معرفی و دانلود کتاب روش و دانش در پژوهش اجتماعی

معرفی کتاب روش و دانش در پژوهش اجتماعی

کتاب روش و دانش در پژوهش اجتماعی، منبعی جامع در حوزه‌ی روش‌شناسیِ تحقیق در رشته‌های علوم اجتماعی است. محمد پورکار، نویسنده‌ی کتاب، در این اثر با زبانی ساده به توضیح مبانی، استراتژی‌ها و شیوه‌های سودمندِ انجام پژوهش‌های اجتماعی پرداخته است. پس از مطالعه‌ی کتاب حاضر، در جریان مفاهیم کلیدی برای انجام مطالعات علمی پژوهشی قرار می‌گیرید.

درباره‌ی کتاب روش و دانش در پژوهش اجتماعی

کتاب روش و دانش در پژوهش اجتماعی، راهنمایی کامل برای آشنایی با مبانی و شیوه‌های علمیِ تحقیق در حوزه‌ی علوم اجتماعی است. محمدپورکار، نویسنده‌ی کتاب، اصول، استراتژی‌ها و تکنیک‌های انجام پژوهش‌های اجتماعی را در این اثر توضیح داده است. آموز‌‌ه‌های این اثر با هدف تمرکز بر کنکورِ دکترا و کارشناسی ارشد علوم اجتماعی تدوین شده‌اند.

مطالب کتاب روش و دانش در پژوهش اجتماعی با توضیحاتی درباره‌ی مفهوم شناخت، علم و دانش آغاز می‌شود. در حین مطالعه‌ی این بخش با مکتب‌های شناخت علمی آشنا می‌شوید. محمد پورکار در ادامه‌ی کتاب به تعریف پژوهش‌های علمی پرداخته است. بر اساس این تعریف، تحقیقات علمی با هدف توصیف، کاوش، تعمیم، کنترل و پیش‌بینی اطلاعات انجام می‌شود. آشنایی با این مفاهیم به شما کمک می‌کند تا در جریان چارچوب و عناصر لازم برای تدوین یک پروژه‌ی پژوهشی منسجم و علمی قرار بگیرید.

آشنایی کامل با مراحل و شیوه‌ی انجام پژوهش اجتماعی

در ادامه‌ی کتاب روش و دانش در پژوهش اجتماعی، مراحل تدوین یک پژوهش اجتماعی کاملاً توضیح داده شده‌اند. محمد پورکار در این بخش شما را با تمامی مراحل اجرای یک پژوهش اجتماعی از طرح مسئله گرفته تا نتیجه‌گیری و ارائه‌ی تئوری، آشنا می‌کند. این اطلاعات باعث می‌شود تا مراحل انجام پژوهش‌های اجتماعی را با دقت به پایان برسانید و نتیجه‌‌ای علمی و حساب‌شده از تحقیقات به دست آورید.

پارادایم، استراتژی و رویکردهای پژوهش در بخش بعدی این کتاب توضیح داده شده‌اند. در کنار این توضیحات، اطلاعات سودمندی درباره‌ی رویکردهای کمی، کیفی و ترکیبی پژوهش مطرح شده است. محمد پورکار در بخش‌های واپسین کتاب، اطلاعاتی درباره‌ی سطوح اندازه‌گیریِ پژوهش با مقیاس‌های اسمی، ترتیبی، فاصله‌ای و نسبی گنجانده است. با مطالعه‌ی این اطلاعات می‌توانید داده‌های آماری در پژوهش‌های اجتماعی را بهتر درک کنید.

کتاب روش و دانش در پژوهش اجتماعی را انتشارات مهرکیا، چاپ و روانه‌ی بازار کرده است.

کتاب روش و دانش در پژوهش اجتماعی برای شما مناسب است اگر

• دانشجوی مقطع دکتری یا کارشناسی ارشد رشته‌های علوم اجتماعی هستید و به منبعی سودمند برای آمادگیِ آزمون‌های این رشته نیاز دارید.
• می‌خواهید با مفاهیم بنیادی پژوهش اجتماعی و شیوه‌ی انجام آن آشنا شوید.

