معرفی و دانلود کتاب تعادل عمومی و اقتصاد رفاه

معرفی کتاب تعادل عمومی و اقتصاد رفاه

کتاب تعادل عمومی و اقتصاد رفاه نوشته‌ی سعید کیان‌پور، در ارتباط با بخشی از علم اقتصاد است که با استفاده از تکنیک‌های اقتصاد خرد سعی در اندازه‌گیری رفاه کل دارد.

هدف اقتصاد رفاه، ارزیابی و بررسی شرایط مطلوب اجتماعی در حالات اقتصادی است که تخصیص بهینه استفاده از منابع را تشخیص می‌دهد و از آن استفاده می‌کند. به منظور تشخیص وضعیت بهینه تخصیص منابع، از معیار پارتو استفاده می‌گردد. طبق اصل پارتویی هر تغییری که بدون بدتر کردن وضعیت فرد یا افراد دیگر، وضعیت فرد یا افرادی را بهتر کند یک تغییر مطلوب رفاهی خواهد بود. به عبارت دیگر به یک تخصیص، «تخصیص کارای (تخصیص بهینه) پارتویی گفته خواهد شد، هرگاه با هر تولید و توزیع مجددی نسبت به آن وضعیت نتوان مطلوبیت یک یا چند نفر را بدون کاهش دادن مطلوبیت دیگران افزایش خواهد یافت. بدیهی است که در مورد تغییرات، بهتر شدن وضعیت عده‌ای در عین حال وضعیت عده‌ای دیگر را بدتر می‌کند. با استفاده از معیار پارتو، نمی‌توان اظهار نظر کرد که بهبود حاصل شده است یا نه و در چنین مواردی بایستی به معیارهای دیگری متوسل شد.

یک روش متداول با بدست آوردن یا فرض کردن وجود تابع رفاه اجتماعی آغاز می‌گردد. سپس از این تابع در رتبه‌بندی توزیع‌های مختلف منابع در جهت بدست آوردن بهترین توزیع به کار گرفته می‌شود. این رویکرد بیش از سایر رویکردها در زمینه خط‌مشی‌گذاری عمومی مورد استفاده قرار گرفته است. اقتصاددانان رفاه محور معتقدند بازارها نمی‌توانند منابع را همواره به شکل اثربخش توزیع کنند و به اعتقاد آن‌ها در چنین مواردی که آن را «نارسایی‌های بازار» نام‌گذاری می‌کنند، نهادهای سیاسی باید به‌عنوان مکمل یا جایگزین بازار وارد عمل شوند. اصول اقتصاد رفاه نخستین بار توسط «آلفرد پی گو» تدوین شد. اقتصاددانان رفاه معتقدند، مسئولیت اصلاح این نارسایی‌های بازار به عهده دولت‌ها است، زیرا پیامدهایِ اجتماعیِ بهینه، از تصمیم‌گیری ناهماهنگ افراد به‌دست نخواهد آمد و کاراترین راه برای مداخله، کم‌هزینه‌ترین راه‌ حل است و شیوه مورد استفاده برای تعیین آن، تجزیه ‌و تحلیلِ هزینه سود است. در اقتصاد رفاه دو قضیه اساسی رفاه وجود دارد. قضیه اول رفاه را بیان می‌کند، در صورت وجود فروض مشخصی بازار رقابت آزاد به توزیع کارامد (پرتو) می‌انجامد. این نتیجه از منطق دستان پنهان آدام اسمیت تبعیت می‌کند. قضیه دوم بیان می‌دارد در صورت وجود فروض مشخص بیشتری، هر نتیجه بهینه پرتو توسط بازار رقابت آزاد قابل دست‌یابی است. برای دست‌یابی به یک بهینه پرتو در نظر گفته شده نیاز به یک توزیع ثروت خاص خواهد بود. از این رو برنامه‌ریز مرکزی می‌تواند به کمک یک تابع رفاه اجتماعی و یک باز توزیع ثروت به رفاه اجتماعی بهینه دست یابد.

در بخشی از کتاب تعادل عمومی و اقتصاد رفاه می‌خوانیم:

کالاهای عمومی تفکیک ناپذیر و غیرقابل رقابت در مصرف هستند. در صورتی‌که مصرف کالاهای خصوصی کاملاً رقابت پذیر است و به عبارت دیگر اضافه مصرف یک فرد از این کالاها، موجب کاهش مصرف فرد دیگر می‌شود. باید گفت که در برخی موارد نیز می‌توان کالاهای عمومی ناخالصی را در نظر گرفت که مصرف آن‌ها تا حدی رقابت پذیر است. بدین ترتیب که استفاده اضافی یک فرد باعث محرومیت دیگران نمی‌گردد ولی منافع آن‌ها را کاهش می‌دهد. از این رو افزایش تعداد مصرف کنندگان هزینه فرصتی متناسبی را به همراه دارد. به پدیده رقابت پذیری نسبی در مصرف کالاهای عمومی ناخالص، اصطلاحاً پدیده «تراکم یا ازدحام» می‌گویند و به هزینه فرصت متناسب مصرف کنندگان جدید یا کاهش منافع مصرف کنندگان قبلی نیز «هزینه تراکم یا ازدحام» گفته می‌شود. عوامل جنبی و هزینه‌های تراکمی از این مسئله که دولت برای خدمات کمیاب بعضی از امکانات (نظیر فضای جاده ای) که خود تهیه نموده است، قیمتی را وضع نمی‌کند، ناشی می‌گردند. در چنین وضعیتی تعداد زیادی از رانندگان از جاده استفاده کرده و مسیر یکدیگر را اشتغال می‌نمایند و بنابراین هزینه‌های تمام رانندگان اعم از هزینه‌های پولی مانند هزینه سوخت، استهلاک ماشین و اتلاف وقت رانندگان افزایش پیدا می‌کند. هر یک از افراد بر اساس هزینه‌های شخصی خودشان در مورد مسافرت کردن و یا مسافرت نکردن تصمیم‌گیری می‌کنند. ولی این هزینه‌های شخصی، هزینه اضافی ناشی از تراکم بیش‌تر جاده‌ها که وی بر دیگران تحمیل می‌کند را در نمی‌گیرد و بنابراین تعداد رانندگانی که از جاده استفاده می‌کنند بیش از حد مطلوب خواهد بود. فرض کنید که تنها هزینه رانندگان اتلاف زمان باشد در این صورت اگر فردی یک سفر اضافی انجام دهد، هزینه متوسطی که وی خواهد پرداخت افزایش پیدا خواهد کرد و از طرف دیگر وی هزینه‌ای را نیز بر سایر افراد جامعه تحمیل خواهد کرد که همان هزینه جانبی یا بیرونی است. به عنوان مثال فرض کنید که عبور از جاده برای 100 اتومبیل 20 دقیقه زمان می‌برد، حال اگر راننده 101‌ام اضافه گردد این مدت زمان برای هر نفر به 21 دقیقه ارتقا خواهد یافت در این صورت هزینه اجتماعی نهایی از متوسط هزینه خصوصی بیشتر خواهد بود...

فهرست مطالب کتاب

قانون والراس
کارایی
کارایی و رفاه اجتماعی
شاخص بهبود رفاه
قضیه عدم امکان ارو
کارایی رقابت کامل
موارد شکست بازار
وضعیت غیر رقابتی بازار
پی آمدهای خارجی
توابع مطلوبیت وابسته به یکدیگر
حقوق مالکیت و قضیه کوز
کالاهای عمومی
پدیده ازدحام
هزینه‌های مشترک
منابع و ماخذ