معرفی و دانلود کتاب تحلیلی بر اقدامات ضابطین دادگستری در جرایم سایبری

معرفی کتاب تحلیلی بر اقدامات ضابطین دادگستری در جرایم سایبری

کتاب تحلیلی بر اقدامات ضابطین دادگستری در جرایم سایبری نوشته‌ی اباذر محرمی و رضا فاضل، به جرایمی مربوط به محتوای رایانه‌ای، تصویربرداری از داده‌ها، چاپ داده‌ها، محل ارتکاب جرایم سایبری و وظایف و اقدامات مربوط به حفظ صحنه جرم می‌پردازد.

از مهم‌ترین ارزش‌های بشری که برای حیات، استقرار و دوام سایر ارزش‌ها ضروری است، ایجاد و حفظ صلح و امنیت می‌باشد. تحقق این مهم مستلزم وضع قوانین داخلی و وضع قواعد و مقررات بین‌المللی است. خوشبختانه جامعه بین‌المللی از مدت‌ها قبل به چنین ضرورت‌هایی پی برده و در جهت تحقق آن گام‌های موثر و عملی برداشته است.

مبارزه با جرایم رایانه‌ای به عنوان یکی از موارد سوء استفاده از فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی، در سال‌های اخیر، ذی صلاحان ملی و بین‌المللی را به تکاپو واداشته و به منظور مقابله کارآمد و اثربخش با این طیف از جرایم زیان‌بار، علاوه بر وضع قوانین کیفری گوناگون جهت رفع خلاءهای قانونی موجود، برای چگونگی اقدام مجریان قانون ملی و فراملی نیز دستورالعمل‌های کامل عملیاتی تدوین و ارائه شده است، تا مبارزه با این پدیده نوین، با هماهنگی و پیوستگی انجام پذیرد. اما به دلیل مشکلات در انجام هماهنگی‌های لازم و مناسب تاکنون توفیق زیادی حاصل نشده است.

پدیده جرم رایانه‌ای مانند دیگر رفتارهای قابل مجازات به عنوان بخش مضر از پیشرفت‌های بشری، دولت‌ها و ملت‌ها را مجبور به واکنش نموده است. قانونگذاری‌های جدید، ایجاد ساختارهای نوین و راه‌اندازی دوره‌های آموزشی بخشی و فرا بخشی قسمتی از هزینه‌هایی هستند که این جرایم برای جامعه ایجاد نموده‌اند.

فضای سایبر یا محیط مجازی اینترنت و مخابرات با اختراع تلفن و سپس با رادیو و تلویزیون دوران نارسایی را طی کرد، اما با آمدن رایانه به زندگی بشر و در اثر ارتباط شبکه‌ای تعداد زیادی از آن‌ها و شکل‌گیری اینترنت در اواخر قرن بیستم، دنیای جدید به مدد استعداد و اراده انسان شکل گرفت. به جرات می‌توان این فضای جدید را نوعی کشف از لابلای امکانات و پیچیدگی‌های خارق‌العاده نهفته در طبیعت دانست تا یک اختراع بشری بزرگ.

پس از این مقطع، زمان و مکان برای فعالیت‌های انسان‌ها و دولت‌ها معنا و مفهوم گذشته خود را از دست داده و در واقع بشر با فضای سایبری بی‌آنکه دغدغه از دست دادن زمان را داشته باشد، به توفیق بزرگی در پیشرفت و تکامل دست یافته است.

در بخشی از کتاب تحلیلی بر اقدامات ضابطین دادگستری در جرایم سایبری (Analysis of law enforcement actions on cybercrime)‮ می‌خوانیم:

