضاشاه پهلوی
جهت‌گیری‌های فرهنگی و هویت ملی در عصر رضاشاه
قرارداد نفتی ایران و انگلیس (قرارداد 1312)
تحدید سرزمین ایران در دوره رضاشاه پهلوی
واگذاری مناطق مرزی به افغانستان
واگذاری مناطقی از خاک ایران به کشور ترکیه در دوره رضاشاه
وضعیت منطقه فیروزه در زمان رضاشاه
واگذاری مناطق مرزی به عراق
رضاشاه پهلوی و مطبوعات در ایران
رضاشاه و قتل‌ ارکان حکومت و رجال سیاسی
عبدالحسین تیمورتاش
ماجرای قتل سردار اسعد بختیاری
ماجرای مرگ نصرت‌ الدوله فیروز
ماجرای قتل سید حسن مدرس
ماجرای مرگ علی اکبر داور
رضاشاه و تخته قاپو عشایر
روابط خارجی ایران در زمان رضاشاه
الف: رضاشاه و آلمان
ب: رضاشاه و انگلیس
ج: رضاشاه و شوروی
راه‌آهن در دوره پهلوی اول
اشغال ایران در شهریور 1320 و سقوط رضاشاه پهلوی
نتیجه‌گیری
تصاویر
منابع و مأخذ
سایر منابع