معرفی و دانلود بهترین کتابهای شعر کودک، ترانه‌ها و لالایی‌های کودکانه
چرا باید شعر کودک بخوانیم؟
زبان شعر نسبت به زبان نثر، خیال‌انگیزی و تصویرسازی بیشتر و درعین‌حال فشرده‌تری دارد و اغلب از آرایه‌های ادبی مختلفی بهره می‌برد. بدیهی‌ست که شعر کودک نیز از این ویژگی‌ها بهره‌مند است، اما ضرورت دارد که محتوا، تصویر و مفهومی که ارائه می‌دهد متناسب با میزان توانایی درک و تخیل کودکان باشد. بنابراین شعر و ترانه‌ی کودک را می‌شود این‌طور تعریف کرد که سخن و کلامی اغلب موزون و آهنگین که با تکیه بر ظرفیت‌های موسیقایی کلمات و یا با بهره‌گیری از قافیه و وزن، در عین سادگی به تخیل، ذوق و غریزه‌ی کودک پاسخ می‌دهد.
تاریخچه‌ی مختصر شعر کودک در جهان و ایران
بررسی روند تاریخ ادبیات در جهان نشان می‌دهد که ادبیات کودک از قرن هجدهم میلادی بسط و گسترش پیدا کرد و به‌موازات خلق داستان کودک، شعر کودک نیز رشد و رونق یافت. گفته می‌شود اولین کتاب کودک در انگلستان و به قلم جان نیوبری نگارش و منتشر شد. نیوبری در این کتاب به داستان، شعر و بازی‌های کودکانه پرداخته بود. در ایران نیز با وجود اینکه در میان اشعار کهن، می‌توان آثاری را یافت که مناسب کودکان هستند یا کودک را مخاطب خود قرار می‌دهند، اما نمی‌توان آن‌ها را در طبقه‌ی شعر مدرن کودک قرار دارد.
با وقوع جنبش مشروطه، گشایش مدارس جدید و رونق ترجمه‌ی آثار ادبی خارجی، به‌مرور توجه به شعر کودک نیز بیشتر شد و شاعران بزرگی همچون محمدتقی بهار، ایرج میرزا، پروین اعتصامی و... تلاش‌هایی برای سرودن شعر کودک انجام دادند، اما این اشعار چندان از مختصات دنیای کودکانه بهره‌مند نبودند. درواقع توجه به عوالم کودکانه و ویژگی‌های ذهنی و تخیلات کودک، با آثار جبار باغچه‌بان و عباس یمینی‌شریف آغاز شد و به‌تدریج رشد و بالیدن گرفت. به‌طوری که تابه‌امروز شاعران مختلفی مثل محمود کیانوش، پروین دولت‌آبادی، مصطفی رحماندوست، افسانه شعبان‌نژاد، رودابه حمزه‌ای، شکوه قاسم‌نیا، ناصر کشاورز و... عرصه‌ی شعر کودک در ایران را پربار کرده‌اند.
انواع شعر کودک
با در نظر گرفتن اشعار عامیانه و ادبی در کنار یکدیگر، می‌توان با نگاهی کلی شعر کودک را به دسته‌های زیر تقسیم‌بندی کرد:
- لالایی: لالایی‌ها اغلب از زبان مادران و در کنار گهواره‌ی نوزادان متولد شده‌اند و به‌نوعی، اشعاری عامیانه و از جمله آثار ادبیات شفاهی محسوب می‌شوند که بیشتر به نغمه، آهنگ و یا ترانه تنه می‌زنند تا شعر؛ چراکه در اغلب لالایی‌ها مفهوم، واضح و مشخص نیست و تکیه، بیشتر بر آهنگ و ملودی است. بسیاری از شاعران امروزی نیز دست به خلق لالایی‌هایی تازه زده‌اند که کتاب «دنیا دنیا لالایی» اثر مصطفی رحماندوست، نمونه‌ای از آن‌هاست.
