معرفی و دانلود کتاب تحلیل زیبایی شناسی موسیقی دستگاهی ایران

معرفی کتاب تحلیل زیبایی شناسی موسیقی دستگاهی ایران

کتاب تحلیل زیبایی شناسی موسیقی دستگاهی ایران نوشته‌ی محمدرضا عزیزی و پویا سرایی، علاوه بر وارسی موسیقی سنتی ایران در زمینه‌‌های عرفانی، فلسفی و تاریخی، دیدگاه بزرگان تاریخ را نیز در عرصه‌ی زیبایی‌شناسی مورد بررسی قرار می‌دهد.

درباره‌ی کتاب تحلیل زیبایی شناسی موسیقی دستگاهی ایران:

شیخ شهاب‌الدین سهروردی فیلسوف مشهور جهان اسلام در قرن ششم هجری، حکمتی بر پایه‌ی نگرش‌های پادشاهان ایران و اصول عرفانی تأسیس نمود که حکمت اشراق نام داشت. مطابق عقاید شیخ شهاب‌الدین مبنای زیبایی براساس ادراک خیالی و احساسی یک هنرمند است. او هنرمندان را حکیمانی می‌داند که خالق اثراتی مبتنی بر ادراک و شهود حقیقت‌های عالم مثال هستند؛ فضایی متفاوت با عالم جسمانی و مادی!

این فضای عرفانی در هنرهای سنتی ایران مانند معماری، نگارگری، شعر، موسیقی و... دیده می‌شود. موسیقی سنتی ایران متناسب با روحیات درونی انسان است که منجر به ارتباطات قلبی و عرفانی هنرمند خواهد شد. حکمت اشراق سهروردی با استفاده از مبانی حکمت اسلامی، عرفانی و اشراقی و همچنین عقاید حکمای قبل ایران، دربردارنده‌ی مضامین و اندیشه‌های حکمی - اسلامی است که می‌تواند مبنای مناسبی برای بررسی اندیشه‌ها و مبانی حکمی موجود در هنرهای سنتی مانند موسیقی سنتی ایران محسوب شود.

سهروردی در سراسر آثار خود از اصطلاحات و مفاهیمی استفاده کرده است تا مباحث ویژه‌ای را در معرفت‌شناسی، طبیعت و مابعدا‌لطبیعه معین سازد. این مفاهیم بیان‌گر اجزای اصلی فلسفه اشراق از جمله سیر از کثرت به وحدت، سلسله‌ مراتب، غایت‌گرایی، کمال‌خواهی، خودآگاهی و معرفت نفس و نمادگرایی هستند.

در واقع بررسی زیبایی شناسانه هنر موسیقی سنتی ایران از منظر عرفان اسلامی و مباحث عارفانه‌ی حکمت شرق و تأثیر آن‌ها بر هنر کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین در کتاب تحلیل زیبایی شناسی موسیقی دستگاهی ایران سعی شده تا براساس عقاید و افکار فیلسوفان بزرگ ایرانی - اسلامی ساختار زیبایی‌شناسی حکمت اشراق و تأثیر آن بر موسیقی سنتی ایران مورد تحلیل و بررسی قرار داده شود.

کتاب تحلیل زیبایی شناسی موسیقی دستگاهی ایران برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به دانستن فلسفه‌ی موسیقی سنتی ایران علاقه دارید، این کتاب برای شما لذت‌بخش خواهد بود.

در بخشی از کتاب تحلیل زیبایی شناسی موسیقی دستگاهی ایران می‌خوانیم:

عشق، عکس‌العملی است که انسان در مقابل زیبایی از خود نشان می‌دهد. لذا فرایندی زیبایی‌شناسانه است که مشاهده و درک جمال معشوق که محمل زیبایی است و وصل عاشق به آن سبب لذت و شادی در وی می‌شود و عدم وصل و دوری از او سبب اندوه و حزن عاشق می‌شود. افلاطون می‌گوید: «وقتی که بال‌های نفس در حال جوانه زدن و روییدن است، نفس را چشم به زیبایی معشوق می‌افتد و ذرات ریز و گرمی به او هجوم می‌کنند. این است آنچه هیجان می‌خوانیم و او از جنس این ذرات، گرم و تازه می‌شود و شعف جانشین درد و رنج او می‌شود. اما همین که معشوق از او دور می‌شود رطوبتی که نمو بال‌ها را آسان می‌کرد خشک می‌شود و فشار هیجان نبض را تند به تپش می‌اندازد تا این‌که سراسر نفس دچار اضطراب و شکنجه می‌شود.

