معرفی و دانلود بهترین داستان‌ها و رمان‌های دفاع مقدس و ادبیات پایداری

چرا باید داستان و رمان دفاع مقدسی بخوانیم؟

در آخرین روزهای شهریورماه سال 1359 شمسی، درحالی‌که مدت چندانی از انقلاب ایران و التهابات، رخدادها و تغییرات پرشتاب پس از آن نگذشته بود و گوشه‌وکنار کشور همچنان درگیر وقایع سیاسی ‌کوچک و بزرگی بود، نیروهای ارتش بعث عراق با حمله به فرودگاه‌ها و پایگاه‌های نیروی هوایی کشور، به‌طور علنی علیه ایران اعلام جنگ کردند. این، نقطه‌ی آغاز رخدادی سرنوشت‌ساز بود که هشت سال به‌طول انجامید و آینده‌ی ملت ایران را برای همیشه تغییر داد. جنگ ایران و عراق که در جهان، تحت عنوان «جنگ اول خلیج فارس» شناخته می‌شود، در ایران بیشتر به «دفاع مقدس» و «جنگ تحمیلی» موسوم شده است.

از زمان وقوع این جنگ چندین‌ساله تابه‌امروز که چندین دهه از آن می‌گذرد، افراد بسیاری دست به قلم برده‌اند تا در این باب بنویسند و به‌نوبه‌ی خود، گوشه‌ای از مشاهدات یا شنیده‌هایشان از این واقعه‌ی تاریخی تأثیرگذار را به ثبت برسانند. از این‌رو، تاکنون آثار جذاب بسیاری در قالب‌های مختلف مکتوب همچون مقاله، داستان، رمان، خاطره‌نگاری و... در این زمینه تألیف و منتشر شده است. اما در این میان، ادبیات داستانی جنگ و دفاع مقدس بسیار پررنگ‌‌تر و تأثیرگذارتر از سایر قالب‌ها بوده است.

وقوع جنگ تحمیلی و شکل‌گیری ادبیات دفاع مقدس

حوزه‌ی ادبیات دفاع مقدس که پس از انقلاب سال 1357 و با وقوع جنگ ایران و عراق شکل گرفت، با نام‌های دیگری همچون «ادبیات پایداری»، «ادبیات مقاومت»، «ادبیات ایثار» و... نیز یاد می‌شود. بدیهی‌ست که ادبیات داستانی جنگ، مختص به ایران یا یک ملت و کشور خاص نیست. چراکه در هر جامعه‌ای، ادبیات، همیشه و به‌ناگزیر تحت تأثیر وقایع تاریخی، سیاسی و اجتماعی قرار دارد. در طی تاریخ نویسندگان، نمایش‌نامه‌نویسان و شاعران بسیاری جنگ و وقایع مربوط به آن را با کمک کلمات به تصویر کشیده‌اند. این موضوع را می‌توان در میان شاعران و نویسندگان ایرانی در دوره‌های مختلف تاریخی کشورمان نیز مشاهده کرد.

ادبیات داستانی جنگ در صورتی که پس از یک انقلاب شگل بگیرد، دایره‌ی واژگان اختصاصی گسترده‌تری خواهد داشت. زیرا موضوعات مختلف دیگری همچون آرمان‌های انقلابی، سوگیری‌های حزبی و نقدها و نظرات گوناگون جامعه در آن برهه نیز به موضوعات مرتبط با جنگ اضافه می‌شود. به همین ترتیب ادبیات دفاع مقدس در ایران، به‌سبب پیوستگی دو رویداد مهم انقلاب 1357 و جنگ ایران و عراق در سال 1359، از این ویژگی برخوردار است. ادبیات داستانی جنگ در هر کشوری، این پتانسیل را دارد که در آینده به یک منبع و مرجع مهم تاریخی بدل شود که نسل‌های آینده با مرور آن، از بخش مهمی از تاریخ کشورشان که تحت تأثیر جنگ و تبعاتش بوده، مطلع می‌شوند.

ادبیات دفاع مقدس در دوره‌های مختلف

در ایران، آثار مرتبط با ادبیات دفاع مقدس را می‌توان به دو دوره تقسیم کرد: دوره‌ی اول، آثاری را دربرمی‌گیرد که در طی جنگ هشت‌ساله‌ی میان ایران و عراق نوشته شده‌اند و دوره‌ی دوم، شامل آثاری می‌شود که پس از پذیرش قطعنامه و اتمام رسمی جنگ به رشته‌ی تحریر درآمده‌اند.

