نقد، بررسی و نظرات کتاب دیوان حکیم ابوالمجد مجدود بن آدم سنائی غزنوی - مجدود بن آدم سنائی غزنوی
4.5
192 رای
مرتبسازی: پیشفرض
Bahar
۱۴۰۴/۰۱/۰۴
00
سنایی طی عمر خود سه حالت شخصیتی مختلف پیدا کردهاست. نخست مداح و هجاگوی بوده، پس از آن به وعظ و نقد اجتماعی روی آورده و دست آخر عاشق و قلندر و عارف شدهاست. سنایی تا آخر عمر گرفتار این سه حالت بودهاست قدرت سنایی در بهکارگیری الفاظ و تسلط او بر زبان شعر، به او امکان میدهد تا هم در غزل و هم در مثنوی و قصیده طرحی نو درافکند؛ تا پیش از سنایی موضوع قصیده مدح پادشاهان و توصیفات طبیعت بود که شاعران مشخص آن عنصری، فرخی سیستانی و منوچهری بودند. قالب غزل نیز محدود بود به هوا و هوسهای دنیوی و شاعران بیشتر از وابستگان خاک بودند تا شیفتگان حق. مثنوی حماسی هم که توسط دقیقی بلخی آغاز شدهبود جز چند قصه عاشقانه، اثر بزرگ دیگری نداشت و ظرفیت آن هنوز ناشناخته بود.
باید بگم درون مایه ی شعر سنائی در آغاز شاعری، چیزی در حدود سروده های شاعران حاشیه ی دربارهای پادشاهان غزنوی است. دوره ی دوم حیات ادبی او که نتیجه ی تحول روحانی شگرف اوست، هم ازنظر درون مایه ی اجتماعی شعری هم از نظر واردکردن اندیشه ی عرفانی به کالبد شعر، زمینه ی تحولی وسیع را در نگرش و شیوه ی فکر شاعران پس از خود به وجود آورد. پس از سنایی، بسیاری از شاعران به سرودن شعرهایی با درون مایه های عرفانی و تعلیمی روی آوردند. شعر سنایی از نظر درون مایه های اجتماعی نیز در تاریخ شعر فارسی بسیار شایان توجه است. او از نخستین شاعرانی است که به صورت گسترده و برای نخستین بار به نقد اصناف اجتماعی پرداخته است.