در بخشی از کتاب روش و دانش در پژوهش اجتماعی می‌خوانیم

از نگاه ساختاری، پژوهش و تحقیق به عنوان یک فرایند علمی بر اساس سه عنصر اصلی: نظریه (تئوری)، روش‌شناسی (متدولوژی) و روش (متد) به سوی هدف (گردآوری داده‌ها و پردازش یافته‌ها و دستیابی به قانون) پیش می‌رود و این سه عنصر (تئوری، متدولوژی و متد)، چهارچوب ساختاری پژوهش را شکل و جهت می‌دهند. بدین معنا که رویکرد و استراتژی پژوهشی با در نظرگرفتن این سه عنصر برگزیده می‌شوند و پژوهشگر در گزینش روش، ابزار و تکنیک پژوهشی همواره به این عناصر نیم‌نگاهی دارد و برای رسیدن به پاسخ‌های پژوهش باید این عناصر را در نظر داشته باشد.

واژه‌ متدولوژی که مفهوم لغوی آن روش‌شناسی است در اصل به دو معنی به کار می‌رود: اول) بررسی روش (متد) ‌های پژوهش علمی: که پژوهشگر را از گمراهی و کج‌اندیشی باز می‌دارد و دوم) مجموعه روش‌های هر علم: که به معنی تعداد روش‌های علوم گوناگون است. (آگ‌برن و نیم‌کوف، 32: 1381). بنابراین، متدولوژی شناخت روش‌های دانش (روش‌شناسی) در بررسی و مطالعات گوناگون و گسترده است؛ به عبارتی دیگر، روشی که دانش‌های گوناگون جهت کشف مجهولات و شناخت بیشتر و دقیق‌تر همواره به کار می‌بندند متدولوژی (methodology) نام دارد.