در دوره‌ی اول، مفاهیم و مضامین متنوع موجود در داستان‌ها و رمان‌های دفاع مقدس و دیگر آثار مکتوب این حوزه، عبارت‌ بودند از: ستایش مجاهدان و رزمندگان، توصیف فضای معنوی جبهه، تقویت حس مقاومت در جامعه، دعوت به صبوری و مبارزه، دعوت به هم‌دلی و وحدت، مذمت تفرقه‌افکنی و گسست در جامعه، ستایش رهبر انقلاب و دعوت به پیروی از او، امید به پیروزی، استفاده از نمادهای دینی، اساطیر ملی و اسوه‌ها و الگوهای تاریخ اسلام و تلاش برای برقراری پیوند میان سه عنصرِ مردم، دین و ایران (تا جایی‌ که حتی می‌توان این سه عنصر را مثلث هویت ادبی در دسته‌ی آثار دفاع مقدس دانست).

در دوره‌ی دوم و با به پایان رسیدن جنگ، در کنار تکریم شهدا و آزادگان و جانبازان، مسائل و دغدغه‌های تازه‌ای در آثار حوزه‌ی ادبیات دفاع مقدس مطرح شدند؛ مسائلی مانند: تأثیرات جنگ بر بازماندگان، آسیب‌های روانی، اجتماعی و فرهنگی ناشی از جنگ، توجه به میراث جبهه‌های جنگ و نگرانی بابت از دست رفتن آن‌ها، غفلت از بازماندگان جنگ و... .

یکی از اولین رمان‌هایی که به‌شکل جدی و با معیارهای اصولی داستان‌نویسی به مسئله‌ی جنگ ایران و عراق پرداخت، رمان «زمین سوخته» اثر احمد محمود بود که از پرفروش‌ترین عناوین طی دهه‌های 1360 و 1370 به‌شمار می‌آید. احمد دهقان، یکی دیگر از داستان‌نویسانی‌ست که داستان‌ها و رمان‌‌های جنگی مختلفی مانند «سفر به گرای 270 درجه» و مجموعه داستان «جشن جنگ» را به نگارش درآورده است.

مجید قیصری نیز با روایت‌های داستانی خود از جنگ ایران و عراق، توجه مخاطبان بسیاری را به خود جلب کرده است. از میان بهترین رمان‌های جنگی که به قلم او نوشته‌شده‌اند، می‌توان به «ضیافت به صرف گلوله» و «باغ تلو» اشاره کرد. رمان «هرس» نوشته‌ی نسیم مرعشی، یکی از دیگر آثاری محسوب می‌شود که با روایت‌هایی تودرتو به رخداد جنگ ایران و عراق و تأثیرات آن پرداخته‌اند. گفتنی‌ست که موضوع جنگ تحمیلی، همچنان مورد توجه اهالی ادب قرار دارد و ظرفیت‌های نامحدود آن برای خلق آثار ادبی متنوع، نویسندگان بسیاری را به خود جلب می‌کند.

اهمیت مطالعه‌ی داستان‌ها و رمان‌های دفاع مقدس

قابل انکار نیست که جنگ ایران و عراق، یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخی کشورمان در دوران معاصر به‌شمار می‌آید که برای دست یافتن به شناخت دقیقی از آن، نمی‌توان آثار داستانی مرتبط با این دوره را نادیده گرفت. داستان‌ها و رمان‌های دفاع مقدس، از طریق درآمیختن رخدادهای واقعی و مهم تاریخی، سیاسی و اجتماعی دوران جنگ با چاشنی داستان، جذابیت آگاهی را برای مخاطبان بیشتر می‌کنند.

مطالعه‌ی این آثار داستانی یا گوش سپردن به نسخه‌ی صوتی آن‌ها، علاوه‌بر اینکه شناخت و درک ما را نسبت به رخدادهای آن دوره افزایش می‌دهد، کمک می‌کند تا با مرور خاطرات و روایت‌های مختلف دوران جنگ، به دل این حوادث برویم و با لمس واقعیت‌ها، به درک بهتری نسبت به احساس مردمی که با آتش جنگ و تبعات پس از آن دست‌وپنجه نرم کرده‌اند، برسیم. تجربه‌ای که نه‌تنها حس هم‌دلی را در وجودمان تقویت می‌کند، بلکه حتی ممکن است موجب شکل‌گیری نگاه تازه‌ای در ما شود.

