نقد، بررسی و نظرات کتاب صوتی زمان دست دوم - سوتلانا آلکسیویچ

خواندن جستارهای مربوط به اروپای شرقی یا جمهوری های شوروی قبل از فروپاشی و بعد آن جذاب است. اما این روزها خواندن روایت های متعدد از شوروی بیشتر آموزنده است. به همین خاطر این کتاب را باید حتی چندباره خواند. «زمان دست دوم» کتابیست مصاحبه گونه با گروه های مختلفی از شهروندان شوروی سابق که امروز در کشورهای مختلفی زندگی می کنند. الکسیویچ در طول سال ها یکی یکی آن ها را پیدا کرده و بعد از فراز و فرود و محدودیت ها توانسته این کتاب را به انتشار برساند. اما چه چیزی اهمیت دارد؟ اینکه در این کتاب هیچ سیاه و سفید مطلقی نیست. همه چیز خاکستریست. مفهوم شر سربرمی آورد جایی که باور نمی کنی، تنها بخاطر آنکه جنگ ها یکدفعه شروع می شوند. رویای دیروز، دوستی های دیروز، همسایگی های دیروز می تواند امروز به دشمنی بدل شود؛ چون ایدئولوژی فربه است. این کتاب کمونیست های علاقمند به استالین، ارمان های غیر مادی شوروی راکه بزرگ است و صرفا یخچال پر نیست، بلکه علم و فضا و تولید است را روایت می کند. کنارش گفتگوهای مخفی در اشپزخانه ها، یخچال های خالی، وجود برادر بزرگتر و اردوهای اجباری کار و زندگی های از دست رفته در دیکتاتوری هم هست. دوران سرخوشی پروستوریکا و یلتسین و بعد فروپاشی. یک شبه دشمن شدن کشورها، فقر برخی و ثروت برخی دیگر و استعاره وجود کالباس در مغازه ها به عنوان نماد غربی شدن، و جنگ ها، چچن، افغانستان و... این بازه ای که روایت آن هست تا پوتین، انواع ایدئولوژی هایی هست که شاید در کتب دیگر وجهی از آن را شنیده باشیم. اما اینجا تلاش شده در هر جستار با عینک های مختلف به آن نگریسته شود.

کتاب زمان دست دوم قطعا شایسته‌ی دریافت جوایز زیادی است. هر کشور باید نویسنده‌ای داشته باشد که چنین کتابی را آماده کند. مطالبی که جمع آوری شده و با متن و شیوه‌ای شایسته ارائه شده بسیار ارزشمند هستند. اما واقعیت این است که این کتاب نمی‌تواند در دسته‌ی رمان قرار بگیرد به نظرم. بیشتر اسناد تلخی‌های انقلاب‌های روسیه است. تلخی‌های جنگ. اگر هدف فقط اطلاع از این حال و هوا بود با فقط یک پنجم این جزئیات خواننده متوجه می‌شد. اما بازگو کردن جزئیات غیرانسانی جنگ… بارها و بارها و بارها… غیر از آزرده کردن دلم، روحم را بد جور خراشید…. پس به عنوان رمان نتوانستم تا انتها به آن گوش بدهم.

شاهکاری که خواندش را به شدت توصیه میکنم، ابعاد پنهان روح انسان را بخوبی نمایان میکند، وقایع بسیار تلخ و هولناکی که در ابتدا به سختی باورپذیر هستند، با ریتمی یکپارچه و‌منسجم ارائه شده، و با مستنداتی که مرتبا ضمیمه‌ی داستانها میشود، تصویری کمتر دیده شده از انسان آشکار میشود. ترجمه‌ی آقای همت زاده بسیار روان است، اجرای راوی، خانم مریم محبوب هم درجه یک است.

کتاب جالبیه ولی بشدت افسرده کننده، بنظر من این کتاب جوایزی که برنده شده بیشتر علت سیاسی داشته، این کتاب درواقع مجموعه مصاحبه‌هایی است که با افراد مختلف در جمهوری‌های تازه استقلال یافته شوروی سابق می‌باشد، در بعضی از مصاحبه خط داستانی شخصیت از دست آدم خارج می‌شود، به هیچ عنوان این کتاب قابل مقایسه با شاهکارهای ادبیات روسیه نمی‌باشد.

تو این چهارسال از کتابراه خیلی استفاده کردم، اخیرا راوی هاتون بیسواد شدن، به آتئیست میگه آئتیست! خیلی جاها اشتباه‌های خنده داری دارن! به نظر شما لازمه راوی بودن این نیست که خود روای کتابخون و باسواد باشه؟

کتاب‌های این نویسنده عالی هستند. شرح وقایع از زبان افرادی که در ان زمان حضور داشتند. صدا گوینده عالی و کاملا مناسب متن است. خواندن یا شنیدن این کتاب را پیشنهاد میکنم.

کتابی بسیار خوبی بود، دیدگاهی نسبت به زندگی مردم شوروی و روسیه کنونی را به می‌دهد، من مسافرت کردم حس آشنایی نسبت به مطالب کتاب پیدا می‌کنی

عالی بود واقعا شیفته کتاب شدم، خاطراتی واقعی از افرادی که هر کدام به نوعی درگیر جنگ بودند. به شدت توصیه میکنم!

کسانی که کمونیسم و سوسیالیسم را همچون آیینی می‌پرستند بخوانند و عبرت بگیرند

فوق العادست این کتاب, شجاعت و پیامدهایش واقعا واسه ما ملموس و تداعی کننده هست.

بیان واقعیتهای تلخ
خوانش زیبایی دارد