معرفی و دانلود کتاب آشنایی با نرم‌افزار LIPP

معرفی کتاب آشنایی با نرم‌افزار LIPP

بتول علی نژاد و ندا بیاتی در کتاب آشنایی با نرم‌افزار LIPP، دومین جلد از مجموعۀ آموزشی نرم‌افزارهای زبان شناسی، گفتارپردازی، آواشناسی و داده‌پردازی به کمک نرم‌افزار ال‌آی‌پی‌پی را آموزش می‌دهند.

در سال‌های اخیر، حوزه‌ی علم زبان‌شناسی از وجوه گوناگونی تطور یافته است. در همین راستا، به‌ موازات گسترش مفاهیم نظری، رویکردهای آزمایشگاهی و استفاده از نرم‌افزارهای زبان‌شناختی هم رشد چشم‌گیری داشته است. این ابزارها امکاناتی را در اختیار زبان‌شناسان قرار می‌دهند تا مشاهدات گسترده‌تر و اندازه‌گیری‌های دقیق‌تری انجام دهند. پیش از این، انجام تحقیقاتی از این دست ممکن نبود یا این که حداقل به آسانی تحقق نمی‌یافت.

LIPP «برنامه‌ی آواشناختی بین‌المللی منطقی» (Logical International Phonetics Programs)، برای آوانگاری آواهای گفتار به کار می‌رود. با استفاده از LIPP می‌توانید آوانگاری را با سرعت و دقت بیشتری انجام دهید و تحلیلی نظام‌مند و پایا از آوانگاری به دست آورید. در حال حاضر، در بسیاری از دانشگاه‌ها و سازمان‌های پژوهشی مرتبط با تحقیقات گفتار از این برنامه به عنوان ابزاری بالینی برای آوانگاری و تحلیل گفتار استفاده می‌شود.

در این کتاب به طور کلی در مورد نرم‌افزار ال‌آی‌پی‌پی و کارکرد و کاربرد آن در زمینه‌ی آواشناسی صحبت شده است. بسیاری از دانشگاه‌ها و سازمان‌های پژوهشی که در زمینه‌ی گفتار تحقیق می‌کنند از این نرم‌افزار به عنوان ابزاری بالینی برای آوانگاری و تحلیل گفتار استفاده می‌کنند. استفاده از این نرم‌افزار باعث می‌شود که در تحقیقات خود از آوانگاری دقیق‌تری استفاده کنید. این نرم‌افزار خروجی واضحی را از داده‌ای آوانگاری به دست می‌دهد. در این سیستم کامپیوتری هوشمند، کارکردها با بسیاری از الزامات آوانگاری مطابقت دارد.

کتاب در هشت قسمت به طور گام به گام و به صورت تصویری شیوه‌ی کار با این نرم‌افزار را آموزش می‌دهد. در قست اول، با آغاز به کار و آوانگاری و مشخصه‌های آن در این نرم‌افزار آشنا می‌شوید. در قسمت دوم نحوه‌ی پیدا کردن فایل‌های آوانگاری و ذخیره آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد. قسمت سوم روش‌های متفاوت تحلیل واج شناسی در این نرم‌افزار را توضیح می‌دهد. در قسمت چهارم نحوه‌ی تجزیه و تحلیل پایانی آوانگاری بررسی شده است. در قسمت پنجم چگونگی کارکرد ابزار تحلیل ال‌آی‌پی‌پی توضیح داده می‌شود. در قسمت ششم با اطلاعات کاربری در ال‌آی‌پی‌پی آشنا می‌شوید. در قسمت هفتم توسعه‌ی نمادها در ال‌آی‌پی‌پی توضیح داده شده و در قسمت هشتم مشخصه‌های دیگری از ال‌آی‌پی‌پی آورده شده است.

در بخشی از کتاب آشنایی با نرم‌افزار LIPP می‌خوانیم:

در صورتی که شماره‌های شمارنده به هنگام آوانگاری وارد سیستم شده باشند، به رنگ سفید نمایش داده می‌شوند. این شماره‌ها به همراه ردیف صورت کلمه به شما در تصمیم‌گیری برای این‌که کدام از ردیف‌های فایل آوانگاری 1 باید با کدام یک از فایل‌های آوانگاری 2 در تطابق باشند کمک می‌کند. آن سمتی از صفحۀ نمایش که قرمز رنگ بوده بخش فعّال و سمت دیگر که سبز رنگ است بخش غیرفعال صفحۀ نمایش است. کاربر می‌تواند جایگاه این قسمت‌های فعّال و غیرفعّال را با استفاده از کلید‌های «فلش راست و چپ» عوض کند. توجه داشته باشید که وقتی سمت چپ صفحۀ نمایش قرمز رنگ (فعّال) باشد، به دنبال آن ردیف هدف در فایل ادغام‌یافته نیز قرمزرنگ خواهد بود.