فرقی نمی‌کند که به کدام تفکر و مرام سیاسی تعلق خاطر دارید و یا کدام خط مشی فکری را می‌پسندید، در هر صورت داستان‌ها و رمان‌های ادبیات دفاع مقدس در کنار جذابیت داستانی خود، می‌توانند شما را با نگرش‌های فکری متفاوت آشنا کنند و با تحریک قدرت قضاوت‌گری‌تان، دعوتی باشند تا به بازنگری در اندیشه‌های خود بپردازید. اندیشه‌ای که در نهایت چه در سمت‌وسوی موافق با شما قرار بگیرد و چه در جهت مخالف، بزرگ‌ترین ویژگی‌اش این است که به‌دور از پیش‌داوری و تعصب، و با مطالعه و لمس تجربه‌های دیگران به بار نشسته است.

خواندن داستان‌های و رمان‌های دفاع مقدس را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

اگر به خواندن و شنیدن روایت‌های مرتبط با جنگ ایران و عراق به‌عنوان یکی از نقاط مهم تاریخ معاصر کشور، علاقه دارید و یا دلتان می‌خواهد به شرایط اجتماعی و روانی جامعه در آن دوران پی ببرید و قدم به میان مردمی بگذارید که زندگی خود را از دل آتش بیرون کشیده‌اند، توصیه می‌کنیم که خرید، مطالعه و گوش سپردن به نسخه‌های چاپی، الکترونیک و صوتی داستان‌ها و رمان‌های دفاع مقدس را از دست ندهید.

پرطرف‌دارترین داستان‌ها و رمان‌های دفاع مقدس در کتابراه

با توجه به اهمیت تاریخی واقعه‌ی جنگ هشت‌ساله‌ی ایران و عراق، کتابراه در تلاش است تا بهترین داستان‌ها و رمان‌های دفاع مقدس را در قالب نسخه‌های صوتی، الکترونیک و PDF در اختیار مخاطبان خود با رده‌های سنی مختلف، ازجمله کودکان، نوجوانان و بزرگسالان قرار دهد. از این رو علاقه‌مندان به رمان‌های جنگی می‌توانند به سایت و اپلیکیشن کتابراه مراجعه کنند و با خرید و دانلود این آثار، به روایت‌هایی جذاب و تکان‌دهنده دست پیدا کنند. در فهرست زیر تعدادی از پرطرف‌دارترین و بهترین آثار داستانی جنگ و دفاع مقدسِ موجود در کتابراه را برشمرده‌ایم که آمار بالای خرید و دانلود آن‌ها توسط مخاطبان، نشان از محتوای جذابشان دارد:

• کتاب رفاقت به سبک تانک، اثر داوود امیریان
• کتاب سفر به گرای 270 درجه، به قلم احمد دهقان
• کتاب علویه نرگس، نوشته‌ی خدیجه بازون
• کتاب مرد: ب‍رگ‍رف‍ت‍ه‌ از زن‍دگ‍ی‌ س‍ردار ج‍اوی‍د الاث‍ر ح‍اج‌ اح‍م‍د م‍ت‍وس‍ل‍ی‍ان‌، تألیف داوود امیریان
• کتاب حماسه تپه برهانی، اثر سید حمیدرضا طالقانی
• کتاب ارمیا، به قلم رضا امیرخانی
• کتاب زمستان 62، اسماعیل فصیح

پیشنهاد برای دانلود رایگان داستان‌ها و رمان‌های دفاع مقدس در کتابراه

تعدادی از آثار ادبی مرتبط با جنگ ایران و عراق، یا به‌‌اصطلاح داستان‌ها و رمان‌های دفاع مقدس، در قالب کتاب الکترونیک، صوتی و یا فایل PDF و به‌صورت کاملاً رایگان در سایت و اپلیکیشن کتابراه قرار گرفته‌اند تا علاقه‌مندان و افراد پیگیر این حوزه، بدون صرف هزینه برای خرید کتاب، به‌راحتی آثار موردعلاقه‌شان در این حوزه را دانلود کنند. تعدادی از این عناوین رایگان عبارت‌اند از:

• کتاب رویسا، اثر سارا طهماسبی
• کتاب وسواس، نوشته‌ی فریبرز پویان
• کتاب روایت دلخواه پسری شبیه سمیر، تألیف محمدرضا شرفی خبوشان
• کتاب کدامین گل به غم بسرشته‌تر، اثر مجید خادم
• کتاب آهوی بهشتی، نوشته‌ی محمدحسین صادقی