معرفی و دانلود کتاب اذن ولی در خصوص ازدواج دختر باکره

معرفی کتاب اذن ولی در خصوص ازدواج دختر باکره

کتاب اذن ولی در خصوص ازدواج دختر باکره نوشته‌ی مهدی رضائی زاده به موضوع اذن ولی در قانون مدنی ایران، فلسفه‌ی آن و محدویت‌ دختران در آزادی انتخاب همسر پرداخته است.

اذن ولی، در نکاح که با توجه به لزوم قائل شدن حق انتخاب در ازدواج برای دختر باکره و از طرفی دفع ضرر احتمالی، نیاز به استفاده از تدابیر عاقلانه‌ی پدر در این رابطه اهمیت زیادی دارد.

هنگامی که از اذن ولی در نکاح دختر صحبت می‌شود منظور دختری است که به سن رشد رسیده باشد که با توجه به مذاهب مختلف اسلامی ولایت بر دختر و با توجه به باکره بودن یا نبودن متفاوت است. هم چنین نوع ولایت که می‌تواند ولایت جبری باشد یا ولایت اختیاری با هم متفاوت هستند.

حقوق و احکام خانواده از اهمیت خاصی برخوردار است که تا حد زیادی ناشی از ارزش و جایگاه خانواده در دین مبین اسلام و عرف و فرهنگ جامعه اسلامی است. خانواده هسته مرکزی اجتماع و نخستین اجتماعی است که در اثر عقد ازدواج شکل می‌گیرد و زن و شوهر آداب و رسوم زندگی و اصول اجتماعی و ابزار محبت و عشق و علاقه به دیگری و از خودگذشتگی را تجربه می‌کنند، خانواده کانونی برای حمایت از انسان و ارزش‌های والای اخلاقی است، خانواده در حفظ و گسترش اقتدار ملی و اجتماعی نقش مؤثری دارد، به عبارت دیگر بین اقتدار ملی و استحکام خانواده رابطه نزدیکی برقرار است و تزلزل و تباهی خانواده‌ها باعث انحطاط ملت‌ها است و سستی روابط خانوادگی موجب انحطاط اجتماعات بشری می‌باشد.

یکی از مسائل قابل توجه که در زمینه‌ی حقوق و آزادی‌های زنان مطرح است موضوع حق انتخاب همسر و شریک زندگی می‌باشد. گفته می‌شود، کرامت و شخصیت زن، به عنوان یک موجود انسانی، همانند مرد، اقتضاء می‌کند که در حق انتخاب همسر، همانند مرد آزادی کامل داشته‌ باشد و در این راه اراده دیگری بر او تحمیل نشود، تبعیض و تفاوتی که از این حیث در جوامع مختلف بین زن و مرد وجود دارد و تحمیل‌هایی که در انتخاب همسر بر روی زن اعمال می‌گردد یا موانع و محدودیت‌هایی که از این حیث در مورد او اجرا می‌شود مدافعین ارتقاء حقوق زن و طرفداران تساوی حقوق زن و مرد را بر آن داشت که به طرق مختلف این آزادی را برای زنان تثبیت و تساوی آنان را با مردان در این خصوص تأمین نمایند.

امروزه در قوانین بسیاری از کشورها، سعی شده، از محدودیت و ممنوعیت آزاد انتخاب همسر برای پسر و دختر کاسته و ازدواج آن‌ها بدون نظر خود و با تحمیل نظر اولیائشان به رسمیت شناخته نشود و از سوی دیگر، ممانعت و عدم اجازه آن‌ها نیز، مانع ازدواجشان نگردد.

با توجه به مطالب ذکر شده در می‌یابیم که پدر با بینش عاقلانه خود در انتخاب همسر برای فرزندش، دختر خود را یاری می‌نماید. و خلاصه این امر مهم، یک امر یک سویه و تک بعدی نیست. هم از مزایای استفاده از تدابیر عاقلانه‌ی «ولی» استفاده می‌شود و در موارد خاص بی‌تدبیری یا خدای ناکرده سوء‌ استفاده «ولی» راه خلاصی از این مانع حقوقی یا فقهی باز است که آن سلب اذن اوست.

در بخشی از کتاب اذن ولی در خصوص ازدواج دختر باکره می‌خوانیم:

ولایت پدر و جد پدری در امر تزویج پسر صغیر و دختر صغیره که موضوع تبصره ماده 1041 می‌باشد، در فرض حیات هر دو ترتیبی نیست بلکه در عرض یکدیگر هستند. بنابراین هر یک از آنان می‌توانند بدون کسب موافقت دیگری مبادرت به ازدواج مولی علیه نماید. البته در صورت انجام امر ازدواج توسط هر دو، ازدواجی که زودتر انجام گرفته صحیح، و دیگری بلااثر است. اما در صورت وقوع هر دو در زمان واحد، بنظر فقها اقدام جد پدری مؤثر و عمل پدر بدون اثر خواهد بود. ولی در خصوص اجازه و و موافقت با ازدواج دختری که شوهر نکرده، قضیه به چه صورت است، موافقت و مخالفت کدام مؤثر است؟ در صورت اختلاف نظر میان آنان نظر کدامیک معتبر است؟ و دادگاه باید با کدامیک تماس حاصل کند؟

در مورد اذن پدر یا جد پدری نسبت به نکاح دختر کبیره که موضوع ماده‌ی 1043 قانون مدنی می‌باشد، به نظر بعضی از حقوقدانان این حق بنحو ترتیبی است. یعنی در صورت حیات پدر باید برای موافقت با ازدواج به او رجوع کرد و فقط در صورت فوت پدر، جد پدری اختیار اذن نکاح دارد. ولی به نظر می‌رسد که بر خلاف این استنباط از متون فقه، موافقت احد از پدر یا جد پدری، بدون لزوم رعایت ترتیب برای صحت عقد کافی است. بدین ترتیب دختر کبیره‌ی باکره چنانچه موافقت هر یک از پدر یا جد پدری را برای نکاح جلب نماید، حق ازدواج خواهد داشت و به همین نحو در صورت عدم اعلام موافقت هر یک از آنان، دختر حق دارد بشرح مذکور در قانون به دادگاه مراجعه و مراتب قصد خود را در مورد نکاح به اطلاع هر یک از آنان برساند. (محقق داماد، سید مصطفی، 1386ش، ص58)

فهرست مطالب کتاب

پیش‌گفتار
فصل اول: مفاهیم و کلیات
فصل دوم: اذن
فصل سوم: اذن و ولایت ولی در قانون مدنی ایران
فصل چهارم: ولایت
نتیجه‌گیری
پیشنهاد
منابع و مآخذ