زندگینامه و دانلود بهترین کتاب‌های هرودوت

۴۸۴ پیش از میلاد تا ۴۲۵ پیش از میلاد - یونانی

هرودوت نویسنده، جغرافی‌دان و اولین تاریخ‌نگار یونانی است که در جهان، به‌عنوان پدر علم تاریخ شناخته می‌شود. او با نگارش کتاب «تاریخ»، اثری بدیع را در زمینه‌ی تاریخ‌نگاری خلق کرد. این کتاب که به روش مطالعه‌ی علم تاریخ شکل تازه‌ای بخشید، همچنان یکی از منابع مهم غربی در این رشته محسوب می‌شود.

عکس هرودوت

زندگینامه هرودوت

هرودوت (Herodotus) در شهر یونانی هالیکارناس، واقع در جنوب غربی آسیای صغیر (ترکیه‌ی کنونی) به‌دنیا آمد. تاریخ تولد او دقیقاً مشخص نیست، اما به‌نظر می‌رسد که زاده‌ی سال 484 قبل از میلاد باشد. اطلاعات چندانی از زندگی این تاریخ‌نگار یونانی در دسترس نیست و اغلب برای روایت زندگی‌نامه‌ی او، از دانش‌نامه‌ی بیزانسی «سودا» اثر سویداس استفاده می‌شود. بر اساس اطلاعات این دانش‌نامه، هرودوت پسر لیکسس و دریو و از خانواده‌ای مهم و ثروتمند بود. او برادری به‌نام تئودوروس داشت و گفته می‌شود که پانیاسیس، شاعر حماسی یونانی، عمویش بوده است.

امپراتوری هخامنشیان در دوره‌ی خشایارشا، مناطقی از یونان، ازجمله شهر هالیکارناس را تحت سلطه داشت. به‌همین دلیل هرودوت با فرهنگ ایرانی آشنایی پیدا کرده بود. از آن‌جا که یونیان از سلطه‌ی ایرانی‌ها بر کشورشان ناراضی بودند، شورش‌هایی علیه حکومت شکل می‌دادند و هرودودت نیز در برخی از این شورش‌ها شرکت می‌کرد. با این وجود، پس از تغییر حکومت و ادامه‌ی نارضایتی‌ها از فرمانروایی جدید یونان، هالیکارناس را ترک کرد و قدم در راه سیروسیاحت گذاشت.

هرودوت سفرهای خود را از بیست‌سالگی آغاز کرد و بخش بزرگی از امپراتوری ایران را با سفرهایش درنوردید. او ابتدا به مصر رفت و مسیرش را تا جزیره‌ی الفانتین ادامه داد و از لیبی، سوریه، بابل، شوش، لیدیه و فریگیه دیدن کرد. در ادامه‌ی سفرهایش از هِلِسپُنتُس (تنگه‌ی داردانل کنونی)، روانه‌ی بیزانس شد. او همچنین به تراکیه (سرزمینی که امروز بین بلغارستان، یونان و ترکیه تقسیم شده) و مقدونیه رفت. پس از آن به سمت شمال و آن سوی رود دانوب حرکت کرد و سپس به سمت شرق و سرزمین سکاها، در امتداد سواحل شمالی دریای سیاه تا رود دُن رفت. سفرهای هرودوت تا سی‌وهفت‌سالگی او به طول انجامید و موجب شد که وی به‌خوبی با جغرافیا و تاریخ ملت‌های دیگر آشنا شود.

گفته می‌شود هرودوت در طی سفرهایش، برای تأمین مخارج زندگی خود، به نقالی و روایت شفاهی تاریخ ملت‌های مختلف می‌پرداخت و همین کار، به‌مرور او را به فکر مکتوب کردن اطلاعات تاریخی و جغرافیایی گوناگونی که کسب کرده بود انداخت. تصمیمی که نگارش کتاب «تاریخ» را رقم زد. بر طبق روایات و منابع مختلف، هرودت برای مدتی در آتن نیز اقامت داشته و با سوفوکل دیدار کرده است. پس از آن به‌سمت توریی، شهری در جنوب ایتالیا که در آن دوران تحت فرمانداری آتن بود، رهسپار شده و پس از اقامت در این شهر، به ویرایش و بازنگری در کتابش مشغول شده است. به‌نظر می‌رسد که او در سال‌های اولیه‌ی جنگ پلوپونز (نبرد میان اسپارت و آتن) و از سال 431 ق. م، در آتن یا یونان مرکزی بوده و کتابش قبل از سال 425 ق. م، در همین شهر منتشر شده است.

پژوهشگران احتمال می‌دهند که او هنگام سکونت در شهر آتن، بر اثر بیماری طاعون و در زمانی بین سال‌های 425 تا 413 ق. م از دنیا رفته است. شهرت هرودوت تا حدی بود که مردم بسیاری از شهرهای یونان همچون آتن و توریی، خواهان برگزاری مراسم تشییع جنازه‌ی او شدند. پس از مرگ این مورخ بزرگ، بناهای گوناگونی در یونان به افتخار و احترامش ساخته شدند. کتاب تاریخ هرودوت نیز همچنان به‌عنوان منبعی مهم و ارزشمند برای پژوهشگران شناخته می‌شود.

