معرفی و دانلود کتاب اصول و مبانی حسن نیت در قراردادها (بررسی موضوعی در کشورهای غربی، حقوق اسلام و ایران)

معرفی کتاب اصول و مبانی حسن نیت در قراردادها (بررسی موضوعی در کشورهای غربی، حقوق اسلام و ایران)

کتاب اصول و مبانی حسن نیت در قراردادها (بررسی موضوعی در کشورهای غربی، حقوق اسلام و ایران) نوشته‌ی مهدی مطلبی، علاوه بر شرح مفهوم حسن نیت، دلایل رعایت آن در اجرای قراردادها را مورد بررسی قرار می‌دهد.

درباره‌ی کتاب اصول و مبانی حسن نیت در قراردادها:

حسن نیت از مفهومی اخلاقی برخوردار است که به طور طبیعی در ذات بشر وجود دارد. این ویژگی در تمام دوره‌های تاریخی مورد توجه قرار می‌گرفت؛ اما نه به اندازه‌ی دوران فعلی! زیرا حسن نیت در سال‌های اخیر بیشتر از هر مفهوم دیگر در حوزه‌ی حقوق قراردادها به گوش رسیده است.

این شرایط باعث پذیرش حقوقی جهانی در مفهوم مذکور شده است؛ به طوریکه بعضی از سیستم‌های حقوقی مانند آلمان در این راه پیش قدم شده‌اند و مابقی سیستم‌های پیشرفته همانند فرانسه، آمریکا، انگلستان و... نیز کم کم به سمت قبول مفهوم حسن نیت حرکت کردند.

بحث‌های مربوط به حسن نیت پس از مدتی به سیستم حقوقی ایران نیز کشیده شد، به گونه‌ای که آثار ارزشمندی در این زمینه پدید آمد. پس از این که مفهوم مذکور در حقوق ایران مورد تبیین قرار گرفت بحث‌های زیادی بر سر شناسایی این مفهوم در سیستم حقوقی ایران ایجاد شد و برخی از نویسندگان مدعی شدند که معنای حسن نیت در حقوق اسلام و به تبع آن ایران از قبل وجود داشته و موضوع جدیدی نیست.

پس از اینکه مطمئن شویم بحث‌های حقوقی در مورد حسن نیت به پختگی لازم رسیده‌اند، آنچه اهمیت می‌یابد شناسایی مفهوم مذکور به طور صریح توسط قانونگذار است. اما به دلیل اینکه در حقوق ما به بحث‌های مبنایی بسیار اهمیت داده می‌شود، قبل از قانون‌گذاری در این زمینه لازم است تا مبانی اصل حسن نیت در کشورهایی که آن را پذیرفته‌اند، سپس در حقوق اسلام و ایران مورد بررسی قرار گیرد تا قانونگذار بتواند راحت‌تر آن را شناسایی نماید. چنین دغدغه‌ای نویسنده را بر آن داشت تا کتاب اصول و مبانی حسن نیت در قراردادها را به نگارش درآورد.

کتاب اصول و مبانی حسن نیت در قراردادها برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب برای افرادی که علاقه‌مند به علوم حقوقی و سیاسی هستند، مناسب است.

در بخشی از کتاب اصول و مبانی حسن نیت در قراردادها می‌خوانیم:

‌بی‌شک تعیین ماهیت دقیق حسن نیت جز از طریق بررسی مفهوم، هدف و ویژگی‌های آن امکان‌پذیر نمی‌باشد. همچنین برای این که کارآمدی یک نهاد را در یک سیستم حقوقی بررسی کنیم، باید ابتدا اهداف آن نهاد بررسی شود سپس با توجه به آن اهداف کارآمدی آن بررسی شود. مهمترین هدف حسن نیت پاسخگویی به نیازهای تجاری ونیز توقعات معقول طرفین قرارداد و جامعه تجاری می‌باشد. مفهوم توقعات معقول احتیاج به توصیف دارد. این توصیف نباید منعکس‌کننده نقطه نظرات فیلسوفان اخلاقی باشد بلکه لازم است چنین توصیفی بازتابی از عرف میان مردم عادی باشد. چرا که در عمل منافع یک رویه تجاری مناسب، در عالم حقوق قراردادها، غالب بر استانداردهای اخلاقی مبهم است.

یعنی برای این که توقعات معقول طرفین را در راستای اصل حسن نیت در قراردادها توصیف کنیم نیازی نیست که به اندیشه فیلسوفان اخلاقی رجوع کنیم بلکه از آن جاییکه حقوق قراردادها عرفی است باید به رویه تجاری و عرف‌های موجود توجه کنیم. از طرف دیگر کارکرد حسن نیت آن است که انتظارات معقول طرفین را برآورده کند نه این که عمل غیر اخلاقی را مجازات کند. بر این اساس حسن نیت در حوزه حقوق قراردادها از یک قاعده نظری و اخلاقی صرف فاصله گرفته و اهداف آن بر اساس ملاحظات عملی احراز می‌شود. در واقع، اعمال اصل حسن نیت باید بتواند از منافع بادآورده برای یک طرف قرارداد جلوگیری کند. اصل حسن نیت باید طرف قرارداد را به گونه‌ای محدود کند که نتواند از اختیار موجود خود به گونه‌ای استفاده کند که برخلاف انتظار طرف دیگر در هنگام انعقاد قرارداد باشد. هم چنین در این راستا اصل حسن نیت طرفین را ملزم می‌کند که در مورد رخ داد حوادث پیش‌بینی نشده، به گونه‌ای معقول عمل نمایند.

