نقد، بررسی و نظرات کتاب گزیده اشعار صائب تبریزی - محمدعلی صائب تبریزی
4.6
515 رای
مرتبسازی: پیشفرض
زینب پورکلهر
۱۴۰۳/۱۲/۱۲
00
سلام و درود دود اگر بالا نشیند، کسر شأن شعله نیست جای چشم ابرو نگیرد، گر چه او بالاتر است صائب تبریزی شاعر ایرانی قرن یازدهم هجری است و معروف ترین شاعر در زمان صفویه است که سبک هندی در غزل را پایه گذاری کرد. صائب تبریزی (محمدعلی صائب تبریزی) در سال 1000 هجری در شهر تبریز متولد شد. پدر او تجاری معروف بود. خانواده او جزو هزار خانواری بودند که به دستور شاه عباس اول صفوی از شهر تبریزی کوچ کردند و در محله عباس آباد اصفهان ساکن شدند. این مردم را تبارزعه (تبریزی های اصفهان) می نامیدند. این شاعر در شهر اصفهان علوم عصر را آموخت. در جوانی به حج رفت و در بازگشت به شهر مشهد سفر کرد. او در سال 1034 هجری قمری از اصفهان به هند و سپس به هرات و کابل رفت. خواجه حسن الله مشهور به ظفر خان که حکمران کابل بود و خودش هم شاعر و ادیب بود مقدم صائب را گرامی داشت. در سال 1042 هجری صائب به کشور ایران برگشت و در شهر اصفهان ساکن شد. شاه عباس دوم صفوی به او مقام ملک الشعرایی داد. این شاعر کثیرالشعر بود، شمار اشعار صائب از شصت هزار تا صد و بیست هزار بیت است. آثار او به جز سه چهار هزار بیت قصیده و یک مثنوی کوتاه و ناقص به نام قندهارنامه و دو سه قطعه، همگی غزل می باشد. او به جز زبان فارسی هفده غزل ترکی آذربایجانی هم دارد. او در هشتادو شش سالگی درگذشت و در شهر اصفهان به خاک سپرده شد. او در سال 1086 یا 1087 هجری قمری در گذشت و آرامگاه او در اصفهان محله لنبان قرار دارد و این محله در زمان حیات او معروف به تکیه میرزا صائب بود. البته که شاعر بزرگی بود و باسرودن اشعاربسیار، به او "کثیرالشعر" می گفتند ولی وزن اشعار به نظرمن سنگین است و من خیلی نمی توانم ارتباط برقرار کنم، اگر یک ستاره کم دادم به همین دلیل است
صائب، نمایندۀ سبک هندی است. مفاهیم در این سبک به سبب تلاش شاعران در یافتن معنی بیگانه و دیریاب، مضمونهای متفاوت و متنوّع و برقراری ارتباطهای ظریف میان محسوسات و غیر محسوسات، بسیار مبهم و پیچیده هستند. از این رو، اشعار در این سبک به شرح و بررسی دقیق نیازمند است و شرح آنها بسیار ضروری است. چند نویسنده به سبب این ضرورت، برخی از غزلیات صائب را شرح کردهاند. هدف این پژوهش، شناخت منسجمترین و بهترین گزیدۀ غزلیات صائب و همچنین معرّفی کاستیها و معایب هر یک از آنهاست. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی انجام شده است و در آن شرحهای موجود از نظر اعتبار و شخصیت نویسندگان، مقدّمهها و فهرستها، شیوۀ پردازش، استنادها، شیوۀ نگارش، فواید و نقصان آن و درستی و نادرستی معانی، نقد و بررسی شده است؛ در نتیجه، مشخّص شد اگرچه هنوز، نگارش شرحهای گستردهتر و دقیقتر کاملاً ضروری و لازم به نظر میرسد، هر یک از شرحهای موجود به گونهای در رفع دشواریهای شعر صائب مفید و مناسب است. از نظر محتوایی و دقّت در بیان نکات خاص و مهمّ شعر صائب، شرح معدنکن، قهرمان و کریمی از بهترین شرحها هستند؛ اما با وجود برخی کاستیهای این شروح، میتوان گفت در صورت تفصیلِ بیشتر بر کیفیت آنها نیز افزوده خواهد شد.
اشعار و ابیاتی که جناب صائب سرودند واقعا بسی جای تامل و تفکر دارند، مثل این بیت: در زیر بار منت پرتو نمیرویم، دانسته ایم قدر شب تار خویش را.
این شاعر اصفهانی در ابیات خود پند و اندرز رو هم به مخاطب القا میکنند، تک بیتی کافیه تا بفهمیم که غم آینده رو نباید خورد: فکر شنبه تلخ میدارد جمعهی اطفال را، عشرت امروز بی اندیشهی فردا خوش است.
شعر روح ادم رو تازه میکنه، به معنای واقعی ساعتهایی که این کتاب رو خوندم، و اشعارش رو زمزمه کردم، کلا از احوالات روزمره غافل شدم، تاثیری بس زیبا و روح نواز داشت.
خواندن این کتاب رو از دست ندید.
این شاعر اصفهانی در ابیات خود پند و اندرز رو هم به مخاطب القا میکنند، تک بیتی کافیه تا بفهمیم که غم آینده رو نباید خورد: فکر شنبه تلخ میدارد جمعهی اطفال را، عشرت امروز بی اندیشهی فردا خوش است.
شعر روح ادم رو تازه میکنه، به معنای واقعی ساعتهایی که این کتاب رو خوندم، و اشعارش رو زمزمه کردم، کلا از احوالات روزمره غافل شدم، تاثیری بس زیبا و روح نواز داشت.
خواندن این کتاب رو از دست ندید.
ضمن عرض تشکر از عوامل محترم و زحمتکش کتابراه بابت کتابهای مفید و رایگانی که هفته یلدا خوانی به کتاب خوانها و اهل شعر و ادب پارسی هدیه دادند. و اما راجع به صائب تبریزی عارف و شاعربزرگی که انصافا حق مطلب به طور کامل راجع به این دردانه و غریب دوران خودش ادا نشد به دوستان کتابخوانم توصیه میکنم که سعی کنن کنار دیوانهای حضرت مولانا و جناب حافظ بزرگ و همچنین استاد سخن شیخ اجل سعدی شیراز دیوان عارف بزرگ صائب تبریزی رو هم داشته باشند و هر روز شعری از ایشان مرور کنند. و سرلوحله زندگی قرار دهند باتشکر.
چقدر بد نوشته شدند و نامناسب و ناخوانا. نمیدونم به چه شکل متون کتابهای الکترونیک آماده میشن، ولی به هر صورت بسیار بد نگاشته شدند. بخصوص صائب با اون مضامین و خوانش مشکل. این ناخوانایی که باعث عدم رساندن مفهوم در کل میشه، در بسیاری از کتابها دیده میشه. مانند کتاب آنیما در اشعار شاملو. انگار اصلا متوجه نبودن چه کاری رو آماده میکنند!!
اشعار صائب تبریزی طرفداران خاص خودش رو دارد و البته به نظر من نحوهی سرودن شعر توسط ایشون بسیار منحصر به فرد هست و شاید هر کسی متوجه معانی و مفاهیم سرودههای ایشون نشه ولی علاوه بر زیبایی مفهوم، اشعار صائب ظاهر زیبا و شیرینی هم دارند و همهجوره میشه از خوندنشون لذت برد. توصیه میکنم وقت بگذارید و لذت ببرید💚