- شعر داستانی: شعرهای داستانی یا روایتی، نوعی داستان هستند که به زبان شعر بیان می‌شوند. این اشعار علاوه‌بر وجه سرگرمی، گاهی اوقات جنبه‌ی آموزشی و پندآموزی نیز دارند و مفاهیم تربیتی، اخلاقی و حتی علمی را نیز ممکن است به کودک انتقال دهند. کتاب شعر «دزده و مرغ فلفلی» اثر منوچهر احترامی، یکی از معروف‌ترین نمونه‌های این نوع اشعار کودکانه به‌شمار می‌آید که در خلال روایت یک ماجرا، کودکان را با شهرهای مختلف ایران آشنا می‌کند. مجموعه کتابهای شعر «خرسی و دوستانش» اثر کارما ویلسون نیز از این گونه آثار است.
- شعر چیستان: شمار بسیاری از اشعار کودکان با مطرح کردن شعرگونه‌ی یک پرسش، کودک را وادار به تفکر و تخیل می‌کنند تا به جواب صحیح برسد. برای مثال در کتاب شعر کودک «چیه چیه تو خونه»، ناصر کشاورز با استفاده از طرح چیستان‌های شعرگونه، انواع وسایل موجود در خانه را به کودک می‌شناساند.
- شعر غنایی: توجه به زوایای زیبایی‌شناختی هستی، مثل توصیف طبیعت و بروز احساسات شاعر نسبت به آن، و آفرینش آن به زبان کودک، سبب خلق شعر غنایی کودک می‌شود.
- شعر هیچانه: اشعار کودکانه‌ی بسیاری وجود دارند که یا در آن‌ها از کلمات بی‌معنا استفاده شده است، یا محتوای منسجمی را نمی‌توان از آن‌ها دریافت کرد؛ با این حال این سروده‌ها نشاط‌آور هستند و کودکان خردسال را به وجد می‌آورند. این نوع اشعار کودک، در دسته‌ی شعرهای هیچانه یا بدون معنا قرار می‌گیرند.
اهمیت خواندن شعر برای کودکان
اغلب والدین در تلاشند تا کودک خود را به مطالعه علاقه‌مند کنند. خواندن کتابهای شعر برای کودک، بهترین انتخاب برای آغاز این مسیر است. زیرا بچه‌ها هم از خواندن ترانه و کلمات آهنگین و زیبا لذت می‌برند و هم اینکه به‌دلیل کم بودن حجم این دسته از آثار، اضطراب یا دل‌زدگی حاصل از خواندن متن‌های طولانی را تجربه نمی‌کنند. شعر کودک در عین مختصر بودن، از عناصر ادبی مهم مثل شخصیت‌های داستانی، ساختار روایی و گاهی اوقات، قافیه نیز برخوردار است و در کنار این‌ها، با آموزش کلمات تازه می‌تواند مهارت سوادآموزی کودک را نیز ارتقا دهد.
خواندن شعر کودک مزیت‌های فراوان دیگری را برای کودکان به ارمغان می‌آورد؛ از سرگرم کردن گرفته تا آموزش مهارت‌های مختلفی مثل بهبود ادای کلمات، تفکر و اندیشه‌ورزی، قدرت تحلیل و... . خواندن اشعار کودکانه بهترین روش برای آموزش مفاهیم مهمی همچون حس عشق، هم‌دلی و ... است. با کمک این روش، افزون‌بر آموزش کودک، قدرت تخیل، تفکر انتزاعی و خلاقیت را نیز در او تقویت می‌کنید.
با انواع اشعار و ترانه‌های کودکانه، می‌توان کودک را با احساسات مختلفی مثل غم، ترس، عصبانیت و... آشنا کرد و راه درک و فائق آمدن بر احساسات ناخوشایند را به او نشان داد. به این ترتیب آن‌ها این توانایی را پیدا می‌کنند تا احساسات خود را بشناسند و آن را ابراز کنند. ناگفته پیداست که این تأثیرات قابل توجه و ارزشمند می‌توانند زندگی و آینده‌ی فرزندانمان را نیز شکل دهند.