این صلاحیت که به آن صلاحیت مبتنی بر تابعیت نیز می‌گویند صلاحیتی است که در آن دولت‌ها به استناد این که مرتکب یا قربانی جرم تبعه آن کشور است خود را صالح به رسیدگی می‌دانند.این اصل «چنانچه از نام آن بر می‌آید ناظر بر عنوان شخصی است که در جرمی ‌دخالت دارد» که این صلاحیت نیز در ماده‌ی 6 و 7 قانون مجازات اسلامی ‌به شرح زیر پیش‌بینی شده است. ماده 6 قانون مجازات اسلامی:«به جرائم مستخدمان دولت اعم از ایرانیان و غیر ایرانی که در رابطه با شغل و وظیفه خود در خارج از قلمرو حاکمیت ایران مرتکب شده اند و به جرائم مأموران سیاسی و کنسولی و دیگر وابستگان دولت ایران که از مصونیت سیاسی برخوردارند طبق قوانین جمهوری اسلامی‌ایران رسیدگی می‌شود.»علت تحت پوشش اصل صلاحیت شخصی قرارگرفتن این قبیل افراد، رابطه و علاقه خدمتی آن‌ها با دولت جمهوری اسلامی ‌ایران می‌باشد.

حکم اصلی در رابطه با اصل صلاحیت شخصی در قوانین کیفری ایران، ماده 7 است که مقرر می‌دارد:«... هر یک از اتباع ایران در خارج از کشور مرتکب جرمی‌شود، در صورتی که در ایران یافت و یا به ایران اعاده گردد، طبق قوانین جمهوری اسلامی ‌ایران محاکمه و مجازات می‌شود. ...» مطابق این ماده محاکم ایران برای رسیدگی به همه جرائم اتباع ایران در خارج از قلمرو حاکمیت ایران صالح به رسیدگی اند. منظور از «یافت شدن» در این ماده دستگیر شدن متهم توسط ضابطین دادگستری است، بطوری که مقامات قضائی امکان دسترسی به او را برای محاکمه و مجازات او داشته باشند لذا امکان محاکمه قضایی در این خصوص وجود مگر این که به کشور مسترد گردد یا دستگیر گردد.

