نظر بهزاد کرمی برای کتاب خواجه تاجدار

کتاب‌های تاریخی اگر بدون غرض نگاشته شده باشند بدون شک بسیار مفیداند به حکم این که، عمر آدمی محدود و تجارب زندگی بسیار نا‌محدودند. خواجه‌ی تاجدار اثری است که به زمان ما از لحاظ تاریخی تا حدودی نزدیک است و این که مولف آن شخصی خارجی است که خود را در تیغ بندگی حاکم بیرون می‌بیند و نیازی به تایید و تشویق حاکم نمی‌داند، و تا اندازه‌ای بسیار صادق و بی غرض می‌باشد. لحن نویسنده و ترجمه‌ی اثر بسیار روان و گیرا می‌باشد و توضیحاتی را که مولف در ذیل وقایع مختلف و مقایسه‌هایی که با اتفاقات و حاکمان دول خارجی انجام می‌دهد بر اطلاعات خواننده تاثیری شگرف می‌گذارد و این اثر را دلنشین تر می‌کند. نویسنده واقعا در ذکر وقایع جانب صدق و راستی را نگه می‌دارد به گونه ای که خواننده در هر بخش خود را با قهرمانان داستان همزادپنداری می‌نماید و کاملا خود را در موقعیت قهرمان داستان قرار می‌دهد، درجایی آقا محمد خان قاجار را تقبیح می‌کند و در جایی دیگر تحسین و این دید سیال و همه جانبه موجب می‌شود که خواننده در هر موقعیتی به اقتضای همان موقعیت، بازیگران داستان را قضاوت کند و یک حب و بغض خواننده به فراخور موقعیت‌ها تغییر می‌کند، در جایی آقا محمد خان را به دلیل شجاعت و داشتن اراده ای محکم و خستگی ناپذیر می‌ستاید و در واقعه‌ی کرمان و مرگ لطف علی خان مذمت می‌کند، خواندن این اثر برای خوانندگان واجب و دید آنان را بر زندگی، از هر لحاظ مفید و سزاوار است.