نظر Mahyar Fotohi برای کتاب صوتی حاجی مراد

موضوع داستان با عقاید و ایمان تولستوی مغایرت دارد. تولستوی مسالمت، گذشت و عطوفت را حلال مشکلات جوامع آدمی می‌دانست. باورش این بود که خشونت و خونریزی، در هر شرایطی که باشد، گرهی را نخواهد گشود. با خونریزی و کشتن به هر نام و عنوان، مجازات، قصاص، شهادت، حفظ نظم و قانون یا انتقام، مخالف بود. داستان «حاجی مراد» درباره زیبایی، عظمت، جذبه و ابهت شهادت است. می‌توان گفت تولستوی که نگارنده‌ای به شدت یکتاپرست بود، بر حسب اتفاق گذارش به بتخانه‌ای می‌افتد و در آن جا با صنمی روبرو می‌شود که استادی و مهارت بی‌نظیرش در صورتگری نمی‌گذارد که او از زیبایی صورت صنم در گذرد: داستان را نوشت، صورت را آفرید اما اجازه نداد آن را نشر کنند یا در نمایشگاه آثار او عرضه کنند