فهرست مطالب کتاب

تقدیم به
پیشگفتار
مقدمه
فصل اول: مفاهیم و کلیات
1-2 تعریف واژه‌ها، مفاهیم و متغیرها
2-1-1- تعاریف
2-1-1-1- داده و اطلاعات
2-1-1-2- نرم افزار رایانه‌ای
2-1-1-3- میان افزار
2-1-1-4- اطلاعات و محتوا
2-1-1-5- تعریف فضای سایبر
2-1-1-6- جرم الکترونیکی
2-1-1-7- جرم دیجیتالی (رقمی)
2-1-1-8- جرم رایانه‌ای
2-1-1-9- ادلۀ الکترونیکی
2-1-1-10- دادۀ رایانه‌ای
2-1-1-11- محتوای رایانه‌ای
2-1-1-12- داده ترافیک
2-1-1-13- سامانۀ رایانه‌ای
2-1-1-14- سامانۀ مخابراتی
2-1-1-15- شبکۀ رایانه‌ای
2-1-1-16- ارائه‌دهندۀ خدمات دسترسی
2-1-1-17- ارائه‌دهندۀ خدمات میزبانی
2-1-1-18- کاربر
2-1-1-19- اطلاعات کاربر
2-1-1-20- محتوای مجرمانه
2-1-1-21- صحت و تمامیت داده‌های رایانه‌ای
2-1-1-22- اعتبار و انکارناپذیری داده‌های رایانه‌ای
فصل دوم: مطالعات نظری
2-2 بررسی نظریه‌های پیرامون موضوع تحقیق
2-2-1- تعریف لغوی
2-2-2- تعریف اصطلاحی
2-2-3- دسته بندی ضابطین در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392
2-2-4- وظایف ضابطین دادگستری به موجب قانون آیین دادرسی کیفری
فصل سوم: اقدامات فرادادرسی رایانه‌ای
1-3 صلاحیت کیفری رایانه‌ای
3-1-1- تعریف صلاحیت
3-1-2- انواع صلاحیت
3-1-2-1- صلاحیت قضایی سرزمینی
3-1-2-2- صلاحیت قضایی شخصی
3-1-2-3- صلاحیت قضایی واقعی
3-1-2-4- صلاحیت قضایی جهانی
3-1-3- بررسی انواع صلاحیت در قانون جرایم رایانه‌ای
3-1-3-1- قلمرو سرزمینی سایبری
4-1-3-2- محل ارتکاب جرایم سایبری
3-1-4- حل تعارض صلاحیت‌ها
2-3 آزمایشگاه جنایی رایانه‌ای
3-2-1- ساختار آزمایشگاه جنایی رایانه‌ای
3-2-1-1- آزمایشگاه شناسایی جرایم تصویری
3-2-1-2- آزمایشگاه بررسی جرایم صوتی
3-2-1-3- آزمایشگاه بررسی جرایم مربوط به ذخیره سازی دیجیتالی
3-2-1-4- آزمایشگاه بررسی وسایل و دستگاه‌های سیار
3-2-1-5- ذخیره ادله
3-2-1-6- کیت‌های میدانی جهت شناسایی جرایم رایانه‌ای
3-2-1-7- آزمایشگاه موبایل
3-2-1-8- آموزش بررسی جرایم رایانه‌ای
3-2-2- استانداردهای تعیین صلاحیت آزمایشگاه جرایم رایانه‌ای
3-2-2-1- معیار درجه بندی
3-2-2-2- فهرست نظارت بر روش‌های اجرایی استاندارد
3-2-2-3- فهرست ارزیابی مدیر آزمایشگاه
3-2-2-4- فهرست نظارت و بازرسی کارشناسان آزمایشگاه‌های جرایم رایانه‌ای
3-2-2-5- فهرست ارزیابی تکنسین یا دستیار
3-2-2-6- بودجه آزمایشگاه
3-2-2-7- فهرست ارزیابی آموزش و آزمون
3-3-1- طبقه بندی انواع اطلاعاتی که توسط ارائه دهندگان خدمات نگهداری می‌شود
3-3-2- رویکرد قانونگذار در نگهداری داده‌ها
3-3-3- مسئولیت قانونی و حقوقی در افشاء اطلاعات
3-3-4- ارائۀ داده‌ها و اطلاعات نگهداری‌شده
4-3- ذی صلاح قانونی (پلیس سایبری)
3-4-1- پلیس‌های تخصصی رسیدگی به جرایم سایبری در جهان
3-4-2- پلیس تخصصی مبارزه با جرایم سایبری در ایران
3-4-3- ضابطین خاص درمبارزه با جرایم رایانه‌ای
3-4-3-1- وزارت اطلاعات
3-4-3-2- سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
فصل چهارم: فرایند رسیدگی به جرایم رایانه‌ای در پرتو آیین دادرسی کیفری
1-4 مفاهیم مشترک سلسه اقدام
4-1-1- ردیابی و شناسایی متهم
4-1-1-1- انواع زیر ساخت‌های مورد نیاز برای ورود به فضای سایبری
4-1-1-2- شماره آی پی
4-1-1-3- ادله الکترونیکی
4-1-1-4- کاربرد دلایل الکترونیکی
4-1-1-5- سایبر فارنزیکس