هنگامی که به این نتیجه می‌رسید که دو فایل در حال بررسی با یکدیگر هم‌تراز نیستند، می‌توانید در بخش File Merge اقدامات متعددی را در راستای هم‌تراز نمودن آن‌ها انجام دهید. با فشار دادن کلید حذف <Delete> و درج <Insert> بر روی هر ردیف، فایل قرمز رنگ شده را متناسب با انتخاب خود تغییر خواهید داد. برای مثال اگر یک فایل دارای محتوایی فرا‌تر از محتوای فایل دیگر است، هنگامی‌که کلمۀ اضافی به رنگ قرمز در آمده است کافیست با فشار دادن کلید <Delete> آن را حذف نموده و دو فایل را یکسان نمایید. این حرکت به طور خودکار شماره‌گذاری‌ها را به نحوی تنظیم می‌نماید که فضای خالی شده توسط عمل حذف با آوانگاشت‌های بعدی پر شده و خالی باقی نماند. چنان‌چه کلید <Insert> را هنگامی که ردیف خاصی به رنگ قرمز در آمده است فشار دهید، به دنبال این عمل یک فضای خالی جدید در آن موقعیت درج می‌شود (وقتی که محتوای خاصی از فایل حذف شود تنها راه بازگرداندن آن مراجعۀ مجدد به واحد آوانگاری است. پس تنها در صورتی دست به این اقدام بزنید که از تصمیم خود اطمینان کامل دارید).

فهرست مطالب کتاب

پیش‌گفتار
1- آغاز به کار
1-1- آغاز آوانگاری
1-2- تایپ کردن بر ردۀ صورت کلمه
1-3- آوانگاری در ردۀ هدف
1-4- نماد‌های اصلی و زیروزبری
1-5- آوانگاری در ردۀ آوانگاری
1-6- تنظیم رده‌های هدف و آوانگاری
1-7- حرکت نشان‌گر از ردیف به ردیف و از رده به رده
1-8- آوانگاری مشخصه‌های Toggle
1-9- منوی Symbols
1-9-1- زیرمنوی همخوان‌ها
1-9-2- زیرمنوی واکه‌ها
1-9-3- زیرمنوی زیروزبری
1-9-4- مرزنماها و نماد‌های جهانی
2- مدیریت فایل‌ها در LIPP
2-1- کار با فایل‌های گفتاری
2-2- فرهنگ واژگان LIPP
2-2-1- افزودن واژه به فرهنگ واژگان
2-2-2- حذف واژه‌ها از فرهنگ واژگان
2-2-3- لغو انتخاب واژه در فرهنگ واژگان
2-3- اطلاعات کاربر و جلسات در حوزۀ آوانگاری
2-3-1- وارد کردن اطلاعات کاربر و جلسات
2-4- چاپ کردن فایل‌های آوانگاری
2-5- LIPP چگونه نماد‌های آوایی را می‌شناسد
3- تحلیل فایل‌ها در LIPP
3-1- تحلیل فهرست آوایی (بافت-آزاد)
3-2- تحلیل مشخصه‌ها (حساس به بافت)
3-3- تحلیل درستی مشخصه‌ها
3-4- تحلیل فرایندهای واجی
3-5- انجام تحلیل با LIPP
3-6- نمایش نتایج تحلیل بررروی صفحه
3-7- ذخیرۀ فایل نتیجه
4- تحلیل پایایی
5- چگونگی کارکرد ابزار تحلیل LIPP
5-1- تعریف مفاهیم آواشناسی یا متغیر‌ها در LIPP
5-2- نوشتن قواعد در LAL
5-3- مشخصه‌های دیگر تحلیل
5-4- چند راهنمایی کلی برای قواعد پیشرفتۀ LIPP
5-5- همگون‌سازی، قلب، تلفیق
5-6- قواعد دقت طولی و تعریف‌های بازگشتی
5-7- تجزیه و تحلیل آواگریزی
5-7-1- تولید گزارش
5-8- تحلیل فایل‌های مختلف
6- اطلاعات کاربری در LIPP
7- توسعۀ نمادها در LIPP
7-1- ایجاد یک فایل الفبای پیش نویس (scratch alphabet file)
7-2- ورود به بخش تغییر نماد <Edit Symbols>
7-3- نمایش نمادها
7-4- ایجاد نماد، تغییر نماد
7-5- پاک کردن نماد
7-6- خارج شدن از ویرایش نمادها
7-7- مکان‌نگاری صفحه کلید در LIPP
7-8- حذف نماد از صفحه کلید
7-9- نگاهی بر لیست نمادها
7-10- جای‌گذاری نمادها در صفحه کلید
7-11- حرکت سریع در مکان‌نگاری صفحه کلید
7-12- فعال‌سازی نماد برای FATTLIPP
7-13- چاپکردن پوشش‌های جدید برای کلید‌ها
7-14- توصیف دوبارۀ نمادها
7-15- نگاهی بر لیست نمادها
7-16- ارزش‌های پارامتری نمادها
7-17- توصیف پارامترها
7-18- تغییر دادن توصیف نمادها
7-19- تنظیم موقعیت
7-20- تغییر توصیف پارامتری
7-21- ترکیب نماد‌های زیروزبری
7-22- تغییر ترکیب نماد‌های زیروزبری
7-23- تنظیمات در منوی نماد
7-24- تعریف کردن الفبای جدید
8- دیگر مشخصه‌های LIPP
8-1- قابلیت شمارانداز آوایی
8-2- قابلیت زمان بندی
8-3- یادداشت‌نویسی
8-4- ادغام فایل‌ها
8-5- ذخیره و بازیابی، جست‌وجو و جایگزینی<Save & Retrieve, Search & Replace>
پیوست (1) : جایگاه نمادها بر صفحه کلید
پیوست (2) : کدهای 16 بعدی برای نمادها
پیوست (3) : تعریف نمادها در Titelipp