با توجه به این تأثیرات مهم، کتابراه بهترین کتابهای شعر کودک ایرانی و خارجی را در قالب نسخه‌های کتاب الکترونیک، PDF و صوتی گرد آورده و در دل دسته‌بندی‌‌های «شعر کودک»، «تا 2 سال»، «3 تا 5 سال»، «6 تا 8 سال»، «9 تا 12 سال» و «لالایی» ارائه کرده است. ذکر این نکته ضرورت دارد که تمامی این کتاب‌ها به‌دست ناشران سرآمد و معتبری مثل «پرتقال»، «افق»، «آبرنگ»، «غنچه» و... به انتشار رسیده‌اند و از نظر کیفیت محتوا و جذابیت‌های بصری برای کودکان، کاملاً مناسب‌سازی شده‌اند.
خواندن کتابهای شعر کودک را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟
اگر مادر یا پدری هستید که دغدغه‌ی تربیت و رشد ذهنی فرزندتان را دارید، یا به‌عنوان مربی برای آموزش کودکان تلاش می‌کنید و یا دلتان می‌خواهد با کودکان ارتباط بهتری برقرار کنید، در هر صورت خرید و دانلود بهترین کتابهای شعر کودکان می‌تواند در مسیر دست‌یابی به خواسته‌تان به شما کمک کند.
پرطرف‌دارترین کتابهای شعر کودک در کتابراه
در راستای توجه به نقش مهم اشعار کودکانه‌ی باکیفیت در تربیت و رشد کودکان، بخش عمده‌ای از عناوین موجود در وب‌سایت و اپلیکیشن کتابراه، به حوزه‌ی شعر کودک اختصاص پیدا کرده است که همگی در قالب کتابهای الکترونیک، PDF و صوتی ارائه شده‌اند. بنابراین دغدغه‌مندان عرصه‌ی ادبیات و پرورش کودک می‌توانند به‌راحتی به کتابهای پرشمار این عرصه دسترسی یابند و برای خرید و دانلودشان اقدام کنند. در این بین برخی آثار به‌سبب بهره‌مندی از جذابیت‌های موضوعی و بصری، توجه مخاطبان بیشتری را به خود جلب کرده‌اند. در فهرست زیر به تعدادی از این آثار پرفروش اشاره کرده‌ایم:
- کتاب آواز الفبا، اثر معصومه حسین پور سمنگانی و لیلا حسین پور سمنگانی
- کتاب می‌خوام برم دستشویی، به قلم سین کیانگ
- کتاب می می نی 1: الهی بد نبینی، سروده‌ی ناصر کشاورز
- کتاب اولین احساسات من: امروز چه حسی دارم، تألیف گروه نویسندگان
- کتاب لالایی‌های کودکان ایران، اثر حمید سفیدگر شهانقی
- کتاب نی نی می‌خواد بخوابه، سروده‌ی عذرا مهاجرگزی
پیشنهاد برای دانلود کتابهای رایگان شعر کودک در کتابراه
درصورتی‌که هزینه‌های فزاینده‌ی خرید کتاب به مانعی برای دسترسی شما به بهترین کتابهای شعر کودک تبدیل شده‌اند، خوب است بدانید با مراجعه به وب‌سایت و اپلیکیشن کتابراه می‌توانید به‌طور رایگان کتابهای بسیاری در این حوزه را به‌شکل کتاب الکترونیک، PDF و صوتی دانلود کنید و بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای، به انواع کتاب شعر کودک دست یابید. برخی از این کتابهای رایگان عبارت‌اند از:
- کتاب بازیگوشی‌های افشین، سروده‌ی صفیه پرماس
- کتاب ماچالو، مچالو، نی نی بغلو این بار تو دام هچلو، اثر فرناز زال زاده
- کتاب پدرام و توپ، به قلم پیمان پورشکیبایی
- کتاب اتل متل پری بود، اثر هدیه جعفری تفرشی