2-4 حفظ فوری داده‌های رایانه‌ای ذخیره شده
4-2-1- رویه حفظ فوری داده‌های الکترونیکی
4-2-1-1- مبنای حفظ فوری
4-2-1-2- موارد صدور دستور حفظ فوری
4-2-1-3- ابلاغ دستور حفظ فوری
4-2-1-4- مجری دستور حفاظت
4-2-1-5- نحوه حفظ فوری داده‌ها
4-2-1-6-تصرف در ادله‌های محافظت شده
4-2-1-7- مدت زمان حفاظت از داده‌ها
4-2-1-8- هزینه‌های اجرای دستور
4-2-1-9- ارایه داده‌های حفظ شده
4-3-1- تفتیش توسط فرد عادی
4-3-2- تفتیش توسط ضابطین
4-3-2-1- بازرسی‌های بدون صدور دستور تفتیش
4-3-2-2- بازرسی و توقیف بدنبال صدور دستور
4-3-3- تحلیل الگو در تحقیق
4-3-4- رویه تفتیش داده‌های الکترونیکی
4-3-4-1- مبنای قانونی تفتیش
4-3-4-2- صدور دستور تفتیش
4-3-4-3- حضور متصرف در صحنه تفتیش
4-3-4-4- محل و مکان تفتیش
4-3-4-5- مدت و زمان تفتیش
4-3-4-6- اجرای دستور تفتیش
4-4-1- کارکردهای توقیف
4-4-2- مراحل توقیف
4-4-3- مراحل تحصیل ادله و بازرسی آن‌ها
4-4-3-1- نوع ادله الکترونیکی جمع آوری شده پیش از اعلام به پلیس سایبری
4-4-3-2- فرد بررسی کننده ادله
4-4-3-3- چگونگی جمع آوری و ذخیره ادله دیجیتال
4-4-3-4- زمان جمع آوری ادله
4-4-3-5- محل وقوع ادله زمان جمع آوری ادله
4-4-4- چه چیزهایی باید ضبط و توقیف می‌شوند
4-4-5- رویه‌های اجرایی توقیف
4-4-5-1- موارد جواز توقیف
4-4-5-2- جابجایی و تناسب داده‌ها
4-4-5-3- چاپ داده‌ها
4-4-5-4- تصویربرداری از داده‌ها
4-4-5-5-غیر قابل دسترس کردن داده‌ها
4-4-5-6- رضایت متصرف قانونی برای توقیف
4-4-5-7- شیوه‌های توقیف
4-4-5-8- موارد منع توقیف
4-4-5-9- توقبف داده‌ها و ارایه کپی
4-4-5-10- مهلت توقیف
4-4-5-11- دستور توقیف
4-4-5-12- مستند سازی یا شناسه‌گذاری
5-4 جا به جایی ادله الکترونیکی
4-5-1- اصول مهم ACPO
4-5-2- رویه اجرایی جابجایی ادله
4-6-1- نگهداری سوابق
4-6-2- زنجیره مراقبت از داده‌ها
4-7-1- رویه ارائه در کشورهای نظام کامن لاو
4-7-1-1- ارایه مدرک الکترونیکی
4-7-1-2- رد برخی توضیحات
4-7-1-3- زمان بندی در هر مورد
4-7-1-4- شاهدان متخصص و مدارک فنی
4-7-2- رویه اجرایی ارایه ادله
8-4 بحث و نتیجه گیری
4-8-1- اقدامات پلیس در پیشگیری و مبارزه با جرایم رایانه‌ای
4-8-1-1- عضویت و شرکت در مجامع و مراکز تصمیم گیر و تصمیم‌ساز
4-8-1-2- اقدامات پلیس در امر پیشگیری
4-8-2- اقدامات عملیاتی پلیس فتا در مبارزه با جرایم سایبری
4-8-2-1- کشف جرم
4-8-2-2- وظایف و اقدامات مربوط به حفظ صحنه جرم
4-8-2-3- وظایف و اقدامات مربوط به جلوگیری از فرار و اختفای متهم
4-8-2-4- وظایف و اقدامات مربوط به بازجویی مقدماتی
4-8-2-5- وظایف و اقدامات مربوط به انجام تحقیقات محلی
4-8-2-6- وظایف و اقدامات مربوط به انجام معاینات محلی و بازرسی از منازل و اماکن
4-8-3- حوزه‌های تخصصی‌ در پی جویی جرایم رایانه‌ای
4-8-3-1- خصوصیات یک کارآگاه سایبری
4-8-4- دسته بندی کارآگاهان بر اساس نوع و میران مهارت‌ها
4-8-4-1- ماموران تحقیقی که در جرائم رایانه‌ای شبکه‌ای تخصص دارند
4-8-4-2- متخصصین رایانه‌ای که تحقیقات را رهبری می‌کنند
4-8-4-3- مامورینی که مهارت‌ها، آموخته‌ها یا علایق برابری در دو زمینه امور کارآگاهی و رایانه دارند
4-8-4-4- مامورینی که هیچ گونه مهارت واقعی و یا علاقه‌ای در زمینه تحقیقات یا رایانه ندارند
4-8-5- چالش‌های خاص و واکنش‌های مربوطه
منابع و مأخذ