نفس از درد و رنج نومیدی شب نمی‌تواند بیاساید و روز قرار نمی‌تواند گرفت به دنبال معشوق به این سرو آن سر می‌رود و چون به دیار معشوق نائل شود درد و شکنجه او را ترک می‌کند و تری و تازگی را از سر می‌گیرد و این شیرین‌ترین لذات است. بدین علت است که عاشق پیوسته دنبال معشوق می‌رود و از این روست که معشوق او را از هر چه در میان است گرامی‌تر است. در راه این طلب، عاشق، پدر و مادر و خواهر و برادر را هم از یاد می‌برد و از فدا کردن هرچه دارد، دریغ نمی‌کند. در راه این طلب، آیین و رسوم زندگی که پیش از این در نظرش ارج داشت، بی‌ارزش می‌شود [...] چه معشوق آن پزشکی است که درد او را درمان می‌کند» (افلاطون، 1362، 147 – 146).

فهرست مطالب کتاب

سخن ناشر
پیشگفتار
فصل اول: مقدمه
فصل دوم: بنیاد‌های زیبایی‌شناسیِ اندیشه‌ی سهروردی در حکمت اشراق
زندگی و احوال سهروردی
آثار سهروردی
مفهوم نور در حکمت اشراق
زیبایی چیست؟
زیبایی از منظر افلاطون
زیبایی از نظر ارسطو
زیبایی در نظر افلوطین
زیبایی در قرآن
زیبایی نزد فلاسفه‌ی مسلمان
زیبایی نزد ابن‌سینا‌
زیبایی نزد غزالی
زیبایی نزد فارابی
ساخت زیبایی در اندیشه‌ی سهروردی
تجلی جمال
عشق
عشق، ادراک و لذت از زیبایی
شوق و عشق
حزن و عشق
عالم خیال
فصل سوم: هنر و هنرمند در زیبایی‌شناسی اشراقی
ویژگی‌های زیبایی‌شناسی حکمت اشراق
فصل چهارم: جایگاه موسیقی سنتی ایران در فلسفه و عرفان اسلامی
هنر سنتی
سنت در ادبیات
سنت در قرآن
سنت در عرفان
سنت از دیدگاه سنت‌گرایان
سنت از دیدگاه کوماراسوامی
سنت از دیدگاه شوان
سنت از دیدگاه بورکهارت
سنت از دیدگاه سیدحسین نصر
در معنای هنر
هنر سنتی
هنر سنتی: هنر قدسی
زیبایی در هنر سنتی
هنر سنتی: هنر کاربردی
هنر سنتی و حقیقت
هنر سنتی؛ هنر اسلامی
موسیقی سنتی ایران
بنیادهای حکمی و فلسفی موسیقی
موسیقی از دیدگاه فارابی
آراء ابن‌سینا‌ دربارۀ موسیقی
آراء اخوان‌الصفا درباره‌ی موسیقی
موسیقی از دیدگاه ملاصدرا
دیدگاه‌های برخی از عرفا و متصوفه در باب سماع
سماع از دیدگاه غزالی
سماع از دیدگاه ابن‌ عربی
سماع در طریقت مولویه
موسیقی سنتی ایران
فصل پنجم: زیبایی اشراقی در موسیقی سنتی ایران
سهروردی و موسیقی
موسیقی سنتی ایران به مثابه موسیقی اشراقی
تبیین مفاهیم کلی حکمت اشراق در موسیقی
سیر از کثرت به وحدت
سلسله ‌مراتب
غایت ‌گرایی
کمال‌ خواهی
خودآگاهی و معرفت نفس
نمادگرایی
فصل ششم: تحلیل چند اثر موسیقایی بر اساس مفاهیم زیبایی‌شناسی حکمت اشراق سهروردی
نی‌نوا به آهنگ‌سازی حسین علیزاده
ترکمن به آهنگ‌سازی حسین علیزاده
دستان به آهنگ‌سازی پرویز مشکاتیان
شب، سکوت کویر به آهنگسازی کیهان کلهر
نتیجه‌گیری
منابع و مآخذ
منابع انگلیسی
منابع اینترنتی
منابع صوتی
منابع تصویری