بهترین کتاب هرودوت

کتاب تاریخ (The History) یا «تواریخ (Histories)» که با نام «تاریخ هرودوت (The History of Herodotus)» نیز شناخته می‌شود، تنها اثر و کتاب درخشان و مهم هرودوت است که روایت تاریخ جنگ‌های یونان و ایران، طی سال‌های 499 تا 479 ق.م و زندگی‌نامه‌ی چهار پادشاه ایرانی، یعنی کوروش کبیر، کمبوجیه‌ی دوم، داریوش کبیر و خشایارشا را دربردارد. کتاب تاریخ هرودوت، یکی از اولین گزارش‌ها درباره‌ی ظهور امپراتوری ایران، جنگ‌های یونان و ایران و علل شکل‌گیری آن محسوب می‌شود.

بخش‌های مختلف کتاب تاریخ هرودوت

کتاب «تاریخ» به نُه بخش تقسیم شده که بخش‌های اول تا پنجم آن، پیشینه‌ی جنگ‌های یونان و ایران را توصیف می‌کند و بخش‌های ششم تا نهم آن، با گزارشی از حمله‌ی خشایارشا و پیروزی‌های بزرگ یونان در نبردهای سالامیس، پلاتئا و میکال در سال‌های 480 تا 479 ق. م ادامه می‌یابند. در کتاب تاریخ هرودوت، دو بخش وجود دارد: یکی روایت سیستماتیک جنگ در سال‌های 480 تا 479 ق. م، به‌همراه مقدمات آن از سال 499 به بعد که شامل شورش ایونی و نبرد ماراتون می‌شود و دیگری، روند توسعه‌ی امپراتوری ایران و شرحی از اطلاعات جغرافیایی، ساختار اجتماعی و تاریخ این امپراتوری. امروزه محققان در مورد اینکه آیا هرودوت از ابتدا این ترتیب را ذهن داشته یا نه، اختلاف نظر دارند؛ اما یک عقیده‌ی احتمالی وجود دارد که بر اساس آن به‌نظر می‌رسد او با طرحی ابتدایی برای روایت تاریخ جنگ، نگارش اثر خود را آغاز کرده و بعد از آن تصمیم گرفته به توصیف امپراتوری ایران بپردازد.

منابع و اهداف نگارش کتاب تاریخ هرودوت

هرودوت مدعی بود علاوه‌بر سفرهایی که به سرتاسر جهان باستان داشته، برای نگارش کتابش، مصاحبه‌هایی را نیز انجام داده و داستان‌ها و روایت‌های شفاهی بسیاری را جمع‌آوری کرده است. او در ابتدای کتاب خود، هدفش از نوشتن این اثر را جلوگیری از پاک شدن آثار اقدامات بشری و ثبت دستاوردهای مهم و قابل توجه یونانی‌ها و غیریونانی‌ها بیان می‌کند. او با نگارش این کتاب، قدمی اساسی در پایه‌گذاری تاریخ در ادبیات غرب برداشت و به مطالعه‌ی این رشته، شکل تازه‌ای بخشید.

بهره‌گیری سایر نویسندگان از کتاب تاریخ هرودوت

نویسندگان بسیاری با تکیه بر کتاب «تاریخ هرودوت»، دست به تألیف کتاب‌های تاریخی زده‌اند و گوشه‌ای از تاریخ ایران و یونان باستان را شرح داده‌اند. کتاب قدم به قدم با اسکندر در کشور ایران: به انضمام از بلخ تا نیشابور و جنگ‌های ایران (Alexander of Macedon: The Journey to World's End)، نمونه‌ای از این آثار است. این کتاب که به قلم هارولد لمب (Harold Lamb) نوشته شده، به بهانه‌ی مرور زندگی اسکندر مقدونی، مخاطب را با وقایع ایران باستان آشنا می‌کند. بخش دوم این کتاب که به جنگ‌های ایران باستان اختصاص دارد، از تاریخ هرودوت برگرفته شده که در خلال مرور تاریخ، به ماجرای ورود کمبوجیه به مصر و قتل بردیا نیز می‌پردازد. ناگفته نماند که امکان دانلود کتاب الکترونیک قدم به قدم با اسکندر در کشور ایران، از طریق سایت و اپلیکیشن کتابراه، برای مخاطبان علاقه‌مند به تاریخ فراهم شده است.