بنابراین انتطارات معقول ارتباط مستقیمی به سر شکن کردن منافع یا زیان‌های پیش‌بینی نشده بین دو طرف قرارداد دارد. اصل حسن نیت در کنار این که به انتظارات معقول طرفین پاسخ می‌دهد به طور تبعی اعتماد و همکاری بین طرفین را نیز ارتقاء می‌بخشد.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
فصل نخست: کلیات و مفاهیم
مبحث نخست: واژه شناسی
گفتار نخست: اصل
بند نخست: مفهوم لغوی
بند دوم: مفهوم اصطلاحی
گفتار دوم: حسن نیت
بند نخست: مفهوم لغوی
بند دوم: مفهوم اصطلاحی
مبحث دوم: تاریخچه
گفتار نخست: حسن نیت در حقوق روم
گفتار دوم: حسن نیت در قرون وسطی
گفتار سوم: حسن نیت در قرن 19 میلادی
مبحث سوم: اهداف و ویژگی‌های حسن نیت
گفتار نخست: هدف حسن نیت
گفتار دوم: ویژگی‌های حسن نیت
گفتار سوم: تاثیر پذیرش مبنای حسن نیت قراردادی بر سایر شاخه‌های حقوق خصوصی
بند نخست: حسن نیت در حقوق مسئولیت مدنی
بند دوم: حسن نیت در حقوق تجارت
بند سوم: حسن نیت در حقوق تجارت الکترونیک
بند چهارم: حسن نیت در حقوق بیمه
مبحث چهارم:حسن نیت به عنوان رابط حقوق و اخلاق
گفتار نخست:رابطه حقوق و اخلاق
گفتار دوم: حسن نیت به عنوان مفهومی اخلاقی
فصل دوم: مبانی اصل حسن نیت در حقوق قراردادها در حقوق کشورهای غربی
مبحث نخست: عامل ضرورت در روابط تجاری
مبحث دوم: شرط ضمنی
بند نخست: رویه متعاملین (شرط ضمنی خاص)
بند دوم: عرف و عادت (شرط ضمنی عام)
مبحث سوم: اقتضای ذات قرارداد
مبحث چهارم: نظم عمومی
مبحث پنجم: انصاف به عنوان مبنای حسن نیت
مبحث ششم:تحلیل‌های اقتصادی حقوق
مبحث هفتم: تحلیل و جمع بندی مبانی ارائه شده
مبحث هشتم:تاثیر پذیرش مبانی در قلمرو و کارکرد اصل حسن نیت در حقوق قراردادها
گفتار نخست:قلمرو اصل حسن نیت در حقوق قراردادها
بند نخست: مرحله پیش از قرارداد
گفتار دوم: مرحله انعقاد قرارداد
گفتار سوم: مرحله اجرای قرارداد
گفتار چهارم: کارکردهای اصل حسن نیت در حقوق قراردادها
بند نخست: کارکرد تکمیلی
بند دوم: کارکرد تفسیری
فصل سوم: مبانی اصل حسن نیت در قراردادها در حقوق اسلام و ایران
مبحث نخست: رعایت صداقت و پرهیز از فریبکاری در معاملات
گفتار نخست: پرهیز از غش در معامله
بند دوم: ادله ممنوعیت غش در معامله
بند سوم: ممنوعیت غش در معامله و رابطه آن با حسن نیت
گفتار دوم: پرهیز از تدلیس در معامله
بند نخست: مفهوم تدلیس
بند دوم: ادله ممنوعیت تدلیس
بند سوم: ممنوعیت تدلیس در معامله و رابطه آن با حسن نیت
گفتار سوم: پرهیز از غبن فاحش در معامله
بند نخست: مفهوم غبن
بند دوم: ادله ممنوعیت غبن
بند سوم: ممنوعیت غبن در معامله و رابطه آن با حسن نیت
گفتار چهارم: رعایت صداقت و پرهیزکاری در معاملات به عنوان مبنای حسن نیت در حقوق قراردادها
مبحث دوم: قاعده لاضرر
گفتار نخست: مفهوم قاعده لاضرر
گفتار دوم: ادله قاعده لا ضرر
گفتار سوم: قاعده لاضرر و حسن نیت
بند نخست: رابطه بین قاعده لاضرر و حسن نیت
بند دوم: لاضرر به عنوان مبنایی برای حسن نیت
مبحث سوم: قاعده غرور
گفتار نخست: مفهوم قاعده غرور
گفتار دوم: ادله قاعده غرور
گفتار سوم: رابطه بین حسن نیت و قاعده غرور
مبحث چهارم: شروط ضمنی
گفتار نخست: مفهوم و مشروعیت شروط ضمنی
گفتار دوم: شروط ضمنی به عنوان مبنای حسن نیت
مبحث پنجم: نظم عمومی
گفتار نخست: نظم عمومی در فقه
گفتار دوم: نظم عمومی به عنوان مبنای حسن نیت
مبحث ششم: تحلیل و جمع بندی مبانی ارائه شده
منابع و مآخذ