روش‌شناسی یا متدولوژی، کانال ارتباطی و بخش پیونددهنده‌ تئوری و متد به هم می‌باشد که در عملیات پژوهش یعنی: شیوه‌ ارزیابی مدل پژوهشی، تعریف و چگونگی کاربرد تئوری در پژوهش و همچنین، چگونگی گزینش و کاربرد روش‌ها و تکنیک‌های ویژه پژوهشی، نقش پیونددهنده را دارد. به عبارت دیگر، روش‌شناسی حلقه‌ پیوند و رابط تئوری و عمل در پژوهش‌ است که چهارچوب اصلی یک پژوهش را تعیین نموده و با ایجاد ارتباط منسجم بین تئوری و متد، پژوهشگر را یاری می‌نماید و پژوهشگر با درکی که از مسئله پژوهش و متدولوژی دارد، در گزینش استراتژی، رویکرد و روش‌های پژوهشی گام‌های درستی برخواهد داشت و همچنین، متدولوژی، دانش و کنش پژوهشگر را به هم پیوند داده و در فرایند صفر تا صد پژوهش، نقش جهت‌ده را دارد.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار نویسنده
بخش 1- علم و شناخت علمی
1-1) علم (Knowledge & Science)
2-1) هدف‌های علم
3-1) ویژگی‌های علم
4-1) انواع علم
5-1) شناخت (Cognition)
6-1) مکاتب و نظریه‌های شناخت
پرسش‌های بخش 1
بخش 2- پژوهش علمی و مراحل آن
1-2) تعریف پژوهش علمی و مراحل آن
الف) مدل کیوی و کامپنهود
ب) مدل ژولین سیمون
2-2) ویژگی‌های پژوهش علمی
3-2) اهداف پژوهش علمی
1-3-2) کاوش
2-3-2) توصیف
3-3-2) تبیین
4-3-2) تعمیم
5-3-2) تفهم
6-3-2) پیش‌بینی
7-3-2) کنترل
4-2) نقش زمان در پژوهش‌های اجتماعی
1-4-2- مطالعات مقطعی
2-4-2- مطالعات طولی
1-2-4-2- روندپژوهی
2-2-4-2- مطالعه‌ نسلی
3-2-4-2- پانل
پرسش‌های بخش 2
بخش 3- عناصر اساسی پژوهش
1-3) مفهوم (Concept) و مفهوم‌سازی (Conceptualization)
2-3-تعریف (Definition)
3-3) سازه (Construct)
4-3) متغیر (Variable)
1-4-3) متغیرهای کمّی
2-4-3) متغیرهای کیفی
3-4-3) متغیرهای مستقل
4-4-3) متغیرهای وابسته (تابع)
5-4-3) متغیرهای کنترل
6-4-3) متغیر واسطه‌ای
7-4-3) متغیرهای اسمی
8-4-3) متغیرهای ترتیبی
9-4-3) متغیرهای فاصله‌ای
10-4-3) متغیرهای نسبی
5-3) فرضیه (Hypothesize) و فرضیه‌سازی (Hypothesized)
1-5-3) فرضیه‌های توصیفی
2-5-3) فرضیه‌های تحلیلی (علّی)
3-5-3) فرضیه‌ دو متغیره
4-5-3) فرضیه‌ چند متغیره
5-5-3) فرضیه‌ صفر (0H)
6-5-3) فرضیه‌ پژوهش (1H)
6-3) نظریه یا تئوری (Theory)
7-3) قانون (Law)
8-3) متدولوژی (methodology)
9-3) متد (method)
پرسش‌های بخش 3
بخش 4- مراحل تدوین یک پژوهش
1-4) تعریف پژوهش اجتماعی
2-4) طرح مسئله و پرسش آغازین
3-4) بیان مسئله
4-4) اثبات مسئله
5-4) عملیاتی‌کردن مفاهیم
1-5-4) تعریف عملیاتی
6-4) پرسش‌های پژوهش
7-4) ارائه‌ فرضیه
8-4) چهارچوب نظری پژوهش
9-4) هدف‌های پژوهشی
10-4) ضرورت و اهمیت پژوهش
11-4) کاربردهای متصور از پژوهش
12-4) پیشینه‌ پژوهش
13-4) روش‌های گرد‌آوری اطلاعات
14-4) تکنیک‌های گرد‌آوری اطلاعات
15-4) ساختن مدل تحلیلی
16-4) واحدهای تحلیل
17-4) پردازش و تحلیل اطلاعات
18-4) یافته‌های پژوهش
19-4) نتیجه‌گیری
20-4) پیوست
ساختار و اصول نگارش و تدوین پایان‌نامه
پرسش‌های بخش 4
بخش 5- پارادایم، استراتژی و رویکرد پژوهشی
1-5) پارادایم یا انگاره
1-1-5) پاردایم (انگاره) واقعیت‌های اجتماعی
2-1-5) پارادایم (انگاره) تعریف اجتماعی
3-1-5) پارادایم (انگاره) رفتار اجتماعی
2-5) استراتژی‌ها (راهبردها) ‌ی پژوهشی
1-2-5- استراتژی (راهبرد) پژوهش استقرایی:
2-2-5- استراتژی (راهبرد) پژوهشی قیاسی
3-2-5- استراتژی (راهبرد) پژوهشی پس ‌کاوی
4-2-5- استراتژی (راهبرد) پژوهشی استفهامی
3-5) رویکردهای (Approach) پژوهشی: کمّی-کیفی و ترکیبی
1-3-5) پژوهش با رویکرد کیفی (Qualitative method)
2-3-5) رویکرد پژوهش کمّی (Quantitative method)
3-3-5) روش‌های ترکیبی (کمّی-کیفی)
پرسش‌های بخش 5
بخش 6- سطوح اندازه‌گیری (سنجش)
1-6- تعریف اندازه‌گیری
2-6- مقیاس اسمی (Nominal scale)
3-6- مقیاس ترتیبی (Ordinal scale
4-6- مقیاس فاصله‌ای (Interval scale)
5-6- مقیاس نسبی (Ratio scale
پرسش‌های بخش 6
بخش7-نمونه‌گیری (Sampling)
1-1-7) نمونه‌گیری (Sampling)
2-1-7) جامعه‌ آماری (Universe)
3-1-7) حجم نمونه (Sample size)
4-1-7) عنصر (Element)
5-1-7) قشر یا لایه (Stratum)
6-1-7) نمونه (Sample)
7-1-7) نمونه معرف (Representative Sampling)
8-1-7) چهارچوب نمونه‌گیری (Sampling framework)
9-1-7) پارامتر (Parameter)
10-1-7) آماره (Statistics)
11-1-7) خطای نمونه‌گیری (Sampling Error)
2-7) انواع نمونه‌گیری
1-2-7) نمونه‌گیری احتمالی (Probability Sampling)
1-1-2-7) نمونه‌گیری اتفاقی ساده (Random sampling)
2-1-2-7) نمونه‌گیری منظم (Regular sampling)
3-1-2-7) نمونه‌گیری مطبق یا طبقه‌بندی‌شده (Approprative Sampling)
4-1-2-7) نمونه‌گیری خوشه‌ای (Cluster sampling)
5-1-2-7) نمونه‌گیری دومرحله‌ای (Two-stage sampling)
2-2-7) نمونه‌گیری غیراحتمالی (Non-probability sampling)
1-2-2-7) نمونه‌گیری سهمیه‌ای (Quota sampling)
2-2-2-7) نمونه‌گیری هدفمند (Purposive Sampling)
3-2-2-7) نمونه‌گیری زنجیره‌ای (Chain Sampling)
پرسش‌های بخش 7
بخش 8- شاخص (Index) و طیف یا پیوستار (Scale)
1-8) شاخص (Index)
1-1-8) اصول شاخص‌سازی
2-1-8) فرایند شاخص‌سازی پژوهشی
2-8) طیف (Scale)
1-2-8) طیف بوگاردوس
2-2-8) طیف ترستون
3-2-8) طیف لیکرت
4-2-8) طیف گاتمن
5-2-8) طیف اوزگود
پرسش‌های بخش 8
بخش 9-انواع روش‌های پژوهشی
1-9) روش پژوهش به چه معناست؟
A- با توجه به معیار زمان
B- با توجه به میزان ژرفایی
C- با توجه به معیار وسعت
D- با توجه به معیار کاربرد
E- طبقه‌بندی روش‌های پژوهش‌ بر اساس جهت‌گیری‌های پژوهشی
F- طبقه‌بندی روش‌های پژوهش‌ بر اساس فلسفه‌های پژوهشی
G- طبقه‌بندی روش‌های پژوهش‌ بر اساس رویکردهای پژوهشی
H- طبقه‌بندی روش‌های پژوهش‌ بر اساس استراتژی‌های پژوهشی
K- طبقه‌بندی روش‌های پژوهش‌ بر اساس هدف‌های پژوهشی
L- طبقه‌بندی روش‌های پژوهش‌ بر اساس افق زمانی
M- طبقه‌بندی روش‌های پژوهش‌ بر اساس تکنیک گردآوری داده‌ها
2-9) پیمایش (Survey)
3-9) آزمایش (Experiment)
1-3-9) متغیر مستقل و متغیر وابسته
2-3-9) گروه آزمایش و گروه کنترل (گواه)
3-3-9) پیش‌آزمون و پس‌آزمون
4-9) مطالعه‌ موردی (case study)
5-9) اقدام‌پژوهی (Action research)
6-9) روش‌شناسی مردمی (Ethnomethodology)
7-9) پژوهش تاریخی (Historical research)
8-9) پژوهش میدانی (Field research)
پرسش‌های بخش 9
بخش 10- تکنیک‌های پژوهش
1-10) مصاحبه (Interview)
2-10) تحلیل محتوا (Content analysis)
3-10) مشاهده (observation)
4-10) پرسشنامه (Questionnaire)
پرسش‌های بخش 10
بخش 11-اعتبار و پایایی
1-11) اعتبار (Validity)
1-1-11) اعتبار محتوا
1-1-1-11) اعتبار صوری
2-1-11) اعتبار ملاکی (وابسته به معیار)
1-2-1-11) اعتبار همزمان
2-1-2-11) اعتبار پیش‌بین
3-1-11) اعتبار سازه (ساخت)
1-3-1-11) اعتبار همگرا
2-3-1-11) اعتبار واگرا
2-11) پایایی یا قابلیت تکرار (Reliability)
3-11-اعتبار درونی و اعتبار بیرونی
1-3-11) اعتبار درونی
2-3-11) اعتبار بیرونی
پرسش‌های بخش 11
واژه‌نامه فارسی به انگلیسی: مفاهیم کلیدی روش پژوهش در علوم اجتماعی
منابع و مآخذ