سبک نگارش و دیدگاه‌های هرودوت

یکی از ویژگی‌های مهم و قابل توجهی که در کتاب «تاریخ هرودوت» مشهود است، علاقه‌ی این نویسنده به روایت تاریخ به شیوه‌ی داستان‌سرایی است. شیوه‌ای که بی‌شباهت به سبک هومر نیست. آن‌طور که از بررسی کتاب برمی‌آید، در نظر هرودوت، مانند بسیاری از نویسندگان دوران باستان، جزئیات واقعی به اندازه‌ی یک داستان خوب اهمیت ندارند. استعداد او در داستان‌نویسی و علاقه‌اش به این شیوه، تا جایی پیش رفته است که در جای‌جای کتابش، نه‌تنها داستان‌های کوتاه سرگرم‌کننده‌ای را نقل کرده، بلکه گفت‌وگو و حتی سخنرانی‌های شخصیت‌های برجسته‌ی تاریخی را هم در میان روایت‌هایش گنجانده است. به این ترتیب هرودوت رویه‌ی تازه‌ای را پی‌ریزی می‌کند که در دوران تاریخ‌نگاری در ادبیات کلاسیک ادامه می‌یابد.

هرودوت را به‌سختی می‌توان یک ناظر بی‌طرف دانست. او اغلب نظرات شخصی خود را به‌شکل مفصل در مورد افراد، آداب و رسوم و رویدادهای مختلف بیان می‌کند. او برخلاف دیگر نویسندگان باستانی، روایتش را به منابع الهی نسبت نمی‌دهد و از نویسندگان دیگر هم کمک نمی‌گیرد و خود به صراحت اعلام می‌کند که این کار اوست و نه هیچ فرد دیگری. با تمام این‌ها، کتاب تاریخ هرودوت اطلاعات مهمی را در مورد دنیای باستانی در اختیار پژوهشگران و علاقه‌مندان قرار می‌دهد و همچنان بینش قابل‌ اتکایی نسبت به رویدادهای دوران باستان ارائه می‌دهد. از این رو جایگاهش به‌عنوان اثری ماندگار در تاریخ ثبت شده است.

هرودوت از نگاه دیگران

محققان و تاریخ‌نگاران مختلف، نظرات متفاوتی را نسبت به هرودوت ابراز داشته‌اند. دی‌ئیل، مورخ آتنی قرن سوم ق. م، مدعی بود که او در ازای اینکه در کتابش از آتنی‌ها به‌خوبی یاد کند، از آن‌ها وجهی را دریافت می‌کرده است. از سوی دیگر پلوتارک (پلوتارخوس)، تاریخ نگار قرن اول میلادی، هرودوت را فیلوبربر (بیگانه‌پرست) می‌دانست و در رساله‌ی مورالیا، به صراحت او را ضدیونان و طرف‌دار ایران معرفی کرده است.

گفته می‌شود مارکوس تولیوس سیسرون، فیلسوف و خطیب رومی هم با اینکه لقب «پدر تاریخ» را به هرودوت نسبت داده، او را سرشار از افسانه‌های گوناگون می‌دانسته است. توسیدید، تاریخ نگار یونانی اعتقاد داشت که هرودوت نثرنویسی بوده که علاقه‌ای به حقیقت‌نویسی نداشته است. مانتِن، مورخ مصری قرن سوم ق. م و یوسفوس فلاویوس، تاریخ‌نگار یهودی - رومیِ قرن اول میلادی نیز بسیاری از نوشته‌های هرودوت را غلط و دروغ می‌دانستند.

هرودوت در میان ایرانیان

بخش بزرگی از کتاب «تاریخ هرودوت» به پیشرفت‌ها و توسعه‌ی امپراتوری ایران در زمان هخامنشیان اختصاص دارد. زیرا او نه‌تنها تحت تأثیر وسعت امپراتوری ایران قرار گرفته بود، بلکه ماهیت متنوع و چندزبانی ارتش آن نیز برایش جالب می‌نمود. چراکه در این ارتش، برخلاف نیروهای یونانی خبری از تقسیمات سیاسی و فرماندهان مختلف نبود. او حتی از آداب و سوم ایرانیان نیز سخن به میان آورده است. به‌همین سبب پژوهشگران ایرانی بسیاری برای شناخت بهتر ایران باستان، به کنکاش در این اثر پرداخته‌اند؛ تا جایی‌که می‌توان گفت بخش مهمی از تاریخ ایران باستان، با کمک تاریخ هرودوت شناخته شده است.

به‌عنوان نمونه در کتاب‌های «تاریخ هرودوت ائوترپه» و «تاریخ‌نگاری و تاریخ‌نگری در دنیای باستان» که به کوشش اسماعیل سنگاری، عرفانه خسروی و امیرحسین مقدس تألیف شده‌اند، با بررسی زندگی و کتاب این تاریخ‌نگار یونانی، به واکاوی و مطالعه‌ی تاریخ ایران هخامنشی پرداخته شده است. بهرام روشن‌ضمیر، پژوهشگر تاریخ و فرهنگ ایران نیز پیشنیه‌ی نظریات هرودوت درباره‌ی ایران را بیشتر از دیدگاه‌های افلاطون و ارسطو می‌داند و معتقد است کتاب او، تصویری از سابقه‌ی فرمان‌روایی در ایران باستان را به ما نشان می